Wysiękowe zapalenie ucha - przyczyny, objawy, leczenie

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to choroba o podstępnym przebiegu. Objawów wysiękowego zapalenia ucha jest niewiele, a te, które się pojawiają, mogą być łatwo przeoczone, co może mieć groźne skutki. Wysiękowe zapalenie ucha może bowiem doprowadzić do trwałego niedosłuchu. Jakie są przyczyny i objawy wysiękowego zapalenia ucha? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Wysiękowe zapalenie ucha - przyczyny
2. Wysiękowe zapalenie ucha - objawy
3. Wysiękowe zapalenie ucha - diagnostyka
4. Wysiękowe zapalenie ucha - leczenie
5. Wysiękowe zapalenie ucha - powikłania

Wysiękowe zapalenie ucha (OME) to choroba zapalna ucha środkowego, w przebiegu której dochodzi do gromadzenia się płynu w jamie bębenkowej - części ucha środkowego ograniczonej od strony zewnętrznej błoną bębenkową, a od strony wewnętrznej ścianą kostną ucha wewnętrznego.

Wyróżnia się 3 postaci wysiękowego zapalenia ucha:

• ostrą, która trwa poniżej 10 dni
• podostrą (trwa powyżej 10 dni, ale mniej niż 3 miesiące)
• przewlekłą, która trwa powyżej 3 miesięcy.

Wysiękowe zapalenie ucha najczęściej dotyczy dzieci pomiędzy 6. miesiącem a 5. rokiem życia.

Wysiękowe zapalenie ucha - przyczyny

Wysiękowe zapalenie ucha jest ściśle związane z niedrożnością trąbki słuchowej. Do jej dysfunkcji może przyczynić się szereg schorzeń:

• przerost migdałka gardłowego (tzw. trzeci migdał) oraz migdałków podniebiennych;
• refluks przełykowo-gardłowy;
• przebyte ostre zapalenie ucha środkowego;
• alergia;
• nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki (np. skrzywiona przegroda nosa);
• częste infekcje górnych dróg oddechowych;
• choroby, które upośledzają usuwanie śluzu lub doprowadzają do jego nadmiernego wytwarzania: astma oskrzelowa, zespół nieruchomych rzęsek lub mukowiscydoza;
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych;
• rozszczep podniebienia;
• polipy nosa;

Dodatkowo u dorosłych przyczynami dysfunkcji trąbki słuchowej, a dalej wysiękowego zapalenia ucha, mogą być: guz nosogardła, naświetlanie tkanek głowy i szyi oraz barotrauma (nagły uraz ciśnieniowy).

Wysiękowe zapalenie ucha - objawy

Najbardziej podstępny przebieg ma przewlekła postać wysiękowego zapalenia ucha, ponieważ nie daje typowych objawów stanu zapalnego, takich jak, m.in. ból ucha czy gorączka. Ponadto inne objawy, które się pojawiają: ucisk w uszach, uczucie pełności, "wody" w uszach i szumy uszne, są słabo zauważalne. Z kolei niedosłuch (zwykle obustronny) narasta bardzo wolno. W pozostałych postaciach choroby objawy te są bardziej nasilone. W niektórych przypadkach ostrej infekcji może nawet pojawić się ból.

Objawy wysiękowego zapalenia ucha najtrudniej dostrzec u najmłodszych. W przebiegu choroby nie pojawia się gorączka ani ból ucha - symptom, który skłania dziecko do powiedzenia, że coś mu dolega. Dlatego rodzice powinni uważne obserwować swoje pociechy. Ich uwagę powinno zwrócić głośne słuchanie muzyki przez dziecko, przygłaszanie telewizora, proszenie o powtórzenie kierowanej do niego wypowiedzi.

Wysiękowe zapalenie ucha - diagnostyka

„Złotym standardem” rozpoznawania wysiękowego zapalenia ucha jest otoskopia pneumatyczna (widoczne jest pogrubienie błony bębenkowej, zmieniona barwę błony - ma kolor żółty, brunatny lub szaro-różowy, w jej jamie znajduje się płyn) oraz tympanometria, czyli badanie, które polega na mierzeniu odbicia fali dźwiękowej od błony bębenkowej podczas zmiany ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Ponadto w celu rozpoznania choroby można wykonać audiometrię tonalną (celem badania jest ocena progu słyszenia).

Wysiękowe zapalenie ucha - leczenie

Wysiękowe zapalenie ucha cofa się zwykle samoistnie w ciągu 3 miesięcy. W przeciwnym razie choremu można podać leki mukolityczne (powodujące rozrzedzenie płynu zalegającego w uchu), leki przeciwzapalne, środki obkurczające w postaci kropli do nosa lub inhalacji. Gdy są wskazania, można zlecić stosowanie antybiotyków.

Jeśli powyższe metody nie są skuteczne pomimo kliku miesięcy stosowania, wykonuje się paracentezę (myringotomię) – zabieg, który polega na nakłuciu błony bębenkowej w celu odessania wydzieliny z jej jamy i założeniu drenu wentylacyjnego.

Monika Majewska