Galanina - neuropeptyd kontrolujący apetyt na tłuszcze

Weryfikacja

Autor: mgr farmacji Sara Janowska

Galanina jest białkiem pełniącym zarówno rolę neuroprzekaźnika jak i neuromodulatora. Występuje w mózgu, obwodowym układzie nerwowym oraz w innych narządach, uczestnicząc w procesach regulacyjnych. Naukowcy uważają, że aktywność tego peptydu może być powiązana z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak otyłość czy alkoholizm.

Spis treści

1. Galanina - co to jest?
2. Galanina - wpływ na apetyt
3. Galanina a uzależnienia
4. Galaniny - wpływ na nastrój

Galanina charakteryzuje się wielokierunkowością ścieżek działania. Substancja ta reguluje wydzielanie hormonów, steruje motoryką przewodu pokarmowego, wydzielaniem soku trzustkowego oraz pracą układu sercowo-naczyniowego. Galanina odgrywa także znaczącą rolę w mechanizmach łączonych z patogenezą zaburzeń odżywiania i otyłości.

W 1978 roku, profesor Viktora Mutta odkrył w przewodzie pokarmowym świni nieznane wcześniej białko, nazwane później galaniną. Substancja ta od dziesięcioleci jest przedmiotem badań naukowych, które stopniowo tłumaczą jej tajemniczą rolę w ludzkim organizmie. Dziś wiemy, iż galanina wpływa hamująco na przekaźnictwo nerwowo-synaptyczne w rejonach mózgu wiązanych z zapamiętywaniem oraz uczeniem się.

Naukowcy podejrzewają, że ten neuropeptyd zaangażowany jest również w mechanizmy warunkujące powstawanie depresji.

Galanina - co to jest?

Galanina jest substancją regulującą uwalnianie hormonów przez przysadkę mózgową. W związku z tym galanina uczestniczy w kontroli wydzielania:

• hormonu wzrostu;
• prolaktyny, odpowiedzialnej przede wszystkim za sterowanie laktacją;
• hormonu luteinizującego, pobudzającego produkcję progesteronu u kobiet i testosteronu u mężczyzn;
• TSH, decydującego o aktywności tarczycy;
• oksytocyny, istotnej dla przebiegu porodu oraz wytwarzania więzi międzyludzkich,
• wazopresyny, regulującej ilość wody w organizmie.

Dużo wskazuje na to, że konieczne jest jeszcze wiele lat badań, by naukowcy poznali wszystkie tajemnice tego neuropeptydu. Wielokierunkowość działania galaniny sugeruje, iż kontroluje ona funkcje naszego ciała na różnych poziomach. Obecnie badacze podejrzewają ją nawet o sprawowanie kontroli nad zachowaniami rodzicielskimi u zwierząt.

Galanina - wpływ na apetyt

W badaniach wykazano, że wstrzyknięcia galaniny do jądra przykomorowego intensywnie stymuluje chęć spożywania pokarmu u szczurów. Udowodniono również wpływ podania tego neuroprzekaźnika do bocznej komory podwzgórza na preferencję jedzenia tłuszczów przez zwierzęta laboratoryjne.

Obecnie uważa się, że galanina pełni ważną rolę w regulacji apetytu na tłuszcze. Lipidy pełnią ważne funkcje w ludzkim ciele: stanowią zapas energii, gwarantują właściwą termoregulację oraz ochraniają narządy wewnętrzne przed uszkodzeniami mechanicznymi.

W sytuacji gdy w organizmie jest ich zbyt mało, w podwzgórzu rozpoczyna się intensywna produkcja galaniny. Wzrost stężenia tego neuroprzekaźnika sprawia, iż czujemy ochotę zjedzenia tłustego pokarmu. Jeżeli do organizmu zostaną dostarczone lipidy poziom galaniny spada.

Stężenie tego neuropeptydu w ludzkim ciele wykazuje regularne dobowe wahania. Rano poziom galaniny jest najniższy, a wieczorem najwyższy. Z tego względu w pierwszej połowie dnia zazwyczaj mamy ochotę na węglowodany, natomiast w drugiej częściej wybieramy tłuszcze i alkohol.

Stężenie galaniny powinno kontrolować naszym apetytem, tak abyśmy dostarczali codziennie odpowiedniej dla zdrowia ilości substancji odżywczych. Niestety we współczesnej cywilizacji zachodniej jesteśmy otoczeni wysoko przetworzoną żywnością zawierającą ogromne ilości tłuszczy utwardzonych.

Jednocześnie ruszamy się dużo mniej niż nasi prehistoryczni przodkowie, przy czym często spożywamy alkohol dodatkowo zaburzający kontrolę apetytu. Wszystkie te czynniki doprowadzają do sytuacji w której podwzgórze szaleje i wytwarza więcej galaniny, niż powinno. W konsekwencji ilość tkanki tłuszczowej niebezpiecznie rośnie.

Galanina a uzależnienia

Naukowcy wykazali również, że galanina odgrywa rolę w mechanizmach rządzących powstawaniem uzależnień. Wzrost stężenia tego neropeptydu w organizmie zachęca, nie tylko do spożywania tłuszczy, ale również alkoholu.

Udowodniono także uczestnictwo galaniny w powstawaniu innych nałogów: nikotynowego i opiatowego. Zgromadzone przez badaczy dowody sugerują, iż galanina jest potencjalnie ważnym neuromodulatorem nieuzależnień.

Galaniny - wpływ na nastrój

Pojawiające się wciąż nowe wyniki badań sugerują, że neuropeptydy, w tym galanina, mogą uczestniczyć w powstawaniu zaburzeń nastroju. Noradrenalina i serotonina, to dwa neuroprzekaźniki które uważa się za kluczowe dla mechanizmów rządzących depresją.

Co ciekawe substancje te są modulowane przez galaninę, co wskazuje na to, że nueropeptyd ten pełni ważną rolę w regulacji stanów depresyjnych. Galanina prawdopodobnie pobudza również oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, zwiększając wydzielania glukokortykoidów. Podwyższony poziom tych hormonów jest powszechny u osób cierpiących na depresję.

Czytaj też: 

• Glikokortykosteroidy: hormony i leki - wskazania i działania niepożądane
• Jak działają na skórę peptydy?
• Gastryna: rola i wskazania do badania

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie

mgr farmacji Sara Janowska