Skupiasz się na swoich emocjach? To niekoniecznie wrażliwość. Możesz być narcyzem
Wysoka wrażliwość zazwyczaj postrzegana jest jako cecha pozytywna, z kolei narcyzm uważany jest za coś negatywnego. Okazuje się jednak, że szereg zachowań, uczuć i cech charakterystycznych dla osób o wysokiej wrażliwości, jest typowych dla osób narcystycznych. Zatem czy osoby wysoko wrażliwe to tak naprawdę narcyzi?
Najnowsze badania opublikowane w Journal of Clinical Psychology sugerują, że cechy osób o wysokiej wrażliwości i narcyzów w znacznym stopniu się pokrywają. Badania zostały przeprowadzone przez badacza Emanuela Jauka i jego współpracowników, których zaintrygowało widoczne podobieństwo między niektórymi cechami wyżej wspomnianych osób.
Wysoka wrażliwość a narcyzm
Osoby o wysokiej wrażliwości charakteryzują się zwiększoną wrażliwością na stymulację sensoryczną i łatwiej ulegają przytłoczeniu przez bodźce. Z jednej strony uważają się za wyjątkowe, a z drugiej za pokrzywdzone przez los. Mają skłonność do lęków i stanów depresyjnych.
„Wiele osób identyfikuje się z byciem 'wysoce wrażliwym'" - powiedział Jauk, badacz i psycholog kliniczny na Uniwersytecie Medycznym w Grazu. „Chociaż koncepcja ta jest z pewnością atrakcyjna, ponieważ zapewnia biologicznie wyjaśnienie poszczególnych aspektów osobowości i podkreśla ich cechy adaptacyjne, identyfikacja jako wysoce wrażliwa może również stać w opozycji do rozwoju osobistego w niektórych aspektach".
Narcyzm jest cechą osobowości, która charakteryzuje się wyolbrzymionym poczuciem własnej wartości i znaczenia własnych umiejętności. Słaba narcystyczność nazywana jest „zdrowym egoizmem”, który w mniejszym lub większym stopniu niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania. Jednak silne objawy charakterystyczne dla narcyzmu wymagają konsultacji psychologa lub psychiatry.
Jauk i jego zespół zasugerowali, że osoby o wysokiej wrażliwości czują się wyjątkowe i zasługują na specjalne traktowanie. Cechy te, stwierdzili autorzy, przywołują na myśl jedną z podstawowych cech narcyzmu - samouwielbienie. Co więcej, wrażliwe oblicze narcyzmu wiąże się z wrażliwością na bodźce społeczne, która przypomina wrażliwość na bodźce zewnętrzne obserwowaną wśród osób wysoko wrażliwych.
Osoba wysoko wrażliwa to tak naprawdę narcyzm?
Naukowcy przeprowadzili dwa badania, by sprawdzić, co tak naprawdę łączy osoby o wysokiej wrażliwości i narcyzów. W pierwszym wzięło udział 280 dorosłych z Niemiec. Uczestnicy badania wypełnili kwestionariusze online, które oceniały różne cechy osobowości, jak również objawy psychologiczne i somatyczne. I już na tym etapie okazało się, że istnieje wiele powiązań między narcyzmem a wysoką wrażliwością.
W drugim badania wzięło udział 310 osób z Wielkiej Brytanii, z pełni reprezentatywnej demograficznie próby. Otrzymanie wyniki dowodzą, że wysoka wrażliwość skorelowana jest z narcyzmem nadwrażliwym i wrażliwym. W szczególności czynnik łatwości pobudzenia był najsilniej związany z dwoma miarami narcyzmu.
„To prawdopodobnie wskazuje, że wysoce wrażliwe osoby, do pewnego stopnia, utrzymują postawę 'Jestem delikatny, więc zasługuję na uniknięcie jakiegokolwiek dyskomfortu', podobnie jak ci, którzy wykazują nadwrażliwy narcyzm" - napisali autorzy.
W obydwu przeprowadzonych badaniach wysoka wrażliwość i narcyzm miały wspólne powiązania z neurotycznością i introwersją. Obie cechy były związane z większymi objawami niepokoju psychologicznego i większym prawdopodobieństwem diagnozowania zdrowia psychicznego.
„Nasze badanie pokazało, że wysoka wrażliwość i nadwrażliwy narcyzm nie są tym samym, ale mają znaczące podobieństwa" - powiedział Jauk. „W szczególności dzielą mechanizmy samoregulacji, które prawdopodobnie przeciwdziałają rozwojowi osobistemu w dłuższej perspektywie. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku osób, które wykazują silną łatwość wzbudzania - cechę wysokiej wrażliwości, która określa drażliwość przez zewnętrzną stymulację, sparowaną z postawą, że dyskomfort musi być unikany."
Ograniczeniem badań było to, że cechy osobowości były oceniane za pomocą kwestionariuszy self-report, które mają tendencję do bycia mniej dokładnymi niż raporty kliniczne.
