Naukowcy odkryli związek między PTSD a skomplikowaną traumą

Przeżywanie żałoby po stracie bliskiej osoby – to temat, którym zajął się zespół psychologów z Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego. W ich ocenie wczesne leczenie objawów zespołu stresu pourazowego PTSD może zapobiec przeżywaniu skomplikowanej żałoby.

Po stracie bliskiej odczuwamy żal i smutek. Osoby, które przeszły w życiu ogromną traumę, mogą przechodzić skomplikowaną żałobę po śmierci bliskiej osoby. Zdaniem ekspertów, jeśli podczas leczenia u tych pacjentów zdiagnozuje się objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD), to dzięki temu można zapobiec wystąpieniu skomplikowanej żałoby w przyszłości.

Jak psychologowie wyjaśniają, większość z nas doświadcza podczas żałoby wewnętrzny niepokój i smutek. Natomiast w przypadku skomplikowanej żałoby smutek i żal może utrzymywać się znacznie dłużej, co utrudnia normalne funkcjonowanie na co dzień. Ten żal definiowany jest jako uporczywa, intensywna tęsknota, której towarzyszą natarczywe myśli, niedowierzanie lub niemożność zaakceptowania straty ukochany osoby.

Na czym polegało badanie?

Zespół psychologów z Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego przeprowadził wywiady z 275 osobami, które przeżyły w 2011 roku zamach terrorystyczny na wyspie Utoya w Norwegii, ale także utraciły bliską osobę. W wyniku tragicznego wydarzenia 256 uczestników straciło bliskiego przyjaciela, 6 – członka rodziny, a 13 – bliskiego przyjaciela i członka rodziny/partnera.

Doświadczony personel medyczny rozmawiał z tymi osobami trzy razy w wyznaczonych odstępach czasu: 4-5 miesięcy, 14-15 miesięcy i 30-32 miesięcy po przeżytej tragedii. Pytania dotyczyły objawów stresu pourazowego i skomplikowanej żałoby (np. problemów z akceptacją bliskiej osoby, zamykania się w sobie, ograniczania kontaktów interpersonalnych).

Jakie padły ustalenia naukowców?

W ocenie psychologów u uczestnicy z objawami PTSD po ataku znacznie częściej występowały objawy skomplikowanej żałoby. Jak wywnioskowali, skupienie się na PTSD podczas leczenia może zapobiec rozwojowi powikłanego żalu w przypadku śmierci bliskiej osoby. Według głównej autorki badania dr Kristin Alve Glad wniosek ten może być ważny dla klinicystów pracujących z osobami, które przeżyły traumę w żałobie”. 

Skutki ataku terrorystycznego, jak podkreślają badacze, były szczególnie dotkliwe dla ocalałych nie tylko ze względu na stratę bliskiej osoby, ale także bezpośrednie narażenie na utratę życia w wyniku ataku. To podwójne obciążenie może wywoływać trajektorię zmian w nasileniu objawów PTSD i skomplikowaną żałobę, niż w przypadku osób pogrążonych w żałobie, które nie są bezpośrednio narażone na traumę.

Dr Kristin Alve Glad zaznaczyła, że wyniki badania mogą odnosić się do każdego, kto stracił bliską osobę w potencjalnie traumatyzujący sposób. Wiedza na temat związku między objawami PTSD a powikłanego żalu może pomóc klinicystom w opracowaniu bardziej skutecznej metody leczenia.

Wyniki badania zostały opublikowane na łamach czasopisma „Psychological Trauma: Theory, Research, Practice and Policy”.

Źródło: 

K. Glad, S. Stensland, N. Czajkowski, P. Boelen, G. Dyb, "The Longitudinal Association Between Symptoms of Posttraumatic Stress and Complicated Grief. A Random Intercepts Cross-Lag Analysis", dostęp do badań: 18.08.2021 r. 

Anna Tłustochowicz