Medycyna estetyczna: na zabieg tylko do lekarza? Ważny apel specjalistów

Botoks, wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym, mezoterapia igłowa, dermabrazja, peeling głęboki - obecnie każdy z tych zabiegów można wykonać i w gabinecie kosmetycznym, i u dermatologa. Czy wkrótce to się zmieni? Polskie Towarzystwo Dermatologiczne po raz kolejny apeluje, by określone zabiegi mogli wykonywać tylko lekarze, a kwestie dotyczące zabiegów z zakresu medycyny estetycznej zostały prawnie uregulowane. A co to oznacza dla klientów?

Spis treści

1. Kto powinien wykonywać zabiegi medycyny estetycznej?
2. Na jakie zabiegi do kosmetologa?
3. Jakie zabiegi bezpieczniej wykonywać u lekarza?
4. Co te zmiany oznaczałyby dla klientów?  

Kto powinien wykonywać zabiegi medycyny estetycznej?

Zabiegi z zakresu dermatologii i medycyny estetycznej - m.in. z wykorzystaniem toksyny botulinowej czy kwasu hialuronowego, osocza bogatopłytkowego, krioterapii, nici liftingujących czy laseroterapii są w naszym kraju niezwykle popularne. I oferowane w wielu salonach kosmetycznych. Polskie prawo nie określa bowiem jednoznacznie, które zabiegi może wykonywać kosmetolog, a które - lekarz.

To niedopuszczalne - przekonują lekarze dermatolodzy zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Dermatologicznym, Stowarzyszeniu Lekarzy Dermatologów Estetycznych i Polskim Towarzystwie Medycyny Estetycznej i Anti-Aging. Zdaniem lekarzy są to bowiem świadczenia medyczne, a nie kosmetyczne, w trakcie których dochodzi do naruszenia powłok skórnych i używane są leki lub wyroby medyczne. Zastosowanie ich przez osoby bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia może doprowadzić do opłakanych skutków, w tym do powikłań wymagających długiego i specjalistycznego leczenia - infekcji skóry, nacieków zapalnych, zakażenia HIV i HCV, a także do oszpecenia, kalectwa, a nawet zgonu.

W dodatku zabiegi takie często wykonywane są w miejscach nie spełniających standardów sanitarno-epidemiologicznych (zakłady kosmetyczne czy fryzjerskie nie muszą ich przestrzegać). Osoba, która je wykonuje a nie jest lekarzem, zgodnie z prawem nie ponosi żadnej odpowiedzialności karnej ani finansowej.

Olbrzymim problemem jest również fakt, że w salonach kosmetycznych za pomocą zabiegów elektrokoagulacji, krioterapii czy laseroterapii często usuwane są zmiany skórne, które mogą być nowotworem - usuwanie ich przez osoby, które nie są lekarzami, może doprowadzić do zaniechania lub znacznego opóźnienia leczenia nowotworowego.

Jak wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Barbara Zegarska, główna organizatorka kongresu sekcji Dermatologii Estetycznej PTD JADE 2021: - Nie chodzi tu o walkę z kosmetologami, których kształcę od lat, podobnie jak inni koledzy, zatrudniam w swoim gabinecie i niezwykle cenię ich wiedzę i kompetencje. Naszym celem jest troska o zdrowie i bezpieczeństwo pacjentów. Każdy zabieg medyczny niesie za sobą powikłania. Lekarz ma wiedzę i kompetencje, aby z nimi sobie radzić, ma możliwość zastosowania odpowiedniego leczenia zarówno powikłań, jak i objawów niepożądanych. Poza tym lekarz ma odpowiedzialność prawną w stosunku do pacjenta. - podkreśla.

Na jakie zabiegi do kosmetologa?

