Ta witamina "może uratować dziesiątki tysięcy istnień". Szczególnie ważna dla jednej grupy

„Nie ma poważnych skutków ubocznych, jest tani i potencjalnie może uratować dziesiątki tysięcy istnień". To kwas foliowy, czyli witamina B9, powszechnie przepisywana kobietom w ciąży w celu zapobiegania wadom rozwojowym płodu. Jak jednak pokazują wyniki najnowszego badania, witamina ta wspiera nie tylko rozwijające się życie - może również pomagać zapobiegać samobójstwom.

W 2020 r aż 45 tys. osób w USA odebrało sobie życie, a samobójstwo to w tym kraju jedna z głównych przyczyn śmierci. Eksperci stale poszukują sposobów, które mogłyby zmniejszyć ryzyko samobójstwa. Wśród zalecanych strategii jest psychoterapia, wsparcie ekonomiczne czy leki, w tym antydepresanty.

Być może nowym zaleceniem stanie się również leczenie kwasem foliowym, gdyż - jak wykazało najnowsze badanie - taka terapia może znacząco zmniejszyć ryzyko samobójczej śmierci.

Ryzyko niższe aż o 44 proc.

Kwas foliowy uczestniczy w naszym organizmie w wielu ważnych procesach. Przede wszystkim bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których następnie powstaje DNA. Wraz z wit. B12  tworzy czerwone krwinki, wpływa również na poziom aminokwasu homocysteiny, której zbyt wysokie stężenie może zaburzać fizjologię komórek, zwiększać ryzyko zawału serca, zakrzepów czy wylewów.

Nadmiar homocysteiny przetwarzany jest w cysteinę lub w metioninę - z tej ostatniej z kolei powstaje serotonina oraz noradrenalina. Oba związki zaliczane są do "hormonów szczęścia" i korzystnie wpływają na nasze samopoczucie. Niedobór kwasu foliowego często stwierdza się u osób chorych na depresję.

W najnowszym badaniu, którego wyniki opublikowano w JAMA Psychiatry, zbadano związek między leczeniem kwasem foliowym, a próbami samobójczymi w ciągu dwóch lat trwania terapii.

Badacze odkryli, że u osób, które przyjmowały witaminę B9 przepisywaną na receptę, ryzyko zdarzeń samobójczych (prób samobójczych i celowych samookaleczeń) spadło aż o 44 proc. Dr Robert Gibbons, profesor biostatystyki i medycyny na Uniwersytecie w Chicago, główny autor badania, ma nadzieję, że te odkrycia mogą usprawnić działania zapobiegające samobójstwom, zwłaszcza ze względu na dużą dostępność kwasu foliowego. „Nie ma poważnych skutków ubocznych, nie kosztuje dużo, można go dostać bez recepty” – powiedział Gibbons. „Może potencjalnie uratować dziesiątki tysięcy istnień”.

Na czym polegało badanie?

Powiązania między przyjmowaniem kwasu foliowego a ryzykiem samobójstwa naukowcy analizowali na dużej próbie badawczej - w sumie zebrali oni dane 866 586 pacjentów. 704 514 (81,30%) stanowiły kobiety, a 90 296 (10,42%) była w wieku 60 lat i powyżej. Początkowo szukali związku między ryzykiem próby samobójczej a 922 różnymi lekami, które przyjmowali pacjenci.

Było to duże wyzwanie, gdyż wiele osób przyjmowało więcej, niż jeden lek, a leki mogą działać inaczej, jeśli są przyjmowane jednocześnie, niż gdy przyjmowane są osobno. Naukowcy częściowo wyeliminowali komplikacje, porównując stan danej osoby przed i po przepisaniu leków, zamiast porównywać osoby, które przyjmowały dane leki lub ich nie przyjmowały.

Dogłębna analiza wykazała, że ryzyko samobójstwa, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn, jest dużo niższe u osób, które przyjmują kwas foliowy. By wykluczyć możliwy związek z innymi lekami, badacze w kolejnym badaniu skupili się tylko na witaminie B9.

Uwzględnili wiele możliwych czynników, takich jak wiek, płeć, diagnoza zdrowia psychicznego i przyjmowanie innych leków wpływających na układ nerwowy, a także stan zdrowia mogący wpływać na metabolizm kwasu foliowego. Po ich uwzględnieniu przyjmowanie przez pacjenta kwasu foliowego nadal wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem próby samobójczej.

Co więcej, badacze zauważyli, że im dłużej dana osoba zażywała witaminę B9, tym ryzyko próby samobójczej było niższe - każdy miesiąc terapii wiązał się z dodatkowym zmniejszeniem ryzyka takiej próby o 5 proc. Obserwacja trwała w sumie 24 miesiące. Badacze sądzili, że być może osoby, które przyjmują leki i suplementy witaminowe chcą poprawić stan zdrowia, a tym samym są mniej skłonne do takiej próby. Przeprowadzili więc podobną analizę, tym razem z witaminą B12. W tym przypadku okazało się jednak, że nie ma związku między przyjmowaniem witaminy B12 a ryzykiem samobójstwa.

By mieć całkowitą pewność, że kwas foliowy może obniżyć ryzyko myśli, prób i zdarzeń samobójczych, naukowcy z Uniwersytetu w Chicago kontynuują obecnie to badanie w randomizowanym kontrolnym badaniu na dużą skalę. Uczestniczący w nim pacjenci zostaną losowo podzieleni na dwie grupy: jedna otrzyma placebo, a druga kwas foliowy. Następnie badacze porównają częstość występowania zdarzeń samobójczych w obu grupach. Jeśli wynik zostanie potwierdzony, kwas foliowy może stać się bezpieczną, niedrogą i powszechnie dostępną formą zapobiegania samobójstwom, potencjalnie ratując tysiące ludzkich istnień.

Znajdujesz się w trudnej sytuacji? Potrzebujesz porozmawiać z psychologiem? Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 22 22 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie.

Katarzyna Hubicz