Skręcenie, zwichnięcie, stłuczenie, odmrożenie - pierwsza pomoc przy KONTUZJI

Jeden nieostrożny krok wystarczy, by doszło do skręcenia kostki czy stłuczenia kolana. Jak złagodzić skutki nagłych kontuzji?

Kontuzje: stłuczenie biodra i kości ogonowej

Przy gwałtownym upadku może dojść do stłuczenia stawu biodrowego lub kości ogonowej oraz nadwerężenia czy nawet naderwania mięśni znajdujących się w tej części ciała. Przy takich urazach pojawia się ostry ból utrudniający chodzenie i stanie. Nasila się w miarę upływu czasu, często pojawia się siniak. Stłuczenie kości ogonowej jest bardzo bolesne, a ból jeszcze nasila się podczas wchodzenia na schody.

Co zrobić: Jak najszybciej przyłóż na bolące miejsce okład z lodu. Niska temperatura spowoduje skurcz naczyń, a to zmniejszy wewnętrzne krwawienie i obrzęk. Weź środek przeciwbólowy. Gdy obrzęk zniknie (zwykle 2-4 dni po upadku i przykładaniu zimnych okładów), przynajmniej raz dziennie rób ciepłe okłady. Wysoka temperatura spowoduje rozszerzenie małych naczyń, a to ułatwi gojenie. Dostarczane wraz z krwią składniki odżywcze przyspieszają regenerację tkanek. Jeżeli ból zwiększa się lub jest trudny do zniesienia, skontaktuj się z lekarzem.

Odmrożenie

Chodzenie bez czapki i rękawiczek może się źle skończyć. I wcale nie potrzeba silnego mrozu. Wystarczy kilka stopni i wilgoć w powietrzu, by skóra na uszach, policzkach i dłoniach zrobiła się sucha lub znacznie zaczerwieniona. Najpierw szczypie, potem boli, wreszcie przybiera szarożółty kolor, piecze i jest pozbawiona czucia. Z czasem ból mija, ale mogą się pojawić pęcherze.

Co zrobić: Nie rozcieraj odmrożeń dłonią i nie nacieraj śniegiem. Okryj odmrożenia szalikiem, czapką, włóż luźne rękawice. Jak najszybciej idź do ciepłego pomieszczenia, ale nie siadaj blisko kaloryfera. Ogrzewaj odmrożone miejsca. Przykładaj dłonie do kaloryfera, a potem np. do uszu. Można też ogrzać ręcznik. Nie przykładaj butelek czy termoforów z gorącą wodą. Pęcherzy nie przekłuwaj - to grozi zakażeniem. Dobrze rozgrzana skóra nabiera różowego koloru. Pij ciepłe napoje, zjedz gorącą zupę. Nie pij alkoholu. Jeśli skóra nabierze sinawego koloru, zgłoś się na pogotowie.

Kontuzja kolana

Bardzo łatwo się jej nabawić. Można się poturbować nie tylko na nartach, ale także we własnym domu, uderzając kolanem o mebel lub przewracając się na świeżo zapastowanej lub mokrej podłodze. O uszkodzeniu kości lub stawu kolanowego świadczy ból, który przy najmniejszym ruchu promieniuje do uda i podudzia. Jeżeli noga w kolanie ma inny niż zwykle kształt, nie możemy nią poruszać (staw jest zablokowany) lub przy każdym ruchu słychać trzeszczenie i pojawi się obrzęk, prawdopodobnie uszkodzona została łąkotka. Jeżeli w ogóle nie można ruszać nogą, mogło się zerwać więzadło wewnątrz stawu kolanowego. Ból, który potęguje się przy stawaniu na wyprostowanej nodze, może zapowiadać pęknięcie łąkotki. W zależności od rodzaju uszkodzenia kolana dolegliwości mogą się pojawić po 6-12 godzinach od wypadku.

Co zrobić: Jeżeli ból jest bardzo silny lub nie możesz się samodzielnie poruszać, wezwij pogotowie. Zanim dotrzesz do lekarza, przykładaj do kolana zimne okłady. Przy niewielkim urazie skutecznie zmniejszy to wewnętrzne krwawienie. Możesz wziąć lek przeciwbólowy, np. Paracetamol lub Ibuprofen.

Kontuzje: skręcenie stawu

Wystarczy, żeby noga zsunęła ci się z domowego pantofla lub ześlizgnęła ze stopnia. Noga nie boli na tyle mocno, by nie móc na niej stawać, ale nie pozwala swobodnie chodzić. 
Skręcenie stawu polega na nadmiernym rozciągnięciu więzadeł. Rzadko zdarza się ich całkowite zerwanie. Najbardziej podatne na takie urazy są stawy: skokowy, kolanowy oraz nadgarstek.
W stawie pojawia się ostry ból, nasilający się przy ruszaniu, obrzęk oraz ból przy dotykaniu, skóra staje się sinoniebieska lub nawet czarna.

Co zrobić: Przyłóż zimny kompres lub woreczek z lodem na 12-24 godziny, by zmniejszyć obrzęk. Jeżeli przykładasz lód, zawiń go w ścierkę. Położony bezpośrednio na skórę może spowodować jej odmrożenie. Nogę lub rękę ułóż powyżej serca, by ograniczyć wewnętrzne krwawienie. Staw możesz unieruchomić bandażem elastycznym lub specjalną opaską lub ortezą. Jeżeli ostry ból nie minie po 2 dniach, zgłoś się do lekarza.

Kontuzje: zwichnięcie

Najczęściej sami jesteśmy sobie winni, ponieważ nieuważnie stąpamy po schodach, nosimy buty na wysokich obcasach lub śliskich podeszwach. Zwichnąć staw można także podczas upadku. Wtedy pojawia się obrzęk, czasem zniekształcenie stawu, ból przy poruszaniu, zmiana zabarwienia skóry, wrażliwość na dotyk i lekkie uciśnięcia.

Co zrobić: Jeżeli staw wygląda nienaturalnie, nie nastawiaj przemieszczonych kości, bo możesz poważnie uszkodzić nerwy i naczynia krwionośne. Unieruchom rękę lub nogę, wezwij pogotowie lub zgłoś się do szpitala. Uszkodzone kończyny powinny pozostać w niezmienionej pozycji do przyjazdu lekarza.

Kontuzje: stłuczenie barku

Przydarza się dość często, gdy nagle upadniemy. Trudno wtedy poruszać barkiem, staw jest zdeformowany, pojawia się opuchlizna i zasinienie. Takie dolegliwości przy stłuczeniu mogą zwiastować naderwanie lub zerwanie więzadeł stawowych.

Co zrobić: Przyłóż zimny okład, żeby zmniejszyć wewnętrzne krwawienie i obrzęk. Wezwij pogotowie lub jedź na ostry dyżur. Na czas podróży ramię należy unieruchomić na temblaku lub w chuście trójkątnej. Weź lek przeciwbólowy lub niesteroidowy lek przeciwzapalny - złagodzą ból i obrzęk, np. Ibuprom lub Paracetamol.

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern , specjalista chorób wewnętrznych