Badania hormonów płciowych u kobiet - normy. Kiedy wykonać badania hormonalne?

Badania hormonów płciowych u kobiet to badanie krwi, dzięki któremu można sprawdzić, czy poziom poszczególnych hormonów płciowych jest prawidłowy. Tego typu badania hormonalne u kobiet wykonuje się m.in. w diagnostyce niepłodności, gdyż pozwalają odpowiedzieć na pytanie, czy to zaburzenia hormonalne są przyczyną trudności z zajściem w ciążę. Jakie są normy dla hormonów płciowych u kobiet i kiedy wykonać tego typu badania?

Badania hormonów płciowych - normy. Kiedy wykonać badania hormonalne?
Autor: Thinkstockphotos.com Sprawdź, jakie są  normy dla hormonów płciowych u kobiet i kiedy wykonać tego typu badania.

Spis treści

  1. Badania hormonalne kobiet - jak działają hormony?
  2. Hormony u kobiet - normy. Folikulotropina (FSH)
  3. Badania hormonalne - normy dla kobiet. Lutropina (LH)
  4. Badania hormonalne - normy. Estrogeny
  5. Badania hormonalne - normy. Prolaktyna
  6. Badania hormonalne - normy. Progesteron
  7. Badania hormonalne - normy. Androgeny

Badania hormonów płciowych u kobiet pozwalają odpowiedź na pytanie, czy stężenia tych hormonów w poszczególnych okresach cyklu miesiączkowego są prawidłowe. W związku z tym wykonuje się je w diagnostyce zaburzeń hormonalnych, m.in. przy nieprawidłowym miesiączkowaniu, przy określaniu przyczyn niepłodności, a także w okresie przed menopauzą.

Badania hormonalne kobiet - jak działają hormony?

Cykl dzieli się na dwie fazy: folikularną i lutealną, pomiędzy którymi (mniej więcej w połowie cyklu) występuje owulacja - uwolnienie komórki jajowej z pęcherzyka Graffa. Początek fazy folikularnej to pierwszy dzień cyklu, czyli pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego. Wówczas przysadka mózgowa zwiększa produkcję hormonu folikulotropowego (FSH), który pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyków Graffa oraz stymuluje wydzielanie przez jajniki estrogenów (najważniejszy z nich to estradiol). Gdy poziom tych ostatnich jest bardzo wysoki, dochodzi do owulacji, czyli uwolnienia komórki jajowej z pęcherzyka Graffa. Wraz ze wzrostem stężenia estrogenów w niewielkim stopniu rośnie również poziom prolaktyny. W tej fazie następuje także wzrost poziomu innego hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową - hormonu luteotropowego (lutropiny), który również jest niezbędny do zapoczątkowania jajeczkowania.

W fazie lutealnej zwiększa się stężenie wytwarzanego w jajnikach progesteronu, który przygotowuje macicę do zagnieżdżenia się komórki jajowej, a następnie odpowiada za utrzymanie ciąży. Stężenie folikulotropiny i lutropiny spada, natomiast estrogeny utrzymują się na dość wysokim poziomie, a poziom prolaktyny obniża się. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, pod koniec cyklu ilość hormonów płciowych znacząco się obniża. Następnie pojawia się miesiączka i cały cykl się powtarza.

      Hormony u kobiet - normy. Folikulotropina (FSH)

      • faza folikularna: 2,8-11,3 mlU/ml
      • owulacja 5,8-21,0 mlU/ml
      • faza lutealna: 1,2-9,0 mlU/ml
      • menopauza: 21,7-153 mlU/ml

      Obniżenie stężenia może świadczyć o niedoczynności przysadki lub podwzgórza, a wzrost o pierwotnej niewydolności jajników lub zahamowaniu stymulacji owulacji.

      Badania hormonalne - normy dla kobiet. Lutropina (LH)

      • faza folikularna: 1,1-11,6 mlU/ml
      • owulacja: 17-77 mlU/ml
      • faza lutealna: 0-14,7 mlU/ml
      • menopauza: 11,3-39,8 mlU/ml

      Obniżenie stężenia sugeruje niedoczynność przysadki mózgowej, podwzgórza. Z kolei wzrost niewydolność jajników.

      Ważne

      Badania hormonów płciowych u kobiet - kiedy wykonać?

      Poziom hormonów płciowych u kobiet jest różny w zależności od dnia cyklu miesiączkowego. W związku z tym badania należy wykonać w każdej fazie cyklu. Tak wykonane oznaczenia dają pełny obraz zmian hormonalnym w cyklu miesiączkowym.

      Pierwsze badania, czyli te w fazie folikularnej, najlepiej wykonać między 3. a 5. dniem cyklu, a kolejne, które wypadają w trakcie owulacji, między 12-14 dnia cyklu (przy 28-dniowym cyklu) lub na 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką (w pozostałych przypadkach). Oznaczenia w fazie lutealnej przeprowadza się zazwyczaj ok. 21. dnia cyklu.

      Badania hormonalne - normy. Estrogeny

        • faza folikularna – 0-587 pmol/l
        • owulacja – 124-1468 pmol/l
        • faza lutealna – 101-110 pmol/l
        • menopauza – 0-110 pmol/l.

          Podwyższony poziom może świadczyć o nowotworze jajników lub nadnerczy, o istnieniu guzów, które wydzielają estrogeny, a także o współistniejących chorobach wątroby i nadczynności tarczycy. Poziom tego hormonu wzrasta także u kobiet, które przyjmują tabletki antykoncepcyjne zawierające estrogeny. U dziewczynek świadczy o przedwczesnym dojrzewaniu.

          Obniżony poziom estrogenów obserwowany jest w przebiegu zespołu Turnera, hipogonadyzmu (niedoczynność gonad), zespołu policystycznych jajników, niedoczynności przysadki. Poziom tego hormonu obniża się także u anorektyczek, w wyniku niedożywienia.

          Badania hormonalne - normy. Prolaktyna

          • 1,9- 25 ng/ml

          powyżej 25 ng/ml - przyczyną mogą być nieregularne okresy i cykle bezowulacyjne;powyżej 50 ng/ml - może dojść do zupełnego zatrzymania miesiączki;powyżej 100 ng/ml -prawdopodobnie guz przysadki mózgowej;

          Wartości poniżej normy mogą świadczyć o niedoczynności przysadki.

            Badania hormonalne - normy. Progesteron

              • faza folikularna < 0,6 – 3,6 nmol/l
              • owulacja 1,5 – 5,5 nmol/l
              • faza lutealna 3,0-68,0 nmol/l
              • menopauza < 0,6 – 3,2 nmol/l

                Badania hormonalne - normy. Androgeny

                Inne badania hormonalne to oznaczanie androgenów, czyli

                • testosteronu - 0,69-2,77 nmol/l. Wartości poniżej normy mogą świadczyć o osteoporozie, cukrzycy, spadku libido, zespole metabolicznym;
                • androstendionu - 2,7-5,8 nmol/l;
                • dehydroepiandrostendionu - 2,7-5,8 nmol/l;

                Stężenia tych hormonów zmieniają się nieznacznie w przebiegu cyklu miesiączkowego i można je oznaczać niezależnie od fazy cyklu.

                Należy zaznaczyć, że normy mogą się różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonywane było badanie. Dlatego wyniki badań należy interpretować w oparciu o podane obok wyników normy. Powyżej zostały przedstawione jedynie orientacyjne wartości oznaczenia hormonów.