Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - przyczyny, objawy, leczenie

2017-08-11 10:02

Hipofosfatemia oznacza niedobór fosforu w organizmie. Jest to niebezpieczny stan, który może doprowadzić do śmierci. Na niedobór fosforu w organizmie są narażone m.in. osoby niedożywione. Jakie są przyczyny i objawy hipofosfatemii? Na czym polega jej leczenie?

Hipofosfatemia - przyczyny, objawy, leczenie
Autor: Thinkstockphotos.com Hipofosfatemia - przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści

  1. Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - przyczyny
  2. Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - objawy
  3. Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - diagnostyka
  4. Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - leczenie

Hipofosfatemia to zmniejszenie stężenia fosforu (a konkretnie fosforu nieorganicznego, inaczej: fosforany nieorganiczne) w surowicy krwi poniżej 2,5 mg/dl (0,8 mmol/l), a w postaci ciężkiej poniżej 1 mg/dl (0,32 mmol/l). Ciężka hipofosfatemia jest przyczyną 4-krotnego wzrostu śmiertelności.

Fosfor w organizmie człowieka występuje w postaci związków organicznych i nieorganicznych. Wraz z wapniem stanowi główny składnik kości i odpowiada za to, żeby były zdrowie. To właśnie w nich jest zmagazynowana największa ilość fosforu, w mniejszym stopniu w mięśniach i innych tkankach. fosfor bierze także udział w budowie błon komórkowych,  metabolizmie glukozy czy regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej.

Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - przyczyny

    • zmniejszona podaż fosforanów nieorganicznych z pokarmami z powodu:

      - niedożywienia- stosowanie diety ubogobiałkowej (np. u alkoholików)- stosowanie żywienia pozajelitowego/infuzji płynów z nieuwzględnieniem fosforanów

        • zmniejszone wchłanianie fosforany z przewodu pokarmowego z powodu:

        - przyjmowania leków wiążących fosforany w przewodzie pokarmowym - węglan wapnia, wodorotlenek glinu, sewelamer, węglan lantanu- uporczywych wymiotów lub biegunek

          • zespół ponownego odżywienia (refeeding syndrome)
          • leczenie kwasicy ketonowej
          • choroba nowotworowa
          • zasadowica oddechowa
          • zespół głodnych kości
          • krzywica hipofosfatemiczna - należy do grupy rzadkich chorób określanych terminem krzywic opornych na witaminę D, a spowodowanych zaburzeniami gospodarki fosforanowej. Wyróżnia się następujące rodzaje krzywicy hipofosfatemicznej:

          - krzywica hipofosfatemiczna dziedziczona autosomalnie dominująco (ADHR; ang. Autosomal dominant hypophosphatemic rickets)- hipofosfatemia sprzężona z chromosomem X (rodzinna krzywica hipofosfatemiczna)

            Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - objawy

            Hipofosfatemia może doprowadzić do rabdomiolizy, czyli rozpadu mięśni. Wówczas pojawiają się objawy, takie jak:

            • osłabienie mięśni
            • ból mięśni (mialgia)
            • obrzęk mięśni
            • łagodne zwiększenie napięcia mięśniowego
            • skurcze mięśni

            Choroba dotyczy wszystkich mięśni, także tych oddechowych (czego skutkiem jest niewydolność oddechowa) i sercowego, czego skutkiem są problemy krążeniowe, np. arytmia.

            Objawy niedoboru fosforu

            Objawy hipofosfatemii dotyczą głównie mięśni i układu nerwowego.

            Innym skutkiem hipofosfatemii jest osteomalacja (rozmięknienie kości), której objawy to:

              • zwiększona wrażliwość kości na bodźce uciskowe
              • bóle kości
              • zaburzenia chodu - tzw. "chód kaczkowatego", podczas którego pacjent kołysze się z jednego boku na drugi

                Hipofosfatemia może powodować także zaburzenia neurologiczne

                  Objawami towarzyszącymi mogą być zaburzenia żołądkowo-jelitowe – nudności, wymioty, brak apetytu.

                    Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - diagnostyka

                    Wykonuje się badania krwi i moczu w celu oznaczenia stężenie fosforanów.

                    Hipofosfatemia (niedobór fosforu) - leczenie

                    Leczenie polega na usunięciu przyczyn hipofosfatemii (jeśli jest to możliwe) i zwiększeniu podaży fosforanów w diecie (mleko, nabiał, mięso, fasola). W ciężkiej hipofosfatemii stosuje się suplementację dożylną fosforanów.