Niedobór hormonów u kobiet. Objawy niedoboru hormonów?

Wahania nastroju, problemy ze snem, zmęczenie, a może nagłe skoki wagi? To mogą być hormony! Chociaż zaburzenia hormonalne dotyczą obu płci, częściej dają się we znaki kobietom. Nie utożsamiaj ich jednak tylko z "babskimi sprawami" i dowiedz się, czego się spodziewać po ich niskim poziomie.

We władzy hormonów? Większość z nas kojarzy to powiedzenie z napięciem przedmiesiączkowym, okresem dojrzewania, ciążą lub menopauzą. Prawda jest jednak taka, że hormony wpływają na nasze życie każdego dnia, niezależnie od wieku.

Choć zaburzenia hormonalne mogą dotknąć zarówno kobiety, jak i mężczyzn, to właśnie kobiety częściej doświadczają ich skutków, ze względu na bardziej złożoną gospodarkę hormonalną, cykliczne zmiany i wpływ hormonów na funkcje rozrodcze. Zrozumienie, czym są hormony, jak działają i jakie objawy mogą świadczyć o ich niedoborze, to pierwszy krok do odzyskania kontroli nad swoim ciałem i samopoczuciem.

Jest różnica, czy twoje problemy to fizjologia, czy jednak choroba. Pamiętaj przy okazji, że nawet jeśli coś jest naturalne, wcale nie musisz cierpieć, bo hormony w pewnym stopniu można regulować.

Hormony – co to takiego

Nim przejdziemy do tego, jakie objawy dają nam niedobory hormonalne lub inne zaburzenia z nimi związane, warto sobie przypomnieć, czym hormony w ogóle są.

To różnorodne substancje chemiczne pełniące głównie funkcje regulujące, które przekazują istotne informacje między różnymi komórkami i narządami w organizmie, stąd bywają nazywane niewidzialni dyrygentami twojego ciała.

Hormony są produkowane przez gruczoły dokrewne, takie jak tarczyca, jajniki (u kobiet), jądra (u mężczyzn), nadnercza i przysadka, szyszynka, trzustka.

Pełnią wiele różnorakich funkcji, aż trudno wszystkie wymienić. Przykładowo:

• tyroksyna T4 i trójjodotyronina T3 (hormony tarczycy) regulują tempo przemiany materii, wpływając na energię, wagę i temperaturę ciała,
• estrogeny (estradiol, estron, estriol) i progesteron regulują cykl menstruacyjny, ciążę i laktację u kobiet,
• hormon wzrostu GH odpowiada za modulowanie wzrostu, ale także wpływa na procesy metaboliczne zachodzące w organizmie np. reguluje funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i gospodarki węglowodanowej, a także redukcję tkanki tłuszczowej,
• kortyzol pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem,
• insulina reguluje poziom cukru we krwi, zapobiegając cukrzycy.

Niedobór jednego lub kilku hormonów może zaburzyć te procesy i prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.

Warto też pamiętać, że hormony oddziałują również na siebie wzajemnie, stąd przy spadku poziomu jednego hormonu, poziom innego rośnie i odwrotnie. Gdy system traci stabilność, mówimy zazwyczaj o zaburzeniach hormonalnych.

Niedobór hormonów - uważaj na te objawy

Objawy niedoborów hormonów mogą być bardzo różne, bo zależą głównie od tego, który hormon jest zaburzony. Często są to symptomy, które łatwo zbagatelizować lub przypisać innym przyczynom. Warto jednak zachować czujność i rozważyć konsultację z lekarzem, jeśli zauważysz u siebie:

• zmęczenie i brak energii: chroniczne uczucie zmęczenia, osłabienie, trudności z koncentracją,
• wahania nastroju: drażliwość, płaczliwość, stany depresyjne, lęki,
• spadek libido: zmniejszone zainteresowanie seksem, suchość pochwy,
• zaburzenia snu: trudności z zasypianiem, częste zmęczenie się w nocy,
• problemy skórne: suchość skóry, wypadanie włosów, trądzik, przebarwienia,
• wahania wagi: trudności z utrzymaniem prawidłowej wagi, przyrost masy ciała,
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego: nieregularne miesiączki, brak miesiączki, skąpe krwawienia, obfite krwawienia,
• problemy z płodnością: trudności z zajściem w ciążę, poronienia,
• uderzenia gorąca: nagłe uczucie gorąca, szczególnie w nocy (częste w okresie menopauzy, ale mogą wystąpić również wcześniej),
• bóle głowy,
• problemy z trawieniem: zaparcia, biegunki, wzdęcia,
• bóle stawów i mięśni,
• pogorszenie wzroku.

Nietrudno się domyślić, że przyczyny tych problemów mogą być wielorakie. Rzecz w tym, żeby wpływu hormonów z góry nie wykluczać.

Te zaburzenia hormonalne często dopadają kobiety

Wszyscy mamy hormony, a ich zaburzenia pojawiają się w każdym wieku. Jeśli je podejrzewasz, na początek odwiedź lekarza pierwszego kontaktu, by wykluczyć inne przyczyny. Jeśli będzie taka potrzeba, zapewne skieruje cię do specjalisty endokrynologa.

Częste problemy i przyczyny niedoboru hormonów:

• niedoczynność tarczycy (niedobór hormonów tarczycy) może wystąpić w każdym wieku i powodować zmęczenie, przyrost masy ciała, suchość skóry i wypadanie włosów,
• zespół policystycznych jajników (PCOS): to zaburzenie hormonalne, które dotyka kobiety w wieku rozrodczym i powoduje nieregularne miesiączki, trądzik, nadmierne owłosienie i trudności z zajściem w ciążę. Chociaż PCOS kojarzy się z nadmiarem androgenów, może również prowadzić do niedoborów innych hormonów, takich jak progesteron,
• przedwczesne wygasanie czynności jajników (POI): to sytuacja, w której jajniki przestają produkować estrogeny przed 40. rokiem życia,
• stres: przewlekły stres może zaburzać równowagę hormonalną, prowadząc do niedoboru niektórych hormonów,
• niezdrowa dieta: niedobór składników odżywczych może wpływać na produkcję hormonów,
• choroby autoimmunologiczne: mogą atakować gruczoły dokrewne i zaburzać ich funkcjonowanie.
• anoreksja i bulimia mogą prowadzić do niedoborów hormonalnych.
• intensywny wysiłek fizyczny: nadmierny wysiłek fizyczny może zaburzać cykl menstruacyjny i prowadzić do niedoboru estrogenów.
• ciąża i karmienie piersią: te stany fizjologiczne powodują ogromne zmiany hormonalne, które mogą prowadzić do zazwyczaj przejściowych niedoborów.

Hormony, które wpływają na sen

Zobacz galerię 6 zdjęć

Dlaczego kobiety są bardziej narażone na hormonalne spadki?

Kobiety wydają się bardziej podatne na zaburzenia hormonalne ze względu na:

• bardziej złożoną gospodarkę hormonalną - cykl menstruacyjny, ciąża i menopauza powodują naturalne wahania poziomu hormonów, co zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń.
• zwykle większą wrażliwość na stres - ten może silniej wpływać na gospodarkę hormonalną kobiet.

Niedobór hormonów - co można na to poradzić

Czujesz, że z twoimi hormonami jest coś nie tak? Zacznij od wizyty u lekarza POZ i zrobienia badań. 

Jeśli podejrzenia się potwierdzą, lekarz pokieruje cię dalej.

Dobór terapii odbywa się na podstawie wyników badań hormonalnych (z krwi, czasem moczu) i zazwyczaj koncentruje na leczeniu farmakologicznym.

Pamiętaj, że przy zaburzeniach hormonalnych niejednokrotnie okazał się pomocny ginekolog, ale też dietetyk. Gdy twój organizm jest prawidłowo odżywiany, minimalizujesz ryzyko wystąpienia chorób endokrynologicznych.

Eliza Dolecka

Konsultacja: prof. Marzena Dębska, perinatolożka, ginekolożka, położniczka