JEDZENIE i LEKI – niebezpieczne ZWIĄZKI

Lek może gorzej się wchłaniać albo nawet zaszkodzić, gdy zjesz banana, mięso, ser, wypijesz mleko lub sok. Co jeść, a czego unikać, by działanie lekarstwa było skuteczne?

Węglowodany, tłuszcze, nabiał, błonnik mogą upośledzać działanie leków. Warto zatem wiedzieć w jakie interakcje wchodzą leki z codzienną dietą.

Węglowodany

Węglowodany złożone powinny stanowić główne źródło energii, ale warto je ograniczyć w czasie infekcji. Mogą osłabić działanie antybiotyków i leków przeciwwirusowych. Wiążą się z nimi, tworząc trudno wchłanialne cząsteczki. Na skutek tego zmniejsza się stężenie substancji leczniczej we krwi, w konsekwencji lekarstwo działa słabo lub wcale. Dlatego lepiej nie zażywać leku podczas lub tuż po zjedzeniu grochu, ryżu, makaronu, kaszy czy pieczywa.

Tłuszcze

Są potrzebne do produkcji hormonów i enzymów, stanowią klucz do przemian metabolicznych, umożliwiają transport witamin. Ale zwiększają też wchłanianie niektórych preparatów. Połączenie teofiliny, która występuje w lekach zmniejszających duszność, z tłustym mięsem może skończyć się zaburzeniem rytmu serca, spadkiem ciśnienia, bólem głowy, bezsennością. Zderzenie preparatów z grupy adrenolityków, zalecanych np. przy arytmii, z tłuszczami może zwolnić pracę serca, doprowadzić do niedociśnienia tętniczego, nawet niewydolności serca. Posiłki zawierające tłuszcz, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego, w połączeniu z niektórymi lekami antydepresyjnymi prowadzą do spadku ciśnienia, utraty świadomości, zaburzenia snu, nawet napadu drgawek.
Jeśli zażywasz leki, ogranicz w diecie potrawy smażone, tłuste mięso i ryby (makrela, węgorz, łosoś), masło, smalec, tłuste mleko. Lepiej zastąpić je kurczakiem lub indykiem bez skórki, cielęciną, wędliną drobiową, mintajem, morszczukiem, sandaczem, chudym nabiałem.

Nabiał

Zawarty w produktach mlecznych wapń wchodzi w reakcję z niektórymi antybiotykami (np. tetracyklinami), tworząc sole wapnia, które nie rozpuszczają się w wodzie. W efekcie lek jest tylko częściowo wchłaniany. Popijanie antybiotyku jogurtem czy kefirem może zmniejszyć jego działanie nawet o połowę. W przypadku niektórych preparatów zalecanych przy osteoporozie jest jeszcze gorzej – towarzystwo twarogu czy mleka sprawia, że preparat zostaje całkowicie wydalony z organizmu.
Przyjmowanie leków zawierających bisackodyl tuż przed, po i w trakcie posiłków mlecznych może nie tylko zmniejszyć lub znieść ich działanie, ale też wywołać nudności czy bóle brzucha.
W trakcie zażywania leków, które wchodzą w interakcje z wapniem, nie przyjmuj suplementów zawierających wapń.

Błonnik

Reguluje trawienie, chroni przed otyłością, cukrzycą, miażdżycą, ale też może wchodzić w niekorzystne interakcje z niektórymi lekami. Posiłki z dużą zawartością błonnika, obniżając wchłanianie trójpierścieniowych leków antydepresyjnych, potrafią znacznie zahamować ich działanie, a tym samym pogłębić depresję.
Przyjmowanie nasercowych glikozydów naparstnicy w towarzystwie płatków owsianych, pieczywa razowego czy otrąb może zaostrzyć niewydolność krążenia. Błonnik osłabia przyswajanie wapnia, żelaza, magnezu, manganu oraz cynku, a także witaminy A, D, E i z grupy B. Zażywając leki, które wchodzą w interakcje z błonnikiem, ogranicz jedzenie otrąb, siemienia, fasoli, płatków zbożowych, pieczywa razowego, jabłek, porzeczek.

Uwaga na tyraminę

Tofu, dojrzewające sery typu brie, rodzynki, figi, bardzo dojrzałe banany i awokado, wędzone ryby, kiełbasy, wątróbki i pasztety, kiszona kapusta, bezalkoholowe piwo i czekolada łączy wspólna cecha – zawierają tyraminę, substancję, która powstaje w czasie rozkładu białek długo przechowywanej lub fermentującej żywności. Jej interakcje z niektórymi lekami mogą wywołać gwałtowny wzrost ciśnienia krwi, kołatanie serca, pobudzenie, bóle i zawroty głowy, wymioty. Komplikacje takie najczęściej występują przy zderzeniu tyraminy np. z inhibitorami monoaminooksydazy, stosowanymi w leczeniu depresji oraz niektórymi lekami przeciwgruźliczymi. Ryzykowne jest również połączenie z preparatami podawanymi przy zakażeniach przewodu pokarmowego.
W czasie kuracji wybieraj produkty świeże i najlepiej nie stołuj się na mieście. Nie zażywaj leków bezpośrednio przed, w trakcie i po zjedzeniu smakołyków zawierających tyraminę, czyli m.in. czekolady i serów pleśniowych.

Alkohol

Nawet niewinny drink potrafi zahamować przemiany metaboliczne niektórych leków, powodując wzrost ich stężenia we krwi i w konsekwencji niepożądane skutki uboczne. Dotyczy to np. preparatów uspokajających, nasennych, antydepresyjnych, neuroleptycznych. Połączenie ich z alkoholem może wywołać zawroty głowy, uczucie zmęczenia, senność, zaburzenia koncentracji i koordynacji ruchów, w skrajnych przypadkach śpiączkę i depresję oddechową. Do interakcji dochodzi czasem nawet wtedy, gdy alkohol wypije się następnego dnia po zażyciu preparatu. Jeżeli przyjmujesz leki zmniejszające krzepliwość krwi, pamiętaj, że alkohol zwielokrotnia ich działanie, a to grozi wystąpieniem krwotoku.
Alkohol nasila też uspokajające działanie leków przeciwalergicznych i przeciwbólowych, powodując zaburzenia równowagi, senność, skurcze mięśni, brak koordynacji. Jeśli bierzesz antybiotyk, setka wódki obniży jego skuteczność o 25 proc. i możesz dostać uczulenia. W przypadku doustnych leków przeciwcukrzycowych dłużej będzie się utrzymywał niski poziom cukru we krwi i może dojść do zaburzeń pracy serca, przy lekach nