Cukrzyca. Dieta i wysiłek fizyczny w leczeniu cukrzycy

Stale przybywa osób zagrożonych cukrzycą. To podstępna choroba, bo długo nie daje specjalnych dolegliwości, a w ukryciu niszczy nerki, wzrok, naczynia krwionośne. Jednymi z objawów cukrzycy bywają wzmożone pragnienie, zmęczenie, sucha skóra. Na szczęście wysiłek fizyczny może bardzo pomóc w obniżeniu poziomu cukru we krwi.

O rozwijającej się cukrzycy może świadczyć nienaturalnie zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu. Cukrzycy zazwyczaj towarzyszą powracające infekcje grzybicze skóry. Zranienia trudno się goją i mogą być przyczyną groźnych zakażeń. Typowymi objawami podwyższonego poziomu cukru we krwi są senność (przed posiłkiem i po nim), zmęczenie, nadpotliwość. Z czasem dochodzi do pogorszenia wzroku, które objawia się nieostrym widzeniem. U panów pierwszym objawem cukrzycy często są zaburzenia erekcji. Kobiety cierpią na przewlekłe zapalenia pochwy.

Cukier niszczy układ moczowy, krwionośny i nerwowy

Przyczyną tych problemów jest zbyt duża ilość cukru krążącego we krwi. Niszczy on w pierwszej kolejności narządy układów moczowego, krwionośnego i nerwowego. Dzieje się tak, gdy organizm nie wytwarza (lub wytwarza zbyt mało) insuliny – hormonu niezbędnego do zamiany cukru – czyli glukozy – na energię. Początki choroby są zwykle niezauważalne, ponieważ główny winowajca – cukier – działa powoli.

Dwa typy cukrzycy

Lekarze wyróżniają dwa typy cukrzycy. Cukrzyca typu 1 wynika z braku insuliny. Trzustka – odpowiedzialna za produkcję tego hormonu – ma wadę genetyczną i nie spełnia swej funkcji. Na cukrzycę monogenową (defekt w pojedynczym genie) cierpi 2–10 proc. osób, głównie dzieci. Mechanizm rozwoju cukrzycy typu 2 polega na tym, że ilość produkowanej przez organizm insuliny jest niewystarczająca w stosunku do ilości dostarczanego z pożywieniem cukru. Dlaczego? Z wiekiem trzustka traci komórki beta, które wytwarzają insulinę. Jeśli do tego dodać błędy żywieniowe, brak ruchu i wynikającą z nich nadwagę, z czasem rozwinie się cukrzyca.

Dieta i wysiłek fizyczne działają przeciwcukrzycowo

Wysiłek fizyczny to nieodłączna część leczenia cukrzycy, ale także doskonała metoda zapobiegania chorobie. Okazuje się, że ruch działa podobnie do insuliny. Wysiłek zwiększa zużycie cukru przez komórki mięśniowe, a to prowadzi do spadku poziomu cukru we krwi. Aktywność fizyczna pozwala pozbyć się nadwagi i zmniejszyć otyłość, które są uważane za jedne z głównych przyczyn cukrzycy typu 2. Wysiłek fizyczny i właściwą dietę można uznać za leki przeciwcukrzycowe. A zatem warto je stosować regularnie jak leki, według zaleceń lekarza. Rodzaj gimnastyki zawsze powinien być dostosowany do stanu zdrowia. Warto tę kwestię omówić z lekarzem prowadzącym.

Osobom z cukrzycą (i zagrożonym tą chorobą) poleca się sporty czy ćwiczenia, które równomiernie obciążają organizm. Należą do nich: pływanie, jazda na nartach, gra w siatkówkę lub koszykówkę. Na co dzień sprawdza się gimnastyka, jogging, aerobik i spacery w szybkim tempie. Poleca się także marszobiegi oraz marsze nordic walking. Planując wysiłek fizyczny, pamiętaj, aby ćwiczyć regularnie (co najmniej 3 razy w tygodniu po 30–60 minut).

Ćwiczenia trzeba zaczynać od łatwiejszych i kończyć wyciszającymi. Należy też uzupełniać płyny utracone z potem: najlepiej pić niskozmineralizowaną niegazowaną wodę. Regularny wysiłek fizyczny prowadzi do wyrównania cukrzycy, czyli uzyskania właściwego stężenia cukru i lipidów we krwi, poziomu hemoglobiny glikowanej oraz ciśnienia tętniczego. Po co to wszystko? Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy.

Jak zbadać poziom glukozy we krwi

U zdrowych osób stężenie cukru we krwi powinno wynosić od 60 do 100 mg%. Badanie glukometrem trwa kilka sekund i od razu otrzymujesz wynik. Po 45. roku życia warto je robić co 3 lata. Co roku powinny sprawdzać cukier osoby, które są w grupie podwyższonego ryzyka, czyli: mają w rodzinie chorego na cukrzycę, przeszły cukrzycę ciężarnych, urodziły dziecko o wadze powyżej 4,5 kg, mają niski poziom dobrego cholesterolu (HDL poniżej 35 mg%), wysoki poziom triglicerydów (ponad 200 mg%) i nadciśnienie (140/90 mmHg lub więcej).

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz