Spis treści
Guzki Heberdena i guzki Boucharda to narośla kostne (osteofity) na stawach palców rąk. Guzki Heberdena rozwijają się w obrębie stawów międzypaliczkowych dalszych (tych przy paznokciach), natomiast guzki Boucharda w sąsiedztwie stawów międzypaliczkowych bliższych (znajdą się pośrodku palców).
Guzki Heberdena mogą pojawić się u osób w każdym wieku i występują znacznie częściej niż guzki Boucharda. Te ostatnie zwykle rozpoznaje się u osób po 55 roku życia, głównie u kobiet.
Guzki Heberdena i Boucharda - przyczyny
Bezpośrednią przyczyną rozwoju guzków w obrębie stawów jest zaburzenie równowagi pomiędzy tworzeniem a degradacją chrząstki stawowej i warstwy podchrzęstnej kości. Nie wiadomo jednak, co zapoczątkowuje ten proces.
Przypuszcza się, że zmiany zwyrodnieniowe mogą być uwarunkowane genetycznie. Poza tym do powstania guzków może dojść w wyniku powtarzającego się napinania przyczepów ścięgien głębokich zginaczy palców w efekcie, np. pisania na klawiaturze. Ponadto osteofity często pojawiają się u osób, które cierpią na reumatoidalne zapalenie stawów lub inne choroby reumatyczne. W związku z tym tego typu schorzenia są wysokim czynnikiem ryzyka rozwoju guzków i odwrotnie - proces zwyrodnieniowy w obrębie stawów palców zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju choroby zwyrodnieniowej w innych, zwykle większych, stawach organizmu.
Guzki Heberdena i Boucharda - objawy
Guzki Heberdena to twarde uwypuklenia, które pojawiają się na grzbietowo-bocznych powierzchniach palców rąk, w sąsiedztwie dalszych stawów międzypaliczkowych. Guzki Boucharda są bardziej nieregularne niż guzki Heberdena i występują na grzbietowo-bocznych powierzchniach palców rąk, w sąsiedztwie bliższych stawów międzypaliczkowych.
Ponadto, zarówno guzki Heberdena, jak i Boucharda:
- zwykle są zlokalizowane na palcach prawej ręki. Nie są one bardzo groźne, w przeciwieństwie do tych, które pojawiają się na ręce lewej (co zdarza się bardzo rzadko), gdyż - jak wynika z obserwacji lekarskich - stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych jest większy na lewej ręce
- najczęściej pojawiają się w obrębie palca wskazującego, rzadziej serdecznego (choć mogą pojawić się praktycznie w dowolnej części dłoni);
- często współtowarzyszą zmianom zwyrodnieniowym u podstawy kości I kości śródręcza;
- mogą być przyczyną bólu (poprzez wywoływanie ucisku na nerwy), jednak zwykle nie dochodzi do jego rozwoju (ze względu na niewielkie siły działające na stawy i nerwy);
- czasami mogą spowodować ograniczenie ruchomości stawów, a tym samym sprawności rąk;
Guzki Heberdena i Boucharda - diagnoza
W celu postawienia diagnozy przeprowadza się wywiad z pacjentem oraz badania przedmiotowe i obrazowe (zwykle wystarczy RTG dłoni i nadgarstka).
Guzki Heberdena i Boucharda - leczenie
Raz powstałe guzki Heberdena i Boucharda pozostają na całe życie i zwykle nie wymagają leczenia. Wyjątek stanowią sytuację, gdy dolegliwości bólowe są bardzo dokuczliwe oraz gdy pojawia się uczucie sztywności w obrębie stawów palców dłoni. W przypadku dużej bolesności skutecznie działa miejscowe wstrzyknięcie kortykosteroidów. Konieczne jest także oszczędzanie ręki. Choremu może pomóc fizykoterapia.
