Pulsoksymetr (urządzenie pomiarowe) najczęściej zakłada się na palec, gdzie specjalny czujnik, dokonuje pomiaru pochłonięcia przez czerwone komórki krwi promieniowania, które pochodzi z nadajnika.
Pulsoksymetria to gałąź nowoczesnych badań, które pozwalają bezboleśnie i bezinwazyjnie mierzyć tętno oraz stopień wysycenia krwi tlenem, czyli saturację (saturacja to wysycenie cieczy gazem).
Wynik badania wykonanego aparatem przedstawiany jest w procentach. Przedstawia on ilość hemoglobiny, która jest wysycona tlenem.
Czujnik pulsoksymetru można założyć nie tylko na palec ręki, ale także na palec stopy, małżowinę uszną, skrzydełko nosa, czoło. U noworodków czujnik umieszcza się na stopie lub nadgarstku.
Spis treści
Pulsoksymetr - co to jest?
Najprościej mówiąc jest to jest urządzenie elektroniczne składające się z dwóch ważnych części, czyli z jednostki centralnej i czujnika.
Czujnik zbudowany jest z nadajnika światła czerwonego i podczerwonego oraz z fotodetektora.
W trakcie oznaczenia dochodzi do pomiaru pochłonięcia przez erytrocyty (czerwone krwinki) w naczyniach włosowatych promieniowania pochodzącego z nadajnika.
Pulsoksymetr - jak działa?
Po wybraniu miejsca na ciele, gdzie zostanie umieszczony czujnik aparatu, zostanie on uruchomiony. Jeśli ręce lub stopy są zimne, wcześniej należy je rozgrzać, aby przywrócić w kończynie prawidłowy przepływ krwi. Gdy ręce są zmarznięte krew płynie wolniej, a to może być powodem zafałszowania otrzymanych wyników.
Podczas oznaczania wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej wykorzystuje się zasadę spektrofotometrii transmisyjnej. Emitowane promieniowanie jest w pewnym stopniu pochłaniane przez krew znajdującą się w naczyniach krwionośnych.
Fotodetektor ma za zadanie zmierzyć powracający sygnał. Mierzony sygnał jest złożony z dwóch składowych: stałej i zmiennej (tzw. pulsującej). To właśnie ta składowa opisuje absorbancję pulsującej krwi tętniczej.
Wynik badania przedstawiony jest w procentach. Prezentuje on ilość hemoglobiny wysyconej tlenem, czyli oksyhemoglobiny.
Aparat mierzy również częstotliwości pracy serca (puls).
Pulsoksymetr - czemu służy?
Oznaczanie saturacji, czyli wysycenia krwi tlenem jest niezwykle istotnym badaniem, które pozwala przeciwdziałać rozwijającej się u pacjenta niewydolności oddechowej. Zazwyczaj jest wykorzystywana u pacjentów hospitalizowanych.
Badanie powinno być wykonywane także:
- u pacjentów z niewydolnością oddechową
- przy kontrolowaniu funkcji życiowych matki i płodu
- podczas wykonywania bronchoskopii
- przy kwalifikowaniu pacjenta do tlenoterapii
- podczas zabiegów wykonywanych w znieczuleniu ogólnym
- w okresie pooperacyjnym
- przy każdym znieczuleniu dziecka
- u każdego pacjenta, który jest w ciężkim stanie
- przy wentylacji jednego płuca
Pulsoksymetr - wyniki saturacji
O prawidłowej saturacji krwi tlenem mówimy, gdy jest ona na poziomie 95-98%.
U osób powyżej 70. roku życia za prawidłowa saturację uznaje się tę na poziomie 94-98%.
Podczas stosowanej tlenoterapii nasycenie tlenem krwi tętniczej powinno osiągnąć poziom 98-100%.
W przypadku osób palących tytoń wyniki będę nieco obniżone w porównaniu z osobami nie palącymi, ale nadal skład procentowy udział oksyhemoglobiny będzie powyżej 90.
Nieprawidłowa saturacja krwi tlenem przyjmuje wartości poniżej 90%, co może świadczyć o ciężkiej niewydolności oddechowej.
Trzeba jednak pamiętać, że pomiar pulsoksymetryczny dotyczy tylko wysycenia hemoglobiny tlenem, nie odnosi się do metabolizmu tlenowego na poziomie komórkowym. A zatem może się zdarzyć, że saturacja będzie wysoka natomiast na poziomie komórki będzie obniżona wartości tlenu.
Pulsoksymetr - co wpływa na wynik?
Jest wiele elementów, które mogą w istotny sposób wpływać na pomiar wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej. Zalicza się do nich:
- czynniki upośledzające przepływ obwodowy krwi, czyli przepływ krwi w kończynach
- niska perfuzja tkankowa, czyli przepływ krwi przez tkankę
- chłodne miejsce wykonywanego pomiaru
- niekontrolowane ruchy pacjenta, drżenia mięśniowe
- nieprawidłowa hemoglobina, np. methemoglibina, czyli postać hemoglobiny, która powstaje na skutek utlenienia w przebiegu zatrucia substancjami chemicznymi (kwas acetylosalicylowy, sulfonamidy)
- obecność karboksyhemoglibiny, która powstaje w wyniku zatrucia tlenkiem węgla, czyli potocznie mówiąc czadem
- światło fluorescencyjne podnosi wartości saturacji
- choroby płytki paznokciowej (grzybica) a w przypadku kobiet ciemny lakier na paznokciach
Czytaj też: Hipoksemia (niedobór tlenu we krwi) – przyczyny, leczenie, powikłania
