Bakterie wywołujące zatrucia pokarmowe - jak ich uniknąć

2015-06-25 13:40

Zatrucie pokarmowe, szczególnie latem, może dotknąć każdego. Jeżeli nie chcesz, by dopadła cię biegunka, ból brzucha, wymioty i nudności zwracaj uwagę na to, co jesz. Salmonella, gronkowiec, pałeczki jadu kiełbasianego, bakteria E. coli, yersinia czy listeria lubią ciepło i słońce i chętnie namnażają się w źle przechowywanej żywności.

ZATRUCIA pokarmowe: jak uniknąć groźnych bakterii?
Autor: Thinkstockphotos.com Zatrucie pokarmowe, szczególnie latem, może dotknąć każdego. Salmonella, gronkowiec, pałeczki jadu kiełbasianego lubią ciepło i słońce i chętnie namnażają się w źle przechowywanej żywności.

Spis treści

  1. Zatrucie salmonellą
  2. Zatrucie gronkowcem
  3. Zatrucie jadem kiełbasianym
  4. Zatrucia pokarmowe: Escherichia z mięsa
  5. Zatrucia pokarmowe: Yersinia z wody
  6. Zatrucia pokarmowe: Listeria z lodówki

O zatrucie pokarmowe nie jest trudno. Pałaszując np. lekko rozmrożone lody, przy okazji zjadamy często też bakteryjną wkładkę. Gdy dotrze ona do żołądka, kwas solny (składnik soku żołądkowego) zwykle skutecznie się z nią rozprawia. Ale nie zawsze. Jeśli bakteryjny desant jest zbyt duży, o zatrucie pokarmowe nie jest trudno. Latem przyczyną zatruć pokarmowych najczęściej są salmonella, gronkowiec, pałeczki jadu kiełbasianegobakteria E. coli, yersinia i listeria.

Zatrucie salmonellą

Salmonella (Salmonella enterica, pałeczki paraduru) upodobała sobie produkty pochodzenia zwierzęcego: jaja, mięso, mleko i jego przetwory. Salmonellę mogą też przenosić z produktu na produkt gryzonie i muchy - jeśli więc nie zabezpieczymy przed nimi żywności, zwiększymy ryzyko zakażenia się. Już po 8 godzinach od zjedzenia skażonego salmonellą posiłku możesz odczuwać ból brzucha i ból głowy, wymioty, podwyższoną temperaturę. Męczyć cię może także biegunka.

Gdy się zatrujesz: zwykle wystarcza kilkudniowa dieta, zażycie węgla leczniczego (10-12 tabletek rozpuszczonych w 1/2 szklanki przegotowanej ciepłej wody, a potem aż do ustąpienia objawów 6 rozpuszczonych tabletek co 4 godziny) lub Smecty (1-2 saszetki rozpuszczone w wodzie 3 razy dziennie). Jeśli objawy nie ustępują przez 2-3 dni, lekarz może zalecić antybiotyk.

Jak się chronić?

  • surowe mięso, drób, ryby i jaja przechowuj w lodówce z dala od produktów gotowych do spożycia;
  • nie jedz lodów czy kremu, które nie były dobrze schłodzone, a szczególnie produktów rozmrożonych i ponownie zamrożonych;
  • skorupki jaj przed włożeniem do lodówki parz wrzątkiem przez ok. 10 sekund;
  • zapomnij o tatarze - surowe mięso i jajko to podwójne niebezpieczeństwo;
  • nie jedz potraw niedopieczonych, niedogotowanych;
  • nie kupuj mięsa niewiadomego pochodzenia.

Czytaj też: Czy wiesz, że makaron może być śmiertelnie niebezpieczny? Zobacz dlaczego

Problem

Przydatne preparaty, jeśli masz biegunkę:

  • przy lżejszej - pomocne są: Smecta, Węgiel leczniczy, Salotannal, Carbosal, Enterosol, Aloe 12 Dagomed, Taninal.
  • preparaty zapierające, przy cięższych biegunkach: Laremid, Stoperan, Imodium, Enterol 250.
  • po biegunkach naturalną florę bakteryjną przewodu pokarmowego pomogą odnowić: Trilac, Lakcid.

Zatrucie gronkowcem

Trudno znaleźć miejsce, gdzie gronkowiec się nie nie znajdzie. Te wszędobylskie bakterie nie są jednak dla nas zbyt szkodliwe, dopóki nie trafią na odpowiednie warunki i nie zaczną wydzielać trującej enterotoksyny. Choć  ulubionym podłożem gronkowców są węglowodany (ciastka, lody, kremy, galaretki owocowe), nie stronią też od mięsa lub ryb. Objawy zatrucia gronkowcem - silny ból brzucha, wymioty, czasem biegunka, gorączka, dreszcze - pojawiają się szybko, do 6 godzin po zjedzeniu produktu skażonego gronkowcem.

Gdy się zatrujesz: zwykle wystarcza zażycie środków przeciwbólowych, rozkurczowych i przeciwbiegunkowych (np. węgiel leczniczy, Smecta, Stoperan). Warto przestrzegać diety i sporo pić (nic słodkiego!). Gdy to nie pomoże w ciągu 2-3 dni, lekarz może zalecić antybiotyk.

Jak się chronić?

  • powąchaj danie, nim je zjesz. Zakażone produkty często podejrzanie pachną. Nie jadaj smażonych ryb lub mięsa z grilla, które są zbyt obficie posypane przyprawami. W ten sposób nieuczciwi sprzedawcy często kamuflują nieświeżość produktów spożywczych;
  • jeśli ktoś z bliskich jest zakażony gronkowcem, zachowaj w czasie spotkań maksymalną ostrożność.
Ważne

Gdy lekarz podejrzewa zatrucie pokarmowe salmonellą, gronkowcem lub inną groźną dla przewodu pokarmowego bakterią, zwykle zleca dwa badania. Pierwsze wykonuje się z próbki krwi, a drugie z kału. Od rodzaju bakterii zależy rodzaj zastosowanej terapii oraz zaleconej diety.

Zatrucie jadem kiełbasianym

Jad kiełbasiany to niebezpieczna toksyna produkowana przez laseczki Clostridium Botulinum. Bytują one w ziemi, źle przygotowanych i przechowywanych konserwach mięsnych, rybnych lub warzywnych. Zazwyczaj do zakażenia jadem kiełbasianym dochodzi  po zjedzeniu skażonej konserwy (również jarzynowej) oraz mięsa wędzonego i peklowanego. Objawy zatrucia dotyczą głównie układu nerwowego: po 18 godzinach pojawiają się zawroty głowy, podwójne widzenie, opadanie powiek, trudności w mówieniu, ślinotok. Wymiotom towarzyszy silny ból brzucha.

Gdy się zatrujesz: jak najszybciej zgłoś się do lekarza, by podał antybotulinową surowicę. Jeśli pomoc nie nadejdzie na czas, może nastąpić zgon.

Jak się chronić?

  • sprawdzaj termin przydatności konserw do spożycia i przechowuj je zgodnie z zaleceniami producenta. Wyrzucaj te z wybrzuszonymi wieczkami i te, które syczą w trakcie otwierania;
  • wąchaj potrawy - skażone jadem często pachną zjełczałym tłuszczem;
  • przygotowując przetwory, zachowaj idealną czystość i wszystko pasteryzuj;
Zrób to koniecznie

Jagody na ratunek

Jeśli masz biegunkę i podrażnione jelita, możesz wypróbować wywar z owoców czarnej jagody. Działa on ściągająco i odkażająco. Łyżkę stołową suszonych, mrożonych lub świeżych (ale umytych!) jagód zalej szklanką ciepłej wody i gotuj przez 5-7 minut na małym ogniu. Przecedź i pij gorący wywar 2-3 razy dziennie po pół szklanki.

Zatrucia pokarmowe: Escherichia z mięsa

Bakteria Escherichia coli (bakteria E. coli) lubi niedogotowane oraz niedopieczone mięso. Ponieważ jednak przenoszą ją muchy i gryzonie, prawie nie ma produktu spożywczego, którego nie może zasiedlić. Po kilkunastu godzinach od zjedzenia zakażonego dania możemy mieć biegunkę, czasem wymioty. Może im towarzyszyć dotkliwy ból głowy, a nawet zatrzymanie moczu.

Gdy się zatrujesz: najlepiej zmusić się do wymiotów, a potem zażyć węgiel leczniczy lub smectę. Musimy też pić dużo ciepłych płynów, np. lekko osolonej przegotowanej wody. Jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 2-3 dni, trzeba pójść do lekarza, który zwykle zleca antybiotyk.

Jak się chronić?

  • nie jedz niedogotowanego i niedopieczonego mięsa
  • owoce i warzywa myj i obieraj cienko ze skórki
  • zabezpieczaj żywność przed muchami i gryzoniami
  • zawsze myj ręce przed jedzeniem i po nim
  • nie jadaj w przydrożnych grillach

Zatrucia pokarmowe: Yersinia z wody

Ta bakteria zasiedla produkty pochodzenia zwierzęcego (np. mięso, mleko), ale lubi też pływać w studziennej wodzie. Wystarczy, że wypijemy kubek wody prosto ze studni i... zakażenie gotowe. Szybko rośnie temperatura, pojawia się prawostronny ból brzucha (jak przy ataku wyrostka robaczkowego) i biegunka (bywa z domieszką krwi). Czasem zatruciu towarzyszy zapalenie stawów i drobna wysypka na nogach.

Gdy się zatrujesz: najlepiej szybko zgłosić się do lekarza, który zleci antybiotyk. Jeśli nie jest to możliwe, możemy zażyć środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. ibuprom, pyralginum), przeciwbiegunkowe (np. węgiel medyczny, smecta) i przejść na dietę (ryż na wodzie, sucharki, tarte jabłko, kakao na wodzie).

Jak się chronić?

  • nie pij nieprzegotowanej wody, a także mleka prosto od krowy
  • nie korzystaj z płytkich studni
  • zachowaj higienę podczas przygotowywania posiłków
  • myj ręce przed jedzeniem i po nim
  • produkty spożywcze przechowuj w lodówce

Zatrucia pokarmowe: Listeria z lodówki

Listeria monocytogenes nic nie robi sobie z niskich temperatur, dlatego często zasiedla produkty w naszych lodówkach. Lubi mleko, sery, lody, warzywa, kiełbasę, drób, mięso i ryby. Objawy zakażenia tym drobnoustrojem do złudzenia przypominają grypę: gorączka, bóle stawów i mięśni, kaszel. Dolegliwości pojawiają się od 4 godzin do kilku dni po zjedzeniu zakażonego produktu. Zatrucie jest niebezpieczne zwłaszcza dla kobiet w ciąży - może dojść do uszkodzenia płodu.

Gdy się zatrujesz: trzeba przejść na dietę i dużo pić. Jeśli objawy nie ustępują przez 2-3 dni, należy zgłosić się do lekarza, który zazwyczaj ordynuje antybiotyk.

Jak się chronić?

  • myj lodówkę raz w tygodniu (i za każdym razem, gdy coś się np. rozleje)
  • wszystkie produkty wkładane do lodówki segreguj i umieszczaj w osobnych pojemnikach
  • nie pij surowego mleka i nie jedz surowego, niedogotowanego czy niedopieczonego mięsa i ryb
  • nie jedz "podejrzanych" lodów
  • chrup warzywa umyte i cienko obrane ze skórki

miesięcznik "Zdrowie"