Skleroza: przyczyny i objawy

Kiedy zdarzy się nam o czymś zapomnieć, mówimy żartem "mam sklerozę", nie zdając sobie sprawy z powagi tej choroby. Skleroza dotyka ludzi w różnym wieku,  ale najczęściej po sześćdziesiątce. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy sklerozy i czym można spowolnić jej rozwój.

Spis treści

1. Dieta przeciwko sklerozie
2. Przyczyny i pierwsze objawy sklerozy
3. Metody łagodzenia objawów sklerozy

Skleroza swą nazwę wzięła od greckiego słowa „skleros" - twardy. Chodzi o to, że na skutek miażdżycy, czyli odkładania się złogów cholesterolowo-wapniowych, twardnieją ściany tętnic. Złogi zmniejszają również przekrój (światło) tętnic. Naczynia stają się mało drożne i dostarczają do mózgu mniej krwi i tlenu. Dochodzi do martwicy komórek mózgowych - neuronów. Obumarłe, przestają pełnić swoje funkcje i osoba cierpiąca na sklerozę ma różne zaburzenia neurologiczne, psychiczne. Jakie, to zależy od tego, która część mózgu jest najbardziej dotknięta miażdżycą. Organizm uprząta obumarłe neurony, a ich miejsce zajmują zatoki wypełnione płynem. Lekarz widzi je na wyniku tomografii komputerowej. Zmniejsza się też masa mózgu. Z najnowszych badań naukowych wynika, że wpływ na rozwój miażdżycy ma nie tylko cholesterol, ale też tzw. procesy immunologiczne (zachodzące w układzie odpornościowym). Odkryto przeciwciała przeciwjądrowe (substancje białkowe produkowane przez komórki odpornościowe - limfocyty), które atakują komórki naczyń krwionośnych. Jeśli przypuszczenia naukowców się potwierdzą, to zwykła miażdżyca okaże się chorobą bardzo skomplikowaną i zupełnie zmieni się sposób jej leczenia. Tym samym zmieni się też podejście do sklerozy.

Przyczyny i pierwsze objawy sklerozy

Skleroza zaczyna się całkiem niewinnie. Człowiek jest coraz mniej wydajny w pracy, zmęczony, potrzebuje więcej snu i wypoczynku po wysiłku. Niestety, zdarza się, że mimo zmęczenia cierpi na uporczywą bezsenność, ma trudności w skupieniu uwagi, słabnie jego pamięć (pojawiają się luki, najczęściej w tzw. świeżej pamięci, czyli tej dotyczącej zdarzeń sprzed kilku minut), staje się drażliwy i łatwo się wzrusza. Te pierwsze objawy neurolodzy określają jako zespół neurasteniczny (rzekomonerwicowy).

W miarę rozwoju choroby nasila się chwiejność uczuciowa. Zdarzają się np. ataki niepohamowanego płaczu lub wybuchy gniewu. Pojawiają się większe ubytki w pamięci, zwłaszcza w stosunku do nowych zdarzeń. Zmniejsza się ochota na aktywność ruchową, można np. całe godziny spędzać bezczynnie w fotelu, patrząc w siną dal. Ubożeją ruchy wyrażające uczucia, a więc gestykulacja i mimika twarzy. Bardzo często zmienia się charakter - chory staje się egoistyczny i bezwzględny, pozbawiony samokrytycyzmu. Do tych objawów dołącza się nieumiarkowanie w jedzeniu. O tym etapie rozwoju sklerozy specjaliści mówią jako o otępieniu (demencji) miażdżycowej. Często pojawiają się w nim momenty pobudzenia, zwłaszcza w nocy. Chory chodzi, nie zdając sobie sprawy z tego, gdzie jest, nie wie, która godzina, rano zaś nic z tego nie pamięta.

W początkowym stadium sklerozy występują m.in. zaburzenia mowy: chory nie umie wypowiedzieć wyrazu, mimo sprawnych warg, krtani,  języka (afazja). Nie potrafi też wykonać prostych czynności (apraksja) lub ma nieskoordynowane ruchy - np. sięgając po szklankę, robi za duży zamach ramieniem i tłucze ją (ataksja). Te objawy neurologiczne pojawiają się czasami i przemijają. Przy zaawansowanej sklerozie zdarzają się niedowłady połowiczne, np. paraliż lewej strony ciała lub porażenia ręki czy nogi. Niektórzy mają także objawy parkinsonizmu (tzw. drżączkę) lub ogólnej sztywności.

Metody łagodzenia objawów sklerozy

Osoby chore na sklerozę mają zwykle wyższe ciśnienie skurczowe krwi (tzw. górne). Można u nich zauważyć dużą różnicę między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym i objawy miażdżycy tętnic wieńcowych (choroby niedokrwiennej z dusznościami, kołataniem serca, bólami w klatce piersiowej).

Około 30 proc. chorych ma utajoną cukrzycę.

Niestety, skleroza prowadzi zwykle do zniedołężnienia i dużego otępienia. Można opóźnić postęp choroby, ale trzeba ją prawidłowo i wcześnie zdiagnozować. Chodzi głównie o to, żeby nie pomylić jej np. z otępieniem starczym (w tym przypadku nie pojawiają się opisane objawy neurologiczne, nie widać ognisk zawałowych w tomografii komputerowej mózgu, a postęp choroby jest stały, czyli bez okresów chwilowej poprawy).

Na razie medycyna potrafi tylko łagodzić objawy sklerozy i spowalniać jej rozwój. Chory dostaje leki, m.in. rozszerzające naczynia krwionośne, preparaty przeciwcholesterolowe, poprawiające przemianę materii mózgu. Gdy neurolog stwierdzi zwężenie tętnic kręgowych, można operacyjnie poprawić ukrwienie mózgu, poszerzając otwory międzykręgowe, którymi biegną owe tętnice.