Celiakia - choroba trzewna. Objawy zależą od jej rodzaju

Celiakia czyli choroba trzewna to choroba, która ujawnia się w wieku niemowlęcym. Polega na zaburzeniach trawienia związanych z nietolerancją glutenu zawartego w zbożach. Chorzy na celiakię muszą przestawić się na specjalną dietę, z której wyklucza się produkty mączne i kasze. Sprawdź, jakie są objawy celiakii i od czego zależą.

Celiakia to choroba trzewna, czyli żołądkowo-jelitowa. Organizm nie toleruje glutenu – białek pochodzących z pszenicy (gliadyna), żyta (sekalina), jęczmienia (hordeina) i owsa (awenina). Białka te – przez innych przyswajane – u chorego na celiakię wywołują wiele niepożądanych reakcji, które prowadzą do nieżytu żołądka i zaniku kosmków jelitowych. Gluten występuje w pieczywie i ciastach. Jest również dodawany do wędlin, mielonego i paczkowanego mięsa, przetworów rybnych, mlecznych (jogurty, sery, śmietana), czekolady, cukierków, lodów, sosów, ketchupu, majonezu, mieszanek przypraw, napojów, nawet do suszonych owoców.

Objawy celiakii w zależności od jej rodzaju

W Polsce na 15 tys. urodzeń przypada jedno dziecko z celiakią. Jest wiele teorii na temat przyczyn tej poważnej choroby. Teoria toksyczna zakłada istnienie zaburzeń enzymatycznych, które uniemożliwiają prawidłowe trawienie glutenu. Ten zaś w formie nierozłożonej działa toksycznie na komórki jelitowe. Teoria schorzenia z autoagresji zbudowana jest na obecności w surowicy specyficznych przeciwciał, np. IgA EmA, IgA ARA, które uszkadzają śluzówkę jelit. Niektórzy uczeni mówią o genetycznej predyspozycji do celiakii. Chorobę wykrywa się między 1,5 a 8. rokiem życia. Jej przebieg, objawy i stopień uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego są podstawą do zakwalifikowania celiakii do jednej z form:

Aktywna celiakia – klasyczna choroba trzewna, nazywana też kwitnącą, występuje z przewagą objawów spoza przewodu pokarmowego. Chory traci apetyt, jest niedożywiony, cierpi na biegunki i zmiany nastroju, ma powiększony obwód brzucha. Konsekwencją zaburzeń wchłaniania i trawienia jest niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedobory białka, kwasu foliowego i innych witamin czy alergia na pokarmy. Objawem przewlekłego niedożywienia jest niski wzrost, skrzywienia kręgosłupa, krzywica, niedokrwistość, zanikowy nieżyt żołądka, zmiany skórne, opóźnienie pokwitania, zaburzenia emocjonalne (np. drażliwość, trudności w skupieniu uwagi, apatia).

Postać niema celiakii. Zmiany zanikowe błony śluzowej jelita cienkiego można wykryć tylko w badaniach laboratoryjnych. Dieta bezglutenowa prowadzi do regeneracji śluzówki jelita. Niepokój powinny wzbudzić powtarzające się bóle brzucha, brak przyrostu wagi i wzrostu, wzdęcia, luźne stolce.

Postać ukryta celiakii to stan, w którym choroba istnieje, ale nie potwierdzają jej ani badania, ani zmiany w obrębie śluzówki jelita.