Już od początku pandemii teorie spiskowe na temat Covid-19 szerzą się lotem błyskawicy. A takie rozpowszechnianie ogromnej ilości błędnych informacji dotyczących wirusa czy skuteczności szczepionek nieraz kosztują życie – podkreślają naukowcy.
Z wcześniejszych badań wynikało, że ci, którzy wierzą w teorie spiskowe dotyczące wirusa SARS-CoV-2 – np. w taką, że wirus nie jest groźny, lecz politycy, lekarze i firmy farmaceutyczne używają go jako straszaka na społeczeństwo) zwykle nie przestrzegają również obostrzeń, nałożonych przez władze z powodu pandemii.
W nowym badaniu naukowcy postanowili sprawdzić, jakie mogą być odległe konsekwencje takiego podejścia do pandemii. Nowe badanie pokazuje, w jaki sposób błędne teorie i przekonania nie poparte dowodami naukowymi mogą wpływać na zachowania ludzi, potencjalnie narażając ich na większe ryzyko infekcji.
Zespół badawczy przeprowadził ankietę wśród 9 tys. osób w kwietniu 2020r i uzupełniającą ankietę w tej samej grupie osób w grudniu 2020r. Na początku badania uczestnicy musieli wskazać, jak bardzo wierzą w jedną z czterech teorii spiskowych na temat Covid-19. Pierwsza z nich głosiła, że koronawirus SARS-CoV-2 jest bronią biologiczną.
Druga – że pandemię wprowadzono po to, by odebrać społeczeństwom prawa obywatelskie. Trzecia – że jest to spisek mający na celu uzyskanie korzyści finansowych przez określone grupy, czwarta natomiast – że pandemię wymyślono po to, by odwrócić uwagę od nadchodzącego globalnego kryzysu gospodarczego.
W kolejnej, uzupełniającej ankiecie, którą przeprowadzono kilka miesięcy później, respondenci mieli dokładnie opisać swoje zachowania społeczne w tym czasie – byli też pytani m.in. o to, czy kiedykolwiek naruszyli przepisy wprowadzone w związku z epidemią. Okazało się, że te osoby, które w pierwszej ankiecie podały, że wierzą w teorie spiskowe, rzadziej nosiły maseczkę, częściej też odwiedzały miejsca, w których przebywało dużo innych osób.
Respondenci byli pytani również o to, czy kiedykolwiek byli testowani na obecność koronawirusa i jaki był wynik testu Okazało się, że osoby wierzące w teorie spiskowe rzadziej poddawały się testom na Covid-19 – ale wśród tych, które jednak zdecydowały się na taki test, częstszy był pozytywny wynik (w porównaniu z osobami, które miały inne przekonania).
Okazało się również, że osoby wierzące w teorie spiskowe częściej traciły pracę i kontakt ze znajomymi – jak twierdziły, miało to związek z ich przekonaniami na temat pandemii.
Badacze pytali w ankietach, czy respondenci doświadczyli w trakcie pandemii problemów finansowych lub osobistych – w tym niepewności co do przyszłości, bezsenności itp. Zaobserwowali, że wiara w teorie spiskowe miała związek z gorszym samopoczuciem, wiązała się również z negatywnymi doświadczeniami osobistymi.
Naukowcy zarazem podkreślają, że badanie miało ograniczenia – jednym z nich jest chociażby negatywny wpływ pandemii na osoby wykonujące zawody, które najbardziej ucierpiały z powodu lockdownów. Z powodu utraty źródła utrzymania osoby takie były szczególnie negatywnie nastawione do pandemii, a przez to również szczególnie narażone na wpływ teorii spiskowych.
Polecany artykuł:
