Wiek biologiczny wyczytany z twarzy? Sztuczna inteligencja to potrafi
Czy można oszacować, ile naprawdę mamy lat — nie według metryki, lecz stanu zdrowia? Nowe badanie sugeruje, że ludzka twarz może skrywać więcej informacji, niż się wydaje. To może zrewolucjonizować podejście do leczenia chorób przewlekłych i decyzji medycznych, zwłaszcza w onkologii.
Szybka ocena wieku - nowe, cyfrowe oblicze
Lekarze niejednokrotnie rozpoczynają diagnostykę od tzw. „testu gałki ocznej” – szybkiej, intuicyjnej oceny, czy pacjent wygląda na młodszego czy starszego niż wskazuje jego wiek metrykalny. Taka obserwacja bywa pomocna przy podejmowaniu kluczowych decyzji medycznych.
CZYTAJ RÓWNIEŻ: Sprawdź, ile naprawdę masz lat. Ten test ujawni twój wiek biologiczny
Dziś ten subiektywny proces może zostać znacznie usprawniony dzięki sztucznej inteligencji. Nowo opracowany algorytm głębokiego uczenia o nazwie FaceAge potrafi przeanalizować zwykłe zdjęcie twarzy i określić tzw. wiek biologiczny – potencjalnie dokładniejszy wskaźnik stanu zdrowia niż data urodzenia.
Algorytm FaceAge – jak działa i co potrafi?
FaceAge został opisany w prestiżowym czasopiśmie The Lancet Digital Health. Algorytm analizuje zdjęcia twarzy i generuje wartość liczbową, która – jak twierdzą twórcy – dokładniej niż wiek metrykalny oddaje stan biologiczny pacjenta. System był trenowany na dziesiątkach tysięcy zdjęć, co umożliwiło mu rozpoznawanie subtelnych cech starzenia się.
TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Cofnij zegar biologiczny. 5 sposobów na odmłodzenie ciała o 20 lat
Badanie wykazało, że pacjenci onkologiczni wyglądają średnio na biologicznie o 5 lat starszych od swoich zdrowych rówieśników. To odkrycie może mieć praktyczne zastosowanie w ocenie, kto lepiej zniesie intensywne leczenie przeciwnowotworowe, a kto powinien otrzymać łagodniejszą terapię.
5 sprzętów fitness, które warto mieć w domu
- Nasza hipoteza zakłada, że FaceAge może być stosowany jako biomarker w leczeniu onkologicznym do określania biologicznego wieku pacjenta i ułatwiania lekarzom podejmowania trudnych decyzji
— powiedział Raymond Mak, starszy współautor badania i onkolog w Mass Brigham Health, ośrodku zdrowia powiązanym z Uniwersytetem Harvarda.
Co to jest wiek biologiczny i jak go obliczyć
Biologiczny wiek jako nowe narzędzie kliniczneRozważmy dwa przykładowe przypadki: sprawny 75-latek, którego wiek biologiczny wynosi 65 lat, oraz wątły 60-latek, którego organizm odpowiada 70-latkowi.
Ten pierwszy może z powodzeniem przejść przez intensywną radioterapię, natomiast drugi będzie wymagał bardziej ostrożnego podejścia.
FaceAge może również wspomóc decyzje dotyczące operacji kardiochirurgicznych, ortopedycznych czy opieki paliatywnej.
Obraz z selfie zamiast drogich testów genetycznych
W miarę jak coraz więcej badań potwierdza, że proces starzenia się przebiega u różnych osób w różnym tempie – zależnym od genów, stylu życia, aktywności fizycznej i nawyków – rośnie zainteresowanie metodami określania wieku biologicznego. FaceAge pozwala ocenić go na podstawie zwykłego selfie, bez konieczności przeprowadzania kosztownych testów genetycznych.
Model wytrenowano na 58 851 portretach zdrowych dorosłych powyżej 60. roku życia z publicznych baz danych. Następnie przetestowano go na 6196 pacjentach onkologicznych z USA i Holandii – analiza zdjęć wykonanych przed rozpoczęciem radioterapii wykazała, że osoby chore wyglądały średnio na 4,79 lat starsze biologicznie.
Algorytm sztucznej inteligencji lepszy niż ludzkie oko
Co istotne, wynik FaceAge okazał się silnym predyktorem przeżycia pacjentów – nawet po uwzględnieniu takich zmiennych jak wiek, płeć i rodzaj nowotworu. Ryzyko znacznie wzrastało, jeśli biologiczny wiek przekraczał 85 lat.
Algorytm różni się od ludzkiej oceny – cechy takie jak siwizna czy łysienie mają mniejsze znaczenie niż subtelne napięcia mięśni twarzy.
W jednym z eksperymentów, ośmiu lekarzy miało ocenić zdjęcia pacjentów terminalnych i wskazać, kto umrze w ciągu sześciu miesięcy. Ich trafność była bliska przypadkowej. Gdy uwzględniono dane z FaceAge, trafność znacząco wzrosła.
Ciekawostką pozostaje fakt, że algorytm „rozpoznał” aktora Paula Rudda na słynnym zdjęciu z jego 50. urodzin jako 43-latka – zgodnie z internetowym memem o jego „wiecznej młodości”.
Polecany artykuł:
Etyczne wyzwania i pułapki technologii
Choć FaceAge wykazuje dużą skuteczność, jego stosowanie wiąże się z potencjalnymi zagrożeniami etycznymi. Twórcy modelu zapewniają, że sprawdzili jego działanie pod kątem uprzedzeń rasowych – jak dotąd nie stwierdzono istotnych różnic w ocenie osób niebiałych. Zespół pracuje nad kolejną wersją algorytmu, trenowaną na 20 tysiącach pacjentów.
Badacze analizują również, czy makijaż, chirurgia plastyczna lub zmienne oświetlenie mogą zafałszować wynik. Szczególną troskę budzi możliwość wykorzystania tego typu technologii przez firmy ubezpieczeniowe lub pracodawców.
- To z pewnością kwestia, która wymaga uwagi, aby mieć pewność, że technologie te będą wykorzystywane wyłącznie z korzyścią dla pacjenta
— zaznaczył Hugo Aerts, współkierownik badania i dyrektor programu AI w medycynie w MGB.
Społeczne konsekwencje: kiedy wiek biologiczny staje się osobisty
Pojawia się również pytanie, jak pacjenci zareagują na wiedzę o tym, że ich ciało jest biologicznie starsze niż sądzili. Dla niektórych może to być motywacją do zmiany stylu życia, dla innych – źródłem niepokoju.
Naukowcy planują uruchomienie publicznej platformy FaceAge, na której każdy będzie mógł przesłać swoje zdjęcie i dołączyć do badania. Wersje komercyjne dla klinicystów mogą pojawić się w przyszłości – jednak dopiero po pełnej walidacji klinicznej.
Podcasty
Playlisty tematyczne
