Nowotwory kości u dzieci i dorosłych - przyczyny, rodzaje i objawy

2015-01-08 10:34

Nowotwory kości to grupa nowotworów, która występuje albo u dzieci i młodzieży, albo u dorosłych między 50. a 60. rokiem życia. U najmłodszych zwykle rozpoznaje się mięsaka Ewinga (błędnie uznaje się go za rodzaj raka kości). Innym często diagnozowanym nowotworem kości, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jest szpiczak mnogi. Sprawdź, jakie są rodzaje nowotworów kości, i jak rozpoznać ich objawy.

Nowotwory kości u dzieci i dorosłych - przyczyny, rodzaje i objawy
Autor: Thinkstockphotos.com Nowotwory kości to grupa nowotworów, która występuje albo  u dzieci i młodzieży, albo u dorosłych między 50. a 60 rokiem życia. Sprawdź, jakie są rodzaje nowotworów kości, i jak rozpoznać ich objawy.

Spis treści

  1. Łagodne nowotwory kości
  2. Złośliwe nowotwory kości
  3. Złośliwe nowotwory kości wywodzące się z układu chłonnego

Nowotwory kości dzieli się na łagodne i złośliwe (jednak nie wyróżnia się raka kości, gdyż w tym przypadku jest to termin niepoprawny). Te pierwsze nazywa się je nowotworami nastolatków i młodych dorosłych, gdyż zwykle pojawiają się w okresie intensywnego wzrostu kości. Występują one znacznie częściej niż nowotwory złośliwe kości. Te ostatnie stanowią około 0,2 proc. wszystkich nowotworów złośliwych w naszym kraju. Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów, liczba zachorowań na nowotwory złośliwe kości i chrząstek stawowych wynosiła w 2010 roku 294, z czego 166 u mężczyzn i 128 u kobiet (zachorowania u mężczyzn są około 2-krotnie częstsze niż u kobiet). Z raportu Krajowego Rejestru Nowotworów wynika również, iż najwięcej zachorowań na nowotwory złośliwe kości i chrząstek stawowych występuje około 20. roku życia i między 50. a 60. rokiem życia. Nowotwory te mogą być zmianami pierwotnymi (podobnie jak nowotwory łagodne) lub być wynikiem przerzutu nowotworu z innego narządu - najczęściej z piersi, płuca, gruczołu krokowego, nerki i tarczycy.

Łagodne nowotwory kości

1. Chrzęstniak (chondroma) - to nowotwór tkanki chrzęstnej, który występuje najczęściej u osób poniżej 30. roku życia:

  • kostniakochrzęstniak (osteochondroma);
  • chrzęstniak śródkostny (enchondroma);
  • chrzęstniak przykostny (chondroma periostale);

2. Guz olbrzymiokomórkowy - stanowi 4-5 proc. pierwotnych guzów kości i 20 proc. łagodnych nowotworów tej tkanki. Najczęściej rozwija się między 20. a 40. rokiem życia, z nieco większą częstotliwością u kobiet.

3. Kostniak (osteoma) - to nowotwór łagodny zbudowany z tkanki kostnej, który rozwija się zwykle w kościach czaszki, miednicy, łopatki, w nasadach kości długich, w paliczkach.

Inne łagodne nowotwory łagodne zaliczane do kostaników to kostniak kostninowy, inaczej także kostniak kostnawy (osteoid osteoma), który występuje od 5. do 40. rok życia, częściej u chłopców, a także kostniak zarodkowy (osteoblastoma), który również najczęściej diagnozuje się u ludzi młodych, między 10. a 30. rokiem życia, dwukrotnie częściej u mężczyzn. Nowotwór w 30-40 proc. przypadków jest zlokalizowany w kręgosłupie.

4. Torbiel tętniakowata (cystis aneurysmatica) - najczęściej rozwija się w kręgosłupie piersiowym, głównie u osób młodych, najczęściej przed 20. rokiem życia. Z obserwacji wynika, że częściej chorują kobiety.

5. Naczyniak kręgosłupa (hemangioma) - to niezłośliwy nowotwór naczyń, który stanowi ponad 50 proc. wszystkich naczyniaków kości.

