Spis treści
Zespół Boerhaavego to inaczej samoistne pęknięcie przełyku, czyli takie, które powstaje w zdrowej ścianie przełyku i nie jest spowodowane urazem mechanicznym lub termicznym.
Pęknięcia samoistne przełyku najczęściej dotyczą mężczyzn w wieku 40–60 lat.
Mechanizm powstania uszkodzenia polega na nagłym wzroście ciśnienia w świetle przełyku w następstwie gwałtownych wymiotów. Pęknięcie najczęściej powstaje w lewej tylno-bocznej części przełyku lub, rzadziej, w okolicy podprzeponowej.
Pęknięcie przełyku jest stanem zagrożenia życia
Bardzo często w następstwie pęknięcia przełyku w krótkim czasie dochodzi do zakażenia i pojawia się
a każda z tych chorób może doprowadzić do sepsy (posocznicy), czyli zakażenia ogólnego całego organizmu.
Zespół Boerhaavego - przyczyny
Samoistne pękniecie przełyku najczęściej występuje po obfitych posiłkach i nadużyciu alkoholu, a jego bezpośrednią przyczyną są wymioty, które są jednocześnie objawem pęknięcia przełyku.
Zespół Boerhaavego - objawy
Najbardziej charakterystyczna dla tego schorzenia jest tzw. triada Mecklera, na którą składają się:
- wymioty
- ból w klatce piersiowej, często promieniujący do kręgosłupa i pleców
- odma podskórna (obserwuje się ją tylko u ok. 30 proc. chorych)
Niekiedy można stwierdzić objaw Hammana, tj. trzeszczenia w górnych drogach oddechowych jednoczesne z czynnością serca, które są spowodowane odmą śródpiersia (jest ona wynikiem przedostania się powietrza do śródpiersia).
Ponadto mogą występować:
Zespół Boerhaavego - diagnostyka
Rozpoznanie samoistnego pęknięcia przełyku ustala się najczęściej na podstawie zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej, w którym stwierdza się płyn i/lub powietrze w jamie opłucnowej i odmę śródpiersia.
Gdy RTG nie pozwala postawić ostatecznej diagnozy, wykonuje się badanie endoskopowe przełyku.
Zespół Boerhaavego - leczenie
W przypadku samoistnego pęknięcia przełyku stosuje się leczenie chirurgiczne lub endoskopowe. Metoda leczenia zależy czasu, jaki minął od pęknięcia, od stopnia zakażenia jamy opłucnowej, długości i umiejscowienia uszkodzenia ściany przełyku oraz kondycji ściany przełyku w okolicy przedziurawienia:
- nowe pęknięcie przełyku (do 24 godz.) - stosuje się zszycie miejsca przedziurawienia oraz drenaż śródpiersia i jamy opłucnowej. W przypadku wczesnego rozpoznania pęknięcia przełyku, którego długość nie przekracza 2 cm, możliwe jest także założenie metalowych klipsów
- zaawansowane przypadki wymagają czasowego wyłączenia przełyku z utworzeniem przetoki ślinowej lub resekcji przełyku
- w przypadku późnego rozpoznania (lub stanu uniemożliwiającego leczenie operacyjne) zaleca się drenaż zakażonego obszaru z wprowadzeniem protezy samorozprężalnej do przełyku
Leczenie metodami endoskopowymi zaleca się głównie w uszkodzeniach jatrogennych (wynikających z błędu lekarza) przełyku, a także w przypadku bardzo późnego rozpoznania. Ponadto konieczne są także odżywianie pozajelitowe i antybiotykoterapia (aby zapobiec zapaleniu śródpiersia i posocznicy).
Zespół Boerhaavego - rokowania
Ryzyko zgonu po samoistnym pęknięciu przełyku jest dość wysokie. Jednak wszystko zależy od czasu, który upłynął od pęknięcia przełyku do jego zdiagnozowania. W przypadku rozpoznania do 12 godz. od pęknięcia przełyku śmiertelność wynosi 30-40 proc. Rozpoznanie ustalone >24 godz. od przedziurawienia przełyku powoduje wzrost śmiertelności do 50 proc., natomiast >48 godz. od perforacji do ok. 90 proc.
Pęknięcie przełyku - inne przyczyny
Pęknięcie samoistne stanowi ok. 10–15 proc. wszystkich perforacji przełyku. Najczęściej przyczynami pęknięcia przełyku są:
- tzw. uszkodzenia jatrogenne: uszkodzenia mechaniczne podczas endoskopowych badań diagnostycznych i zabiegowych, (cewnikowanie, rozszerzanie przełyku, zatrzymywanie krwawień, intubacja tchawicy, protezowanie przełyku) oraz uszkodzenia podczas zabiegów operacyjnych (operacje rdzenia kręgowego, przepukliny rozworu przełykowego przepony, torakotomia),
- uszkodzenia chemiczne (zasady, kwasy),
- urazy mechaniczne (ciała obce, tępe urazy, wypadki komunikacyjne),
- uszkodzenia radiologiczne (radioterapia, radioablacja).
Przeczytaj także:
- Przełyk: budowa, funkcje, choroby
- Achalazja przełyku: przyczyny, objawy i leczenie zwężenia przełyku
- Eozynofilowe zapalenie przełyku: przyczyny, objawy, leczenie
Porady eksperta
