Glejak: objawy i leczenie guza mózgu

Glejak to nowotwór mózgu i rdzenia. Glejaki wywodzą się z komórek glejowych tworzących zrąb tkanki nerwowej. Glejaki stanowią około 70 procent wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych i główną przyczynę zgonów w tej grupie guzów mózgu. Przeczytaj, jakie są objawy glejaka i w jaki sposób przebiega leczenie tego rodzaju guzów mózgu.

Glejak, a właściwie glejaki, to grupa obejmująca różnorodne nowotwory mózgu i rdzenia, co wynika z różnic w budowie poszczególnych komórek glejowych pełniących wobec neuronów funkcje podporowe, odżywcze oraz naprawcze.

Im glejak jest bardziej odgraniczony od sąsiadujących tkanek, a tym samym mniej rozlany (naciekający), tym łatwiejszy jest chirurgiczny zabieg usunięcia (resekcja). W leczeniu stosuje się również chemioterapię, radioterapię (brachyterapia i teleradioterapia, w tym gamma knife) oraz terapie eksperymentalne – m.in. terapie genowe, immunoterapie czy wirusoterapie. Jakie są objawy glejaka? Jak leczy się takie guzy mózgu?

Spis treści

1. Glejak: objawy
2. Glejak: rodzaje
3. Glejak wielopostaciowy
4. Gwiaździaki, skąpodrzewiaki i wyściółczaki
5. Glejaki wieku dziecięcego
6. Glejak: złośliwość i rokowania

Glejak: objawy

Objawy kliniczne glejaków zależą przede wszystkim od tego, w którym miejscu pojawił się guz:

Objawy ogólne (objawy wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego:

• bóle głowy,
• nudności i wymioty najbardziej nasilone rano,
• zespół psychoorganiczny – osłabienie sprawności umysłowej,
• zaburzenia pamięci,
• uogólnione napady padaczkowe,
• obrzęk mózgu.

Objawy ogniskowe, specyficzne dla lokalizacji guza:

• niedowład,
• zaburzenia czucia,
• zaburzenia mowy,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia słuchu,
• objawy móżdżkowe – np. zaburzenia równowagi,
• uszkodzenie nerwów czaszkowych,
• ogniskowe napady padaczkowe.

Glejak: rodzaje

Glejak może rozrastać się z:

• komórek szeregu astrocytarnego (glejak wielopostaciowy, gwiaździak anaplastyczny, włókienkowy i włosowatokomórkowy);
• komórek skąpowypustkowych (skąpodrzewiak) - około 10 procent glejaków;
• komórek wyściełających komory mózgu (wyściółczak) - około 7 procent glejaków;
• komórek zarodkowych (rdzeniak)– występuje zwykle u dzieci, lokalizując się w móżdżku, choć bywa rozpoznawany także u dorosłych. Charakteryzuje się szybkim rozrostem, jest promienioczuły.

Glejak wielopostaciowy

Najczęstszym glejakiem i jednocześnie najbardziej niebezpiecznym jest glejak wielopostaciowy. Rozwija się w półkulach mózgu, najczęściej w płacie czołowym i skroniowym, co może objawiać się:

• zmianą osobowości chorego,
• zaburzeniami funkcji psychicznych,
• afazją,
• napadami padaczkowymi.

Występuje on u osób starszych i cechuje się bardzo dużą złośliwością – bez leczenia prawie wszyscy chorzy umierają w ciągu trzech miesięcy. Po zastosowaniu leczenia skojarzonego, czyli operacji chirurgicznej i radioterapii, udaje się wydłużyć okres przeżycia do roku. Tylko 5 procent chorych osiąga długoletnie przeżycie.

Gwiaździaki, skąpodrzewiaki i wyściółczaki

U młodych dorosłych rozwijają się gwiaździaki: włókienkowe, które często przekształcają się w glejaka wielopostaciowego, oraz włosowatokomórkowe, które są guzami łagodnymi, a także naciekające półkule mózgu skąpodrzewiaki i zlokalizowane w komorze IV wyściółczaki.

Podstawą leczenia każdego z nich jest zabieg operacyjny z możliwie jak najpełniejszą resekcją guza uzupełniany często radioterapią. Rokowanie zależy od radykalności operacji, ale przeżycie 5-letnie udaje się uzyskać średnio u ponad 65 procent chorych.

Glejaki wieku dziecięcego

Glejaki wieku dziecięcego to najczęściej rdzeniaki umiejscowione w móżdżku, wyściółczaki zlokalizowane podnamiotowo i gwiaździaki włosowatokomórkowe. Guzy te leczy się chirurgicznie, u małych dzieci uzupełnia chemioterapią, u starszych radioterapią. Pięć lat po zakończeniu terapii przeżywa ok. 60% dzieci.

Glejak: złośliwość i rokowania

Zgodnie z klasyfikacją WHO, biorąc pod uwagę złośliwość, glejaki dzielimy na dwie grupy:

• o niskim stopniu złośliwości zbudowane z komórek wysokodojrzałych, zróżnicowanych, o małym stopniu poliferacji, które rokują dobrze;
• o wysokim stopniu złośliwości - komórki są niezróżnicowane lub anaplastyczne, szybko rosną, mogą naciekać sąsiadujące tkanki, występują liczne ogniska martwicy, nadmierna proliferacja naczyń krwionośnych - rokowanie w tym drugim przypadku jest oczywiście gorsze.

W czterostopniowej skali WHO rokowania są tym gorsze, im wyższy stopień zaawansowania:

I — to np. gwiaździak włosianokomórkowy czy wyściółczak śluzowo-brodaweczkowaty,II — to np. gwiaździak włókienkowaty, skąpodrzewiak, wyściółczak,III — to np. gwiaździak anaplastyczny,IV — to. np. glejak wielopostaciowy (najczęstszy glejak u dorosłych), rdzeniak.

Rokowanie w stopniu IV jest najgorsze, ze średnim przeżyciem ok. 14 miesięcy, przy podjętym leczeniu operacyjnym oraz następczej radioterapii i chemioterapii.

Czytaj też: Nowotwory centralnego układu nerwowego >>

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie

Agnieszka Paculanka