6. Dysplazja włóknista kości to rzadka nowotworopodobna zmiana dotycząca kości.

7. Wyrośla kostno-chrzęstne.

Złośliwe nowotwory kości

1. Mięsak kostny (kostniakomięsak, osteosarcoma) to nowotwór, którego komórki wytwarzają tzw. kostninę. Jest to najczęstszy nowotwór kości u dzieci, a także u młodzieży i młodych dorosłych - szczyt zachorowań przypada na 15-19. rok życia (w okresie tzw. skoku pokwitaniowego). Jego najczęstszą lokalizacją jest staw kolanowy.

Nowotwory kości stanowią 7 proc. wszystkich nowotworów u dzieci.

2. Mięsak (guz) Ewinga - najczęściej atakuje dzieci (stanowi 1-3 proc. wszystkich nowotworów dziecięcych) i jest drugim co do częstości występowania nowotworem kości u najmłodszych (po kostniakomięsaku). Szczyt zachorowania stwierdza się w przedziale wiekowym 10-14 lat u chłopców i 5-9 lat u dziewczynek. Zazwyczaj zlokalizowany jest w kościach miednicy i w nogach.

To ci się przyda

Nowotwory kości - objawy

Nowotwór kości najczęściej objawia się bólem kości, który pojawia się w miejscu, gdzie rozwija się guz (czasami może być wyczuwalny). Ponadto można obserwować inne objawy, takie jak zgrubienie powstałe na kości i opuchlizna. Dla nowotworu kości charakterystyczne jest także osłabienie tkanki kostnej, czego konsekwencją są częste złamania.

Ponadto pojawiają się objawy ogólne, które towarzyszą większości nowotworów, takie jak: osłabienie, gwałtowne chudnięcie, gorączka czy anemia.

3. Chrzęstniakomięsak (mięsakochrząstniak, chondrosarcoma) - stanowi ok. 10 proc. wszystkich pierwotnych nowotworów kości. Najczęściej rozwija się w 5. i 6. dekadzie życia w kościach tułowia oraz górnych (bliższych) odcinkach kości ramiennych i udowych.

4. Włókniakomięsak (fibrosarcoma) - stanowi ok. 4 proc. wszystkich mięsaków kości. Zazwyczaj atakuje osoby od 20. do 60. roku życia. Jego najczęstszą lokalizacją są nasady kości długich, szczególnie piszczele i kości udowe.

WARTO WIEDZIEĆ>>Mięsaki. Diagnoza i leczenie mięsaków - nowotworów rzadkich

5. Struniak (chordoma) - stanowi zaledwie 2-4 proc. pierwotnych złośliwych nowotworów kości, jest natomiast najczęstszym pierwotnym złośliwym nowotworem kręgosłupa u osób dorosłych (zwykle rozpoznaje się go między 30. a 60. rokiem życia, 2-3 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet). W połowie przypadków rozwija się w okolicy krzyżowo-ogonowej, najrzadziej w kręgosłupie szyjnym i piersiowym.

6. Szkliwiak (ameloblastoma) - to rzadki nowotwór kości (mniej niż 1 proc. przypadków), który zwykle rozwija się w okolicy zębów trzonowych w tylnej części żuchwy.

Złośliwe nowotwory kości wywodzące się z układu chłonnego

Odrębną grupę złośliwych nowotworów mogących lokalizować się w kościach są zmiany wywodzące się z układu chłonnego:

  • szpiczak mnogi - każdego roku dotyka około 5-7 osób na 100 000, najczęściej między 50. a 70. rokiem życia. Szpiczak może się rozwinąć w dowolnej kości;
  • chłoniaki nieziarnicze - najczęściej dotykają ludzi w starszym wieku, zwłaszcza mężczyzn;
  • ziarnica złośliwa (choroba Hodgkina) - to choroba rozrostowa układu chłonnego. Początkowo jest ograniczona do węzłów chłonnych, jednak później nacieka głównie w wątrobie i w płucach, choć może także w kościach. Ziarnica złośliwa występuje najczęściej u młodych ludzi, poniżej 25. roku życia, a także u tych po pięćdziesiątce. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety;
Warto wiedzieć

Rak jest jednym z nowotworów złośliwych, który rozwija się z komórek naskórka albo komórek nabłonkowych różnych organów ciała, czyli skóry, gruczołu, błony śluzowej, błony wyścielającej układ pokarmowy, tarczycę czy trzustkę. Terminy typu „rak mózgu” czy „rak kości” są nieprawidłowe, ponieważ nie ma w tych miejscach tkanki nabłonkowej.