Piątek to najgorszy dzień na operację. Ryzyko powikłań rośnie tuż przed weekendem
Operacja tuż przed weekendem to decyzja, którą warto dokładnie przemyśleć. Wiele czynników sprawia, że piątek to dzień, w którym ryzyko powikłań może wzrosnąć. Dowiedz się, dlaczego warto odłożyć operację na początek tygodnia, by uniknąć poważnych komplikacji zdrowotnych.
Co to jest „efekt weekendu”?
Osoby, które mają zaplanowaną operację na czwartek lub piątek, powinny rozważyć zmianę terminu, o ile jest to oczywiście możliwe. Badanie opublikowane 4 marca 2025 roku w czasopismie JAMA Network Open wykazało, że pacjenci, którzy poddają się zabiegowi tuż przed weekendem, są narażeni na większe prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań, a nawet zgonu.
Jak twierdzą badacze „efekt weekendu” wystąpił w przypadku 25 powszechnie stosowanych procedur.
Pacjenci, którzy przeszli operację bezpośrednio przed weekendem, mieli znacznie zwiększone ryzyko powikłań, ponownych przyjęć i śmiertelności w porównaniu z tymi leczonymi po weekendzie
- podsumował zespół kierowany przez dr Raja Satkunasivama z Houston Methodist Hospital w Teksasie.
Szpitale pracują bowiem w weekendy i święta z tzw. załogą szkieletową, czyli liczba personelu jest zmniejszona do absolutnego minimum. Niestety w wielu placówkach przekłada się to na gorszą opiekę w sobotę i niedzielę, zjawisko to zyskało miano „efekt weekendu”.
Ważne jest, aby systemy opieki zdrowotnej oceniły, w jaki sposób to zjawisko może wpłynąć na ich praktyki, aby zapewnić pacjentom doskonałą opiekę bez względu na porę dnia
- powiedzieli badacze.
Czym grozi operacja tuż przed weekendem?
Naukowcy przeanalizowali dane blisko 430 000 pacjentów, którzy zostali poddani interwencjom chirurgicznym w Ontario w Kanadzie w latach 2007-2019. Wyniki ujawniły, że u osób operowanych tuż przed weekendem ryzyko zgonu po 30 dniach było wyższe o 9 proc., po 90 dniach o 10 proc. i po roku o 12 proc., w porównaniu do ludzi, których termin zabiegu wypadał po weekendzie.
Operacja w czwartek lub piątek skutkowała wyższym prawdopodobieństwem wystąpienia komplikacji i konieczności ponownej hospitalizacji o 5 procent. Na niepokojące statystyki bez wątpienia ma wpływ tzw. załoga szkieletowa w placówkach medycznych, ale to niejedyne przyczyny zjawiska o nazwie „efekt weekendu”.
Zespół badawczy pod przewodnictwem dr Raja Satkunasivama doszedł do wniosku, że w piątki częściej operacje są wykonywane przez chirurgów z mniejszym doświadczeniem niż w poniedziałki.
Medycy dyżurujący w weekend nie mają wsparcia najbardziej doświadczonych kolegów i koleżanek, co może skutkować trudnościami w podejmowaniu decyzji klinicznych oraz ograniczonym dostępem do konsultacji.
Zespoły pracujące w weekendy mogą mieć słabszą wiedzę o pacjentach niż zespoły pracujące w dni powszednie, które wcześniej zajmowały się opieką
- zauważyli badacze.
Nie mają też zbyt wiele czasu na zaczerpnięcie informacji, bo zajmują się wieloma osobami w różnej kondycji zdrowotnej i wieku. Dodatkowo mogą nie mieć pełnego dostępu do wyników badań, zwłaszcza obrazowych, które były wykonywane przed interwencją chirurgiczną.
Często wskazane byłoby przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki, ale w weekend jest to znacznie utrudnione ze względu na ograniczenia w zasobach kadrowych.
„Efekt weekendu” sprawia, że osoby, które dochodzą do zdrowia w czasie weekendu, nie są objęte taką samą opieką, co pacjenci hospitalizowani w trakcie tygodnia. Ma to wpływ na przebieg rekonwalescencji, ale również ryzyko wystąpienia powikłań o różnym stopniu zaawansowania.
Pacjenci po operacji wymagają regularnej obserwacji i natychmiastowej interwencji w przypadku pojawienia się niepokojących objawów. Niestety ograniczona dostępność personelu medycznego może sprawić, że pewne symptomy zostaną przeoczone lub nastąpi opóźnienie w ich poprawnej interpretacji i rozpoczęciu leczenia.
To z kolei zwiększa ryzyko pogorszenia stanu zdrowia, którego można by było uniknąć, gdyby pacjent został operowany w dni powszednie.
Konieczne są dalsze badania, aby zrozumieć różnice w opiece, które mogą stanowić podstawę tych obserwacji, i zagwarantować pacjentom opiekę wysokiej jakości niezależnie od dnia tygodnia
- podsumowali badacze.
Zdaniem naukowców zmiany w organizacji pracy szpitali mogłyby znacząco poprawić wyniki leczenia osób operowanych pod koniec tygodnia. Jednym z możliwych rozwiązań byłoby zwiększenie dostępności specjalistów w weekendy oraz poprawa przepływu informacji między zespołami medycznymi. Inną strategią mogłoby być ograniczenie liczby skomplikowanych operacji w piątki, aby zapewnić pacjentom pełną opiekę w pierwszych dniach po zabiegu.
