Kleszczowe zapalenie mózgu: objawy i leczenie, powikłania

2020-04-28 11:18

Kleszczowe zapalenie mózgu, to obok boreliozy, druga bardzo poważna choroba przenoszona przez kleszcze. Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba układu nerwowego, której leczenie może zająć nawet rok. Na szczęście przed kleszczowym zapaleniem mózgu chroni nas szczepionka. Jakie są objawy kleszczowego zapalenia mózgu? Jakie powikłania powoduje kleszczowe zapalenie mózgu?

KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU: objawy i leczenie, powikłania
Autor: Thinkstockphotos.com KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU: objawy i leczenie, powikłania

Spis treści

  1. Kleszczowe zapalenie mózgu: przyczyny
  2. Skuteczne sposoby na kleszcze
  3. Kleszczowe zapalenie mózgu: objawy
  4. Dr Piotr Gryglas: Ukąszenie przez kleszcze może spowodować kleszczowe zapalenie mózgu
  5. Kleszczowe zapalenie mózgu: badania. Jak wykryć KZM?
  6. Kleszczowe zapalenie mózgu: leczenie
  7. Kleszczowe zapalenie mózgu: powikłania
  8. Rośnie liczba zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu. Co trzeci Polak nie słyszał o tej ciężkiej chorobie

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) występuje endemicznie na terenie Polski co najmniej od początku lat 50. - Jest to bardzo ciężka i ostra choroba centralnego układu nerwowego wywoływana zakażeniem wirusowym. By wprowadzić wirusa do organizmu człowieka, wystarczy tylko ukłucie mierzącej około milimetra larwy kleszcza. Bardzo trudno jest temu przeciwdziałać zwłaszcza, że nasza aktywność na świeżym powietrzu w okresie letnim oraz lekka odzież sprzyja atakom kleszczy - mówi dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi. - Zachorowania zdarzają się, choć rzadko, również po spożyciu niepasteryzowanych produktów z mleka pochodzącego od zakażonych wirusem kóz.

Kleszczowe zapalenie mózgu: przyczyny

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu to flawiwirus, należący do rodziny Flaviviridae (należą do nich także inne chorobotwórcze wirusy np.: zapalenia wątroby typu C, żółtej gorączki, Dengue, gorączki Zachodniego Nilu, japońskiego zapalenia mózgu).

Znane są trzy jego podtypy:

  • europejski,
  • syberyjski,
  • dalekowschodni.

Wszystkie podtypy wirusa są blisko spokrewnione. Europejski podtyp wirusa jest głównie przenoszony przez kleszcze pospolite Ixodes ricinus, podczas gdy podtyp syberyjski i dalekowschodni przez kleszcze Ixodes persulcatus.

Skuteczne sposoby na kleszcze

Kleszcze. Sprawdź, jak je przechytrzyć

Kleszczowe zapalenie mózgu: objawy

- Gorączka, dreszcze, ból mięśni, niby charakterystyczne objawy grypy. Jednak gdy pojawiają się  u dziecka lub dorosłego w okresie od 7 do 14 dni po ukąszeniu przez kleszcza, mogą oznaczać coś zupełnie innego, mianowicie kleszczowe zapalenie opon mózgowych (KZM) – mówi dr n. med. Ewa Maria Duszczyk.

- Kolejny etap choroby może przebiegać znacznie bardziej burzliwie. Zaatakowany wirusem gorączkuje, wymiotuje, boli go głowa, ma nudności, może tracić przytomność. Leczenie szpitalne polega wówczas jedynie na łagodzeniu objawów. A przecież na odkleszczowe zapalenie opon mózgowych mamy skuteczną szczepionkę – dodaje.

Czytaj też: Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu

Dr Piotr Gryglas: Ukąszenie przez kleszcze może spowodować kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu: badania. Jak wykryć KZM?

Wykonuje się badania krwi w celu oznaczenia obecności przeciwciał IgM specyficznych dla antygenów TBEV (wirusa kleszczowego zapalenia mózgu).

Kleszczowe zapalenie mózgu: leczenie

- Leczenie prowadzone jest wyłącznie w warunkach szpitalnych i może trwać wiele tygodni, nawet rok - wyjaśnia dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska. Nie istnieją leki, które, niszcząc wirus KZM, mogłyby szybko poprawić stan zdrowia chorego lub wpłynąć na rokowanie. Leczenie ma charakter wyłącznie objawowy. Dysponujemy natomiast szczepionką, która podana odpowiednio wcześnie, najlepiej wiosną, prowadzi do wytworzenia odporności i chroni przed chorobą po narażeniu czyli ukłuciu przez zakażonego kleszcza - dodaje.

Warto wiedzieć

Polacy od kilku lat coraz liczniej przyjmują szczepienia chroniące przed kleszczowym zapaleniem mózgu. W minionym (2015) roku zaszczepiło się w Polsce 27,8 tys. osób. To ponad 2 tysiące więcej niż rok wcześniej.  Jest to efekt prowadzonych w mediach oraz w internecie kampanii społecznych uświadamiających zagrożenia niesione  przez kleszcze.

Szczegółowe informacje na temat szczepień przeciw KZM można znaleźć na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny oraz na stronie zaszczepsiewiedza.pl.

Kleszcze - mapa zagrożeń w Polsce (WSSE)
Autor: Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna Kleszcze - mapa zagrożeń w Polsce. Fot. WSSE

Kleszczowe zapalenie mózgu: powikłania

Kleszczowe zapalenie mózgu o ciężkim przebiegu może nieść ze sobą poważne następstwa:

Czytaj też: Jak usunąć kleszcza krok po kroku

Choroby odkleszczowe - czy znasz je wszystkie?

Pytanie 1 z 14
Czy to prawda, że niektóre choroby odkleszczowe diagnozuje się tylko w określonych krajach (np. Stanach Zjednoczonych)?

Rośnie liczba zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu. Co trzeci Polak nie słyszał o tej ciężkiej chorobie