Bratek czyli fiołek trójbarwny: właściwości i zastosowanie
Bratek łagodzi objawy trądziku młodzieńczego i leczy egzemy. Jednak fiołek trójbarwny, bo tak brzmi oficjalna nazwa tego polnego kwiatka, jest też skuteczny w walce ze wieloma innymi chorobami. Herbatka z bratka działa oczyszczająco i moczopędnie, uszczelnia ściany naczyń włosowatych i działa napotnie. Sprawdź, dlaczego wysoko ceni go przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny i jakie ma zastosowanie w kuchni.
Spis treści
- Bratek obniża ciśnienie krwi
- Zmniejsza dolegliwości reumatyczne
- Działa leczniczo na drogi moczowe
- Wzmacnia naczynia krwionośne
- Łagodzi podrażnienia oczu
- Ułatwia odchudzanie
- Bratek leczy zmiany trądzikowe
- Bratek goi podrażnienia skóry
- Oczyszcza oskrzela
Bratek czyli fiołek trójbarwny rośnie na polach i nieużytkach. Jego kwiaty są używane do aromatyzowania win, likierów, syropów i olejów. Są częstym składnikiem perfum. Młode liście i pączki kwiatowe dodaje się do sałatek i wykwintnych zup. Przede wszystkim jednak zarówno kwiaty, jak liście fiołka są wykorzystywane do produkcji preparatów leczniczych i kosmetyków pielęgnacyjnych. Zawierają bowiem związki wysoko cenione w medycynie i kosmetologii, niektóre dość rzadkie, m.in: bioflawonoidy (rutozyd i kwercetynę, hesperydynę), duże ilości śluzów, soli mineralnych i garbników, kwas salicylowy i salicylan metylu, witaminę C, kwasy organiczne, karotenoidy (zeaksantynę i wiolaksantynę), umbeliferon (hydroksykumarynę), saponiny triterpenowe, cukry, niewielkie ilości olejku eterycznego.
Bratek obniża ciśnienie krwi
Regularne picie naparu z fiołka trójbarwnego pomaga w walce z nadciśnieniem tętniczym. Substancje zawarte w kwiatach i liściach tej rośliny poprawiają bowiem elastyczność ścianek naczyń krwionośnych i działają rozkurczowo, co w efekcie z czasem korzystnie wpływa na ciśnienie krwi.
Zmniejsza dolegliwości reumatyczne
Herbatka z fiołka trójbarwnego i jednocześnie ciepły kompres z odwaru z tej rośliny, przyłożony na obolałe mięśnie lub stawy, na pewno przyniosą ulgę. To efekt przeciwbólowych i przeciwzapalnych substancji, w które obfituje fiołek – salicylanów i flawonoidów.
Działa leczniczo na drogi moczowe
Bratki mają silne właściwości moczopędne i oczyszczają drogi moczowe z toksyn, co w połączeniu z ich przeciwzapalnym działaniem czyni z nich bardzo skuteczny środek w razie problemów z wydalaniem moczu. Picie naparu z bratków poleca się przy zapaleniu pęcherza, zaburzeniach pracy nerek, w kamicy nerkowej.
Wzmacnia naczynia krwionośne
Bioflawonoidy, których znaczna ilość znajduje się w fiołku trójbarwnym, mają nie tylko właściwości przeciwzapalne, ale również uszczelniają i wzmacniają ściany naczyń włosowatych. W dodatku ułatwiają przyswajanie witaminy C, która też zmniejsza przepuszczalność naczynek i dodatkowo działa antyoksydacyjnie. Dlatego wyciągi z fiołka są cennym składnikiem preparatów leczniczych i kosmetyków przeznaczonych do skóry z tendencją do rozszerzonych i pękających naczynek.
Łagodzi podrażnienia oczu
Napar z bratków jest nie tylko doskonałym środkiem do przemywania oczu w razie podrażnienia spojówek. Dzięki jego właściwościom przeciwzapalnym i uszczelniającym naczynka warto go wykorzystywać do kompresów likwidujących obrzęki i cienie pod oczami.
Ułatwia odchudzanie
Ekstrakt z fiołka trójbarwnego, ale także zmikronizowane ziele są cennym składnikiem wielu preparatów przeznaczonych do walki z nadwagą. To dlatego, że z jednej strony fiołek pobudza przemianę materii, z drugiej zaś – dzięki znacznej zawartości śluzów – zwiększa uczucie sytości, ułatwiając w ten sposób zachowanie kontroli nad apetytem.
Kwiaty na talerzu
Młode listki, pączki kwiatowe i świeże płatki bratków mogą być ekstrawaganckim, ale smacznym i dekoracyjnym dodatkiem do sałatek. Znawcy doradzają, by raczej używać w tym celu kwiatów o fioletowych płatkach, bo te żółte, jedzone w większych ilościach, mogą powodować biegunki.
Bratek leczy zmiany trądzikowe
Fiołek można na dwa sposoby wykorzystać w walce z trądzikiem. Picie naparu z jego kwiatów, liści i łodyżek działa odtruwająco – poprawia przemianę materii i oczyszcza organizm z toksyn, co często przejawia się najpierw nasileniem wyprysków, ale po 1-2 tygodniach ich zanikiem. Napar dzięki zawartości przeciwzapalnych flawonoidów i odkażających salicylanów pomaga również, gdy jest stosowany do przemywania skóry albo przygotowania oczyszczającej parówki.
Bratek goi podrażnienia skóry
Dzięki właściwościom przeciwzapalnym napar z bratków jest polecany nie tylko przy trądziku, ale też przy różnych problemach skórnych, wynikających z zaburzeń metabolizmu – wysypkach, łojotoku, egzemie, liszaju. Można go używać do przemywania, okładów, kąpieli. Najlepsze efekty widoczne są wtedy, gdy napar stosuje się jednocześnie zewnętrznie i wewnętrznie – należy codziennie wypić 1-2 szklanki. Doskonale sprawdza się również jako środek do płukania podrażnionego gardła.
Oczyszcza oskrzela
To zasługa sporej ilości saponin, które zwiększają wydzielanie śluzu i wzmagają odruch wykrztuśny. Dzięki temu picie naparu z bratka może być bardzo pomocne w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, spowodowanych przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli czy np. paleniem papierosów. Jeszcze skuteczniej oczyści się oskrzela z zalegającej w nich wydzieliny, jeśli napar z bratka przygotuje się na mleku, które dodatkowo sprzyja upłynnieniu śluzu.
Napar z bratka
W aptekach i sklepach zielarskich można kupić susz z bratka lub gotowe herbatki typu fix. Przygotowując leczniczy odwar, bierzemy 2 łyżki ziela lub 2 torebki herbatki, zalewamy 2 szklankami letniej wody, doprowadzamy do wrzenia, trzymamy na gazie 5 minut (nie gotować), następnie przecedzamy. Podczas przeziębienia pijemy 2 - 3 razy dziennie po pół szklanki po posiłkach; w chorobach skóry i dróg moczowych stosujemy taką kurację przez 2 tygodnie (po trzech miesiącach można ją powtórzyć). Bratek wchodzi także w skład gotowych mieszanek ziół: degrosan, fito-mixVIII, acneflos, hemoroflos.
miesięcznik "Zdrowie"
Porady eksperta