Zespół Harlequina: gdy czerwieni się tylko połowa twarzy

2020-10-14 11:38

Zespół Harlequina, choć jego objawy widać na skórze, wcale nie jest chorobą dermatologiczną. Zespół Harlequina to rzadkie schorzenie neurologiczne. Jego przyczyną są zaburzenia w pracy włókien nerwowych twarzy. W efekcie połowa twarzy jest blada a druga połowa czerwona. Ale ten objaw może być także oznaką chorób tarczycy i powikłań cukrzycy. Jakie są dokładnie przyczyny zespołu Harlequina i jak się go leczy?

Zespół Harlequina: gdy czerwieni się tylko połowa twarzy — Autor: Getty Images

Zespół Harlequina (idiopatyczny zespół Harlequina) opisano po raz pierwszy w literaturze medycznej dopiero w… 1988r., na podstawie obserwacji 5 pacjentów.

Okazało się, że po intensywnym wysiłku fizycznych, twarze tych pacjentów przypominały przykrytą do połowy maską (lub makijażem) twarz bohatera komedii dell'arte – Harlequina. Z taką różnicą, że u obserwowanych pacjentów: jedna połowa twarzy przybierała barwę czerwoną, drugą białą, a oddzielała je wyraźna, pionowa (!) linia demarkacyjna.

Skąd wziął się tak dziwny zespół Harlequina i jakie choroby zwiastuje?

Spis treści

Zespół Harlequina: objawy
Zespół Harlequina: przyczyny
Zespół Harlequina: objaw innych chorób
Zespół Harlequina: leczenie

Zespół Harlequina: objawy

Zaczerwienie i pocenie się po wysiłku fizycznym, z powodu gorąca lub pod wpływem emocji to naturalna reakcja naszego układu nerwowego. To on przecież ma pod kontrolą nasz oddech, gruczoły potowe i naczynia krwionośne.

Okazuje się jednak, że u pewnych osób ten mechanizm jest zaburzony, a zaburzenie to sprawia, że pocą się one i czerwienią tylko po jednej stronie ciała.

Zaburzenie to dotyczy działania włókien współczulnych unerwiających twarz. W odpowiedzi na wysiłek, ciepło i emocje „chora” połowa twarzy pozostaje blada i sucha, a zdrowa czerwieni się, poci (często obficie) a jej naczynia krwionośne znacznie poszerzają się. Obie połowy są od siebie wyraźnie oddzielone, jakby ktoś narysował między nimi linię prostą.

Zdarza się też, chodź dochodzi do tego rzadko, że uszkodzenie nerwów obejmuje także jedną rękę lub jedną stronę klatki piersiowej.

Zespół Harlequina: przyczyny

Wszystkie przyczyny zespołu Harlequina nie są jeszcze dokładnie rozpoznane. Te dotąd zaobserwowane przez badaczy tego schorzenia możemy podzielić na 2 grupy.

Do pierwszej z nich należą choroby, takie jak:

wole tarczycy
nowotwory tarczycy
zawał pnia mózgu
jamistość rdzenia kręgowego
guz Pancoasta
guzy śródpiersia górnego
niedrożność tętnic korzeniowych
infekcja wirusem HSV 1 - opryszczki lub wirusem cytomegalii

Do drugiej grupy przyczyn zespołu Harlequina należą… zabiegi chirurgiczne, takie jak:

operacja usunięcia tarczycy
operacje w obrębie klatki piersiowej
założenie wkłucia centralnego
znieczulenie nerwów zębodołowych podczas zabiegów stomatologicznych

Zespół Harlequina: objaw innych chorób

Okazuje się także, że zespół Harlequina może być także objawem innych chorób. Zwróćcie więc uwagę jak reagują wasze twarzy, bo zaczerwienienie tylko jednej połowy może zwiastować:

Zespół Harlequina: leczenie

Zespół Harlequina występuje częściej u kobiet, niż u mężczyzn. Aby dokładnie zdiagnozować jego przyczyny pacjenta poddaje się szerokim badaniom neurologicznym i okulistycznym. Choć zwykle pacjent z objawami zespołu Harlequina zgłasza się w pierwszej kolejności do… dermatologa.

Przebieg zespołu Harlequina jest łagodny. Czasem może z nim współwystępować tzw. zespół Adiego czyli spowolniona reakcja źrenic na światło.

Obecnie nie stosuje się żadnych metod leczenia zespołu Harlequina. Pacjentom, u których to schorzenie wywołuje duży dyskomfort psychiczny proponuje się tzw. sympatektomię jednostronną. To zabieg, który niszczy nerwy we współczulnym układzie nerwowym po „chorej” stronie twarzy, ale on jest on obarczony wieloma powikłaniami.

Czytaj też: