Leki na ADHD hamują wzrost i szkodzą sercu? Alarmujące wyniki nowych badań

Wsparcie farmakologiczne bywa kluczowym elementem w radzeniu sobie z codziennymi trudnościami u najmłodszych zmagających się z ADHD. Jednak terapia często trwa latami, czyli znacznie dłużej niż okres, dla którego istnieją rzetelne dowody na jej bezpieczeństwo. Okazuje się, że wieloletnie przyjmowanie leków na ADHD może nieść za sobą konsekwencje dla zdrowia.

• Szwedzkie badanie ujawnia, że wieloletnie przyjmowanie leków na ADHD zwiększa ryzyko chorób serca o 23%. Ośmioletnie leczenie stymulantami zwiększa ryzyko uszkodzenia mięśnia sercowego aż o 57%.
• Stosowanie leków na ADHD w okresie dorastania może obniżyć ostateczny wzrost dziecka nawet o 4 centymetry w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami.
• Analiza naukowców wskazuje, że dzieci przyjmują leki znacznie dłużej, niż potwierdza to ich udokumentowane bezpieczeństwo.

ADHD u dziecka. Czy leki na ADHD są bezpieczne?

Decyzja o rozpoczęciu leczenia farmakologicznego ADHD u dziecka jest dla wielu rodziców niezwykle trudna i wiąże się z licznymi pytaniami. Jedno z kluczowych dotyczy tego, jak długo taka terapia powinna trwać. Analiza przeprowadzona przez naukowców z uniwersytetów w Turku i Helsinkach rzuca na tę kwestię nowe światło.

Okazuje się, że dzieci przyjmują leki na ADHD (czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) średnio przez ponad trzy lata, a co czwarty mały pacjent kontynuuje leczenie przez siedem lat i dłużej. Tymczasem wiedza na temat bezpieczeństwa  preparatów stosowanych w leczeniu ADHD pochodzi głównie z badań trwających zaledwie rok.

Rozbieżność te jest źródłem niepokoju nie tylko dla rodziców, lecz także dla ekspertów, ponieważ oznacza, że dzieci i młodzież często przyjmują leki przez okres znacznie dłuższy, niż ten, dla którego istnieją solidne dowody naukowe. Brakuje przede wszystkim wiarygodnych, kontrolowanych badań klinicznych (czyli takich, gdzie jedna grupa otrzymuje lek, a druga placebo, by obiektywnie ocenić jego skuteczność i bezpieczeństwo) obejmujących wiele lat.

Fińska analiza wskazuje też na pewne nieoczekiwane prawidłowości - na przykład chłopcy są leczeni częściej i dłużej niż dziewczynki. Najdłużej terapię kontynuują chłopcy, którzy zaczęli ją w wieku 6-8 lat. W tej grupie średni czas leczenia wyniósł ponad sześć lat, a u co czwartego z nich przekroczył nawet dziewięć lat.

Skutki uboczne leków na ADHD. Jak wpływają na serce i ciśnienie krwi?

Jedną z głównych obaw związanych z wieloletnią farmakoterapią jest jej wpływ na serce i układ krążenia. Szwedzkie badanie, które ukazało się na łamach czasopisma medycznego „JAMA Psychiatry”, wykazało, że stosowanie leków na ADHD dłużej niż pięć lat może wiązać się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych o 23%. Wśród najczęściej diagnozowanych problemów znalazło się nadciśnienie tętnicze.

Inna analiza, której wyniki opublikowano w bazie naukowej PubMed Central (PMC), sugeruje, że każdy kolejny rok terapii zwiększa to ryzyko o dodatkowe 4%, przy czym największy wzrost obserwuje się w ciągu pierwszych trzech lat. Te obserwacje potwierdzają również inne analizy. Jak podaje czasopismo „The Lancet Psychiatry”, przegląd 102 badań z udziałem blisko 23 tysięcy osób wykazał, że leki na ADHD mogą w niewielkim, ale zauważalnym stopniu podnosić ciśnienie krwi i tętno.

Z kolei badanie zaprezentowane przez American College of Cardiology, skupiające się na młodych dorosłych, pokazało, że przyjmowanie leków stymulujących przez osiem lat zwiększało ryzyko rozwoju kardiomiopatii (choroby osłabiającej mięsień sercowy). Autorzy podkreślają jednak, że choć procentowy wzrost ryzyka może brzmieć niepokojąco, to bezwzględna szansa na wystąpienie tych schorzeń u konkretnej osoby wciąż pozostaje niska.

Leki na ADHD a wpływ na wzrost i wagę

Zdrowie serca to nie jedyny obszar, który budzi zainteresowanie. Długotrwałe leczenie ADHD wpływa też na rozwój fizyczny dzieci. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zwróciła uwagę na ryzyko utraty wagi u dzieci poniżej 6. roku życia. Z kolei badacze z Australii zaobserwowali, że u chłopców leczonych stymulantami przez co najmniej trzy lata, może dochodzić do opóźnienia wzrostu i rozwoju płciowego.

Potwierdza to jedno z najdłuższych badań w tym temacie, trwające aż 16 lat, którego wyniki opublikowano w bazie PMC. Wykazało ono, że konsekwentne stosowanie leków na ADHD w okresie dorastania wiązało się z niższym ostatecznym wzrostem w dorosłości, średnio o około 4 centymetry.