Dysfagia to termin określający subiektywne problemy z połykaniem - trudności z przełknięciem lub wrażenie utrudnionego przechodzenia pokarmu lub napoju z jamy ustnej do żołądka.
Odczuwające ją osoby opisują to w bardzo różny sposób - od kłopotu z połknięciem przeżutego i uformowanego kęsa pokarmu i wrażenie, że utrudniająca to przeszkoda zalega w przełyku, po uczucie zablokowania się kęsa pokarmu za mostkiem.
Niekiedy dysfagia bywa również opisywana jako uczucie zatrzymania się pokarmu bezpośrednio w przełyku.
Dysfagia to możliwy zwiastun groźnego nowotworu
Przyczyną problemów z przełykaniem może być ciało obce, które częściowo zablokowało przełyk, stan zapalny jamy ustnej, gardła czy krtani, ucisk z zewnątrz (np. przez powiększoną tarczycę) czy neuropatia obwodowa lub choroby mięśni. Dysfagia może być również objawem raka przełyku - to najczęściej zgłaszany objaw tego nowotworu.
Występuje szczególnie w przypadku raka przełyku typu lejkowatego, który szybciej doprowadza do zamknięcia światła przełyku i związanych z tym zaburzeń połykania.
Gdy rośnie, blokuje dolną część przełyku, przez co jedzenie wydaje się utykać w gardle. W takim przypadku podczas połykania chory może się krztusić, mieć odruch wymiotny, odczuwać fizyczne zatrzymanie się pokarmu w przełyku, uczucie rozpierania oraz odynofagię czyli ból podczas przełykania.
Ponieważ przełyk jest narządem elastycznym, dysfagia zazwyczaj pojawia się dopiero, gdy choroba jest już zaawansowana, a guz nacieka na większość obwodu ściany przełyku. W pewnym stopniu o stadium zaawansowania choroby może informować nasilenie dysfagii. Wyróżniane są cztery stopnie dysfagii:
- I stopień – chory jest w stanie połykać pokarmy stałe
- II stopień – chory jest w stanie połykać tylko pokarm rozdrobniony
- III stopień – chory jest w stanie połykać tylko pokarm płynny
- IV stopień – chory nie jest w stanie połykać żadnego pokarmu, nawet płynnego i śliny - to tzw. adagia.
Inne charakterystyczne objawy raka przełyku
Dysfagia to najczęstszy objaw raka przełyku, ale ten nowotwór daje również inne objawy. Na początku przebiega bezobjawowo, jednak z czasem mogą pojawić się m.in.
- zgaga
- częste odbijanie i inne objawy niestrawności
- zmiana brzmienia głosu na zachrypnięty
- kaszel
- ból odczuwany w gardle
- ból w środkowej części klatki piersiowej (zwłaszcza w trakcie przełykania)
- zmęczenie, brak energii
- powiększenie węzłów chłonnych.
Większość z tych objawów łatwo zbagatelizować przypisując infekcji lub problemom z żołądkiem - z tego powodu rak przełyku wykrywany jest zwykle zbyt późno. Każdy z nich powinien zostać jednak skonsultowany z lekarzem rodzinnym.
