Pierwiosnek lekarski - właściwości lecznicze

Pierwiosnek lekarski często bywa też nazywany pierwiosnkiem wiosennym (Primula officinalis). Jest byliną o dekoracyjnych kwiatach i szerokim zastosowaniu w lecznictwie. Jakie właściwości lecznicze ma pierwiosnek lekarski?

Spis treści

1. Pierwiosnek lekarski właściwości - korzeń
2. Pierwiosnek lekarski właściwości - kwiat
3. Pierwiosnek lekarski - zastosowanie w lecznictwie

Pierwiosnek lekarski (pierwiosnek wiosenny, Primula officinalis) należy do rodziny pierwiosnkowatych. Dziko rośnie w Europie oraz w północnej i środkowej Azji. Jest objęty częściową ochroną gatunkową. Jeżeli jest uprawiany, wymaga gleby próchniczej, o obojętnym odczynie.

Pierwiosnek lekarski potrzebuje stanowiska słonecznego, ale nie lubi nadmiaru wilgoci. Rozmnażany jest z nasion lub poprzez podział większych okazów. Łodyga (głąbik kwiatowy) dorasta do wysokości 40 cm. Roślina ma liście jajowate lub jajowatoowalne układające się w rozetki.

Blaszka liściowa pierwiosna wiosennego jest silnie pomarszczona, od spodu owłosiona. Brzeg liścia jest falisty, karbowanoząbkowany. Kwiaty przypominają kielichy o złcistożółtej barwie. Czas kwitnienia rośliny przypada na kwiecień i maj.

W lecznictwie wykorzystywany jest korzeń i kwiat rośliny.

Korzenie pierwiosnka zbiera się jesienią i suszy w suszarniach w temperaturze 40 st. C.

Kwiaty pierwiosnka lekarskiego zbiera się ze stanowisk naturalnego występowania rośliny. Suszy się je naturalnie (w cieniu i przewiewnym miejscu) lub w suszarniach w temperaturze ok. 40 st. C.

Pierwiosnek lekarski właściwości - korzeń

Korzeń pierwiosnka lekarskiego zawiera:

• ok. 10% saponin triterpenowych (głównie pochodnych protoprymulageniny A)
• glikozyd fenolowy - prymulawerozyd geniny ( główny składnik metoksysalicylan metylu)
• garbniki
• cukry

Saponiny działają wykrztuśnie, drażnią błony śluzowe jamy ustnej i gardła, powodując tym samym zwiększenie wydzielania rzadkiego śluzu również w oskrzelach.

Wysokie dawki saponin mogą prowokować wymioty.

Wyciągi z korzenia pierwiosnka lekarskiego wchodzą w skład preparatów ułatwiających odkrztuszanie wydzieliny zalegającej w oskrzelach.

Leki zawierające wyciąg z korzenia rośliny są zalecane przy zapaleniu oskrzeli, zwłaszcza wtedy, gdy ma ono charakter przewlekły.

Pierwiosnek lekarski właściwości - kwiat

Kwiaty pierwiosnka lekarskiego zawierają:

• flawonoidy
• saponiny
• glikozydy fenolowe

Wyciągi z kwiatów pierwiosnka lekarskiego są używane do wyrobu mieszanek ziołowych o działaniu wykrztuśnym i moczopędnym.

Pierwiosnek lekarski - zastosowanie w lecznictwie

Oprócz leczenia zapaleń i innych schorzeń płucnych, którym towarzyszy utrudnione odkrztuszanie wydzieliny odwar z korzenia pierwiosnka lekarskiego zalecano przy przeziębieniach.

Nalewkę z kwiatów rośliny podawano osobom, które się jąkają. Ale na tym nie koniec.

Wyciąg z korzenia, ze względu na zawartość saponin, był używany do prania delikatnych tkanin.

Młode liście pierwiosnka lekarskiego dodawano do sałatek ze względu na zawarta w nich witaminę C.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz