Rwa kulszowa – przyczyny, objawy i zapobieganie atakom korzonków

Atak korzonków nerwowych, czyli rwa kulszowa, to dotkliwy ból w dole pleców paraliżujący całe ciało. Zapalenie korzonków dowodzi słabej kondycji kręgosłupa i wymaga fachowego leczenia. Sprawdź, czy można zapobiegać atakom rwy kulszowej.

Rwa kulszowa (zapalenie korzonków) to schorzenie zaliczane do zespołów korzeniowych, czyli tzw. korzonków. Korzonki to popularna nazwa pęczków włókien nerwowych, które odchodzą od rdzenia kręgowego pomiędzy poszczególnymi kręgami - od szyjnych po lędźwiowe. Korzonki występują parami - po dwa z prawej i z lewej strony rdzenia. Takie ich umiejscowienie sprawia, że są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany stanu zdrowia zarówno samego kręgosłupa, jak i jego najbliższej okolicy. Ucisk na korzonki nerwowe powoduje silne dolegliwości, które mają charakter nerwobólu. Wśród nich, poza rwą kulszową, wyróżniamy także rwę udową i rwę ramienną. Niespodziewany atak korzonków nerwowych świadczy o tym, że kręgosłup jest w słabej formie. Zazwyczaj ból obejmuje okolice lędźwi, ale dokuczać mogą także sploty nerwów w okolicy uda czy barku. Jest on następstwem mechanicznego ucisku uszkodzonej tarczy międzykręgowej (dysku) na korzenie nerwowe, które znajdują się w jej sąsiedztwie. Takie problemy zdarzają się częściej po 30. roku życia. Dzieje się tak, ponieważ z wiekiem kręgosłup się zużywa i postępują zmiany zwyrodnieniowe.

Rwa kulszowa: przyczyny

Kręgosłup zbudowany jest z kręgów, między którymi znajdują się krążki, czyli dyski, pełniące rolę amortyzatorów. Każdy krążek to mocny pierścień włóknisto-chrząstkowy z galaretowatym jądrem. W zdrowym kręgosłupie kręgi i dyski układają się w linię przypominającą z boku literę S – jego naturalne krzywizny zapewniają sprężystość i wytrzymałość na wstrząsy.

1. Zwyrodnienia, urazy

Kiedy jednak kręgosłup choruje (np. z powodu zwyrodnień, urazów), w kręgach wybrzusza się włóknisty pierścień lub wypada galaretowate jądro. Dyski zaczynają wystawać poza oś kręgosłupa i uciskają na korzonki nerwowe, co powoduje przejmujący ból. Promieniuje on z miejsca ucisku do nóg lub rąk. Najczęściej uszkodzeniu ulega lędźwiowy odcinek kręgosłupa – ból promieniuje wtedy do pośladków, a czasem schodzi poprzez udo aż do łydki i stopy.

2. Intensywny wysiłek fizyczny

Atak korzonków może być spowodowany zbyt intensywnym wysiłkiem fizycznym. Dotyczy to szczególnie osób, które na co dzień prowadzą siedzący tryb życia i nagle zaczynają forsownie ćwiczyć. Słabe mięśnie pleców i brzucha nie są w stanie dobrze podtrzymywać kręgosłupa i krążki międzykręgowe się wybrzuszają. To samo może się stać przy każdym przeciążeniu kręgosłupa, np. nieprawidłowym dźwiganiu ciężaru czy podnoszeniu się z fotela.

3. Dieta uboga w witaminy, sole mineralne, wapń

Dość często ataki korzonków mają osoby, których dieta jest uboga w wapń, sole mineralne i witaminy. Pojawieniu się dolegliwości i ich nawrotom, sprzyja także gwałtowne oziębienie ciała, np. wejście do zimnej wody w upalny dzień czy leżenie na wilgotnej ziemi. Przyczyną ataku korzonków mogą być miejscowe stany zapalne oraz niektóre choroby zakaźne.

