Moria, czyli kiedy nadmierna skłonność do żartów jest wynikiem choroby. Skąd się bierze?

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Nadmierna wesołość bywa nieznośna, zwłaszcza kiedy trwa przez dłuższy czas, a jedyną osobą śmiejącą się z dowcipów jest osoba opowiadająca je. Bywa jednak, że takie poczucie humoru jest wynikiem urazu psychicznego i nie da się go powstrzymać. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny nienaturalnego dowcipkowania niektórych osób i zastanów się, czy ktoś w twoim otoczeniu zachowuje się w podobny sposób.

Spis treści

1. Czym jest moria?
2. Przyczyny pojawienia się wesołkowatości

Czym jest moria?

Moria/wiłość to określenie choroby, która odkryta została w latach 80. XIX wieku przez neurologa Hermana Oppenheima. Zauważył on, że czterej jego pacjenci, którzy mieli guzy prawego płata czołowego, wykazywali nadmierną skłonność do żartów, szczególnie tych niestosownych, a także w sposób dziecinny komentowali wielu sytuacji.

Co istotne – bawiły ich tylko własne żarty. Wybuchali oni rechotem w najmniej spodziewanej sytuacji, potrafili wygłupiać się w infantylny sposób itd.

Wesołkowatość wynikająca z uszkodzenia części mózgu stała się później terminem coraz częściej używanym w psychiatrii.

Przypisywano ją osobom, które, choć rozbawione do rozpuku przez własne dowcipy, nie potrafiły zrozumieć, ani śmiać się z dowcipów innych. Poza tym były one pozbawione wszelkich hamulców i kiedy uważały, że coś jest zabawne, po prostu robiły to, bez względu na czas i okoliczności.

Przyczyny pojawienia się wesołkowatości

Zmiana sposobu odczuwania humoru jest wynikiem różnych przyczyn np. urazu mózgu, chorób neurodegeneracyjnych lub też zmian ogniskowych. Także postępująca demencja może wpływać na zmianę humoru.

Patologiczny humor może być również skutkiem niektórych chorób o podłożu genetycznym lub wad rozwojowych np. zespołu Downa, zespołu Williamsa, zespołu Angelmana. Jeśli lekarz chce jako diagnozę postawić morię, musi odróżnić ją od wspomnianego humoru patologicznego.

Moria jest związana przede wszystkim z urazem płata czołowego. Płat ten należy do kory mózgowej (tworzy ją łącznie z płatem ciemieniowym oraz potylicznym) i odpowiada za szereg czynności m.in. za myślenie, koncentrację, zdolności motoryczne, pamięć prospektywną, a także za osobowość.

Uszkodzenie tej części mózgu może prowadzić nawet do głębokich do zmian osobowości. W zależności od tego, jaka część płata jest uszkodzona, u pacjenta może dojść np. do rozwinięcia się depresji, lub też właśnie wspomnianej wesołkowatości.

Osoby, które mają uszkodzony prawy płat czołowy są wrażliwe na proste dowcipy, kalambury, jednak trudniej im połapać się w żartach prezentowanych przez innych, gdzie są one bardziej złożone lub zupełnie nowatorskie. Ze względu na to, że mają one uszkodzenia w obszarze czołowym, mają odblokowane hamowanie niestosowanych zachowań.

W korze oczodołowo-czołowym następuje bowiem ocena moralna i etyczna własnego postępowania. Gdy ten rejon dozna urazu, wówczas człowiek zaczyna zachowywać się nieadekwatnie do sytuacji.

Moria związana jest również z takim uszkodzeniem kory oczodołowo-czołowej, która powoduje, że układ nagrody i pobudzenie limbiczne zaczynają działać wówczas, gdy żarty są generowane przez samego siebie i występują w kontrze do dowcipów tworzonych przez innych ludzi. Jest ona też takim schorzeniem, w którym na skutek zakłóceń w obwodach czołowo-prążkowiowych dochodzi do kompulsywnego przymusu tworzenia nieustannych żartów.

Dominika Wilk