Lekarze podkreślają, że program studiów kosmetologicznych nie obejmuje zabiegów z zakresu medycyny estetycznej. Jak wyjaśniała w rozmowie z poradnikzdrowie.pl prof. Aleksandra Lesiak, żaden kosmetolog nie ma uprawnień do tego, by wykonywać zabiegi naruszające granicę skórno-naskórkową, a więc między innymi do wykonywania wkłuć.

Dlatego dermatolodzy postulują rozdzielenie kompetencji kosmetologów i medyków po to, by ci pierwsi mogli wykonywać wyłącznie zabiegi kosmetyczne, pielęgnacyjne i upiększające, które nie ingerują w ciągłość skóry i nie wymagają stosowania leków lub wyrobów medycznych, a także ściśle współpracowali z lekarzami dermatologami w zakresie pielęgnacji zmienionej chorobowo skóry.

Jakie zabiegi bezpieczniej wykonywać u lekarza?

Które zabiegi, dostępne obecnie w części gabinetów kosmetycznych, powinny być więc bezwzględnie wykonywane przez lekarza dermatologa?

Zdaniem lekarzy powinny to być wszystkie procedury medyczne, które zaliczane są do zabiegów medycyny estetycznej, a więc:

• zabiegi iniekcyjne – wolumetria, liftingowanie, modelowanie z użyciem kwasu hialuronowego w rożnym stopniu usieciowania
• zabiegi z zastosowaniem biostymulatorów - kwas polimlekowy, hydroksyapaty wapnia, kaprolakton, aminokwasy, kolagen, biostymuatory oparte na kwasie hialuronowym
• procedury iniekcyjne związane z wprowadzaniem leków – toksyna botulinowa, steroidy, hialuronidaza
• zabiegi z zastosowaniem autologicznego tłuszczu
• substancje podawane poprzez iniekcję, mezoterapia igłowa - wkłucie podskórne, śródskórne nie będące lekami stosowane do celów estetycznych i wprowadzone poprzez iniekcję albo nakłucia (nie dotyczy barwników do tatuaży, makijażu permanentnego)
• nici liftingujące – wszystkie rodzaje tzw. haczykowe i bezhaczykowe
• osocze bogatopłytkowe
• urządzenia oddziaływujące energią prądu elektrycznego oraz fal elektromagnetycznych lub mechanicznych o gęstościach mocy przekraczających wartość 1000mW/cm2 w punkcie najsilniejszego oddziaływania na tkankę
• usuwanie zmian skórnych z użyciem laserów CO2, elektrokoagulacji i krioterapii
• peelingi głębokie
• dermabrazja
• lasery ablacyjne.

Co te zmiany oznaczałyby dla klientów?  

Rozdzielenie kompetencji kosmetologów i lekarzy było jednym z najważniejszych tematów na zakończonym niedawno kongresie Sekcji Dermatologii Estetycznej PTD – JADE 2021. Dermatolodzy od lat apelują, by kwestie wykonywania zabiegów medycyny estetycznej uporządkować prawnie, ich stanowisko popiera również prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej. O pomoc w prawnym uregulowaniu tej kwestii lekarze zwrócili się niedawno do Ministra Zdrowia.

Co te zmiany oznaczałyby dla klientów? Jak wyjaśnia prof. prof. dr hab. n. med. Barbara Zegarska: - W zasadzie nic. Być może cena tych zabiegów jest niekiedy wyższa w gabinetach lekarskich niż w gabinetach nielekarskich ale związane jest to głównie z ceną samego produktu. Każdy z nas lekarzy zaopatruje się w preparaty bezpośrednio od dystrybutora, który przekazywany jest w odpowiednich warunkach jak również jest dopuszczony do obrotu. Jak podkreślają eksperci, lekarz jako osoba po studiach medycznych doskonale zna anatomię, w przeciwieństwie do kosmetyczki czy tatuażysty, pacjent może mieć pewność, że nawet w przypadku objawów niepożądanych czy powikłań może liczyć na zastosowanie odpowiednich procedur medycznych.

Katarzyna Hubicz