Nagła śmierć sercowa - czy jesteś w grupie ryzyka?

2021-11-22 11:17

Nagła śmierć sercowa to nieoczekiwany, nagły zgon, spowodowany zatrzymaniem krążenia, poprzedzony niespodziewaną utratą przytomności. Zwykle dochodzi do niego w w ciągu godziny od pojawienia się pierwszych objawów, u osoby z rozpoznaną lub utajoną chorobą serca.

Nagła śmierć sercowa
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Co możesz zrobić, by zmniejszyć ryzyko nagłej śmierci sercowej?
  2. Charakterystyczne cechy nagłej śmierci sercowej
  3. Przyczyny nagłej śmierci sercowej
Poradnik Zdrowie: kiedy iść do kardiologa?

Nagła śmierć sercowa najczęściej dotyka osoby, które cierpią na choroby serca. W grupie szczególnie dużego ryzyka znajdują się osoby, u których wcześniej miało miejsce zatrzymanie krążenia, które cierpią na chorobę niedokrwienną serca, przeszły zawał serca lub u których wykryto niewydolność serca.

Co możesz zrobić, by zmniejszyć ryzyko nagłej śmierci sercowej?

Ponieważ w większości przypadków przyczyną nagłej śmierci sercowej jest choroba wieńcowa, czynniki ryzyka są zbieżne z ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej, tak więc profilaktyka jest tu podobna. Co prawda na niektóre z tych czynników nie mamy wpływu (jak płeć lub wiek), ale na inne już tak (palenie papierosów, dieta).

Osoby, znajdujące się w grupie ryzyka chorób serca, powinny brać odpowiednie leki, które mogą w przyszłości zapobiec nagłej śmierci sercowej. Są to m. in. statyny (obniżające poziom lipidów), antagoniści aldosteronu, beta-blokery, inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę oraz diuretyki.

Ważne

Charakterystyczne cechy nagłej śmierci sercowej

  • naturalna – powstała w wyniku procesów biologicznych, a nie zewnętrznych
  • nagła – od początku objawów do zgonu upływa nie więcej niż 60 min.
  • sercowa – w odróżnieniu od innych przyczyn nagłych zgonów, np. masywnego zatoru tętnicy płucnej lub udaru mózgu, przyczyna wynika z patologii sercowej i ma w zdecydowanej większości podłoże arytmiczne
  • nieoczekiwana – osoba uprzednio nie chorowała na serce lub, jeśli chorowała, jej stan był na tyle stabilny,  że nie zapowiadał zgonu

Przyczyny nagłej śmierci sercowej

W ponad 80 proc. przyczyną nagłej śmierci sercowej jest choroba wieńcowa i przebyty zawał serca. Dotyczy to głównie osób w średnim lub starszym wieku. Wiele z nich nie zdaje sobie sprawy z tego, że choroba już poczyniła spustoszenia w ich organizmie. U co piątej osoby z chorobą wieńcową nagły zgon jest pierwszym i, niestety, ostatnim objawem choroby. Do nagłej śmierci sercowej mogą doprowadzić:

  • kardiomiopatie
  • choroby genetyczne (zespół wydłużonego odstępu QT, zespół Brugadów, wielokształtny częstoskurcz komorowy zależny od katecholamin)
  • idiopatyczne migotanie komór
  • zwężenie zastawki aortalnej
  • wypadanie płatka zastawki mitralnej
  • nieprawidłowe odejście tętnic wieńcowych
  • mostki mięśniowe nad tętnicami wieńcowymi
  • częstoskurcz komorowy wielokształtny (typu torsade de pointes)
  • choroba węzła zatokowego
  • zaburzenia przewodzenia przez węzeł przedsionkowo-komorowy
  • zastoinowa niewydolność serca
  • niektóre leki o działaniu proarytmicznym.

Do nagłego zgonu sercowego może przyczynić się także niedobór magnezu, zaburzenia metaboliczne, zakłócenia rytmu serca związane z centralnym układem nerwowym, stany zapalne naczyń lub serca.

O tym, jak duże jest prawdopodobieństwo wystąpienia nagłej śmierci sercowej, zawsze decyduje pierwotna choroba serca

Specyfika nagłej śmierci sercowej polega na tym, że jest ona całkowicie naturalna – powstaje w wyniku naturalnych procesów biologicznych, nie jest  spowodowana czynnikami zewnętrznymi ani urazowymi. Często do zgonu doprowadza skrzep krwi w głównych naczyniach krwionośnych, który blokuje przepływ krwi.

Ważne

Każdego roku problem nagłego zgonu sercowego dotyczy ponad 60 ty. Polaków. Aż 40 tys. Polaków umiera co roku na zawał serca z powodu opóźnienia w udzieleniu fachowej pomocy. Co najmniej kilkanaście tysięcy z nich można by uratować, gdyby na czas została podjęta akcja resuscytacyjna.