Palce bolą i są wykrzywione? To mogą być guzki Heberdena

Dłonie seniorów często zdradzają charakterystyczne zmiany - przy końcach palców pojawiają się twarde, niewielkie zgrubienia. To mogą być guzki Heberdena. Początkowo wydają się jedynie defektem estetycznym, jednak są skutkiem zmian zwyrodnieniowych, które z czasem mogą powodować ból i utrudniać wykonywanie codzienne czynności.

Co to są guzki Heberdena?

Guzki Heberdena to małe, twarde narośla kostne, które tworzą się w stawach najbliżej końcówek palców. Są typowym objawem choroby zwyrodnieniowej, zwanej też osteoartrozą.

Pojawiają się, gdy stawy palców są przeciążane, a ich chrząstka ulega zużyciu. Proces ten prowadzi do stanu zapalnego, obrzęków i tworzenia się torbieli, a z czasem do przerostu tkanki kostnej w postaci osteofitów - to właśnie one są guzkami Heberdena.

Te zmiany zniekształcają palce, sprawiają, że stawy stają się sztywne i bolesne. W efekcie codzienne czynności, takie jak obsługa telefonu, zapinanie guzików czy szycie, stają się trudne, a czasem nawet niemożliwe do wykonania.

Przyczyny guzków Heberdena

Guzki Heberdena częściej pojawiają się u kobiet, zwłaszcza w okresie menopauzy, co sugeruje, że zmiany hormonalne, takie jak spadek poziomu estrogenów, mogą odgrywać w tym procesie istotną rolę. Dodatkowo ich występowanie często ma charakter dziedziczny - jeśli rodzice mieli takie deformacje, ryzyko ich rozwoju u potomstwa jest większe.

Na powstawanie guzków wpływają również czynniki środowiskowe, w tym nadmierne obciążenie rąk, np. podczas wykonywania powtarzalnych ruchów lub intensywnej pracy fizycznej. Ryzyko ich wystąpienia wzrasta z wiekiem i jest większe u osób z nadwagą, ponieważ nadmierna masa ciała przeciąża układ kostno-stawowy.

Do dodatkowych czynników sprzyjających rozwojowi guzków Heberdena należą:

• urazy rąk, które mogą prowadzić do uszkodzeń stawów,
• cukrzyca, ponieważ wpływa na regenerację tkanek,
• reumatoidalne zapalenie stawów, prowadzące do przewlekłego stanu zapalnego,
• naturalne procesy starzenia się organizmu, w wyniku których struktury stawów stają się podatne na uszkodzenia.

Jak rozpoznać guzki Heberdena?

Guzki Heberdena to charakterystyczne kostne narośla pojawiające się na stawach międzypaliczkowych dalszych, tych położonych najbliżej opuszków palców. Objawy guzków Heberdena to:

• wyraźne zgrubienia na stawach - twarde, niewielkie narośla kostne położone symetrycznie na obu dłoniach, najczęściej pojawiają się w okolicy palca wskazującego, serdecznego lub małego.
• ból i dyskomfort - w początkowej fazie pojawia się silny ból w stawach, szczególnie podczas ruchu,
• sztywność palców - występuje głównie po dłuższym bezruchu, np. rano, z czasem ruchomość stawów ulega znacznemu ograniczeniu,
• obrzęk stawów - w fazie zapalnej stawy są obrzęknięte, zaczerwienione i tkliwe, obrzęk może też powodować uczucie napięcia skóry wokół stawów,
• zniekształcenie palców - guzki wykrzywiają palce, powodując ich nienaturalne ustawienie, w skrajnych przypadkach dłonie mogą wyglądać na poważnie zdeformowane,
• trzeszczenie - przy ruchach stawów często można usłyszeć i wyczuć trzeszczenie (tzw. krepitacje), spowodowane zniszczeniem chrząstki i bezpośrednim kontaktem powierzchni kostnych,
• zmniejszona siła chwytu - utrata siły w dłoniach i trudność w chwytaniu przedmiotów to częste problemy u osób z zaawansowaną osteoartrozą,
• drętwienie i mrowienie - niektóre osoby zgłaszają uczucie mrowienia lub drętwienia w dłoniach, co może być wynikiem nacisku na nerwy przez zgrubiałe stawy,
• deformacje sąsiednich stawów - z czasem zwyrodnienia mogą dotknąć także inne stawy palców, co prowadzi do ogólnych problemów z ruchomością rąk,
• problem z wykonywaniem codziennych czynności - guzki znacznie komplikują wykonywanie drobnych czynności, takich jak pisanie, zapinanie guzików czy używanie smartfona.
• ból spoczynkowy - w późniejszych etapach choroby ból może występować nawet w stanie spoczynku, zwłaszcza podczas nasilenia stanu zapalnego.

Rozpoznanie guzków Heberdena wymaga analizy powyższych objawów. W razie wystąpienia takich dolegliwości warto skonsultować się z lekarzem, aby potwierdzić diagnozę i podjąć działania zapobiegające dalszemu postępowi choroby.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Paula Komendarczuk