Objawy rwy kulszowej

W czasie ataku korzonków można mieć zaburzenia czucia (parestezje - mrowienie, drętwienie, przeczulica), problemy z oddawaniem moczu czy stolca. Czasem dochodzi do porażenia w miejscach, w których znajdują się uszkodzone nerwy. Może wtedy wystąpić niedowład mięśni, np. stopy, która  staje się bezwładna i "ucieka" przy chodzeniu. Ponadto dolegliwości bólowe nasilają się przy kichaniu, kaszlu, śmiechu czy parciu. Dzieje się tak, bo każda z tych czynności zwiększa ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego i tym samym ucisk na korzenie nerwowe.

Zobacz galerię 9 zdjęć

Leczenie rwy kulszowej

Atak korzonków zawsze wymaga fachowego leczenia, a jeśli towarzyszą mu zaburzenia czucia i niedowłady, trzeba natychmiast skontaktować się z lekarzem. W zależności od zaawansowania i przyczyn choroby może on zalecić leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozkurczowe oraz fizykoterapię, masaże, czasem ćwiczenia na wyciągu. Niekiedy konieczne są zastrzyki domięśniowe i noszenie usztywniającego gorsetu. Jeżeli terapia nie daje efektów, pomóc może neurochirurg, który usunie przyczynę ucisku na korzeń nerwowy.

Ból korzonków: sposób na chwilową ulgę

Ulgę w bólu przynosi odpoczynek w odpowiedniej pozycji – należy położyć się na twardym podłożu, lekko ugiąć nogi i podsunąć pod kolana zrolowany koc czy poduszkę. Dobrze jest zażyć lek przeciwbólowy i przeciwzapalny. Czasem pomaga ogrzanie bolesnego miejsca termoforem lub poduszką elektryczną.

Zapobieganie atakom rwy kulszowej

W przypadku kręgosłupa potwierdza się powiedzenie: lepiej zapobiegać, niż leczyć. Sprawny kręgosłup gwarantuje, że nie przeszyje cię niespodziewanie silny ból lędźwiowy. Ale o szacunku dla swojego kręgosłupa należy pamiętać w czasie wykonywania codziennych czynności:

• Podczas siedzenia równomiernie obciążaj pośladki i plecy. Nie zakładaj nogi na nogę. Miej wyprostowane plecy.
• W czasie jazdy samochodem siadaj tak, by całe uda przylegały do fotela.
• Wstając z miejsca, staraj się jak najmniej wyginać kręgosłup.
• Nie podnoś ciężarów, które można przesunąć. Jeśli musisz coś dźwignąć, zrób przysiad, ale plecy zachowaj proste.
• Jeżeli niesiesz ciężkie zakupy, rozłóż je do dwóch siatek, aby równomiernie obciążyć obie strony pleców.
• Zamiast zwykłych walizek używaj plecaka lub torby czy walizki na kółkach.
• Kiedy tylko możesz, odpoczywaj, leżąc na brzuchu. Kręgosłupowi sprzyja też leżenie na plecach na twardym podłożu z nogami lekko ugiętymi w kolanach.
• W czasie leżenia często zmieniaj pozycję, a gdy pracujesz przy biurku, nie zapominaj o tym, aby co jakiś czas wstać, wyprostować się i przejść kilka kroków, przeciągnąć się albo zrobić tzw. koci grzbiet.
• Sypiaj na twardym materacu, z niewielką poduszką pod głową, w pozycji wyprostowanej (także na boku), a nie skulonej.

Rwa kulszowa: pomoże metoda McKenziego [wideo]

Metoda McKenziego oferuje skuteczne ćwiczenia na bóle kręgosłupa, które pozwolą nie tylko pozbyć się przykrych dolegliwości bólowych, lecz także usuną przyczyny bólu, a tym samym zapobiegną jego ponownemu rozwojowi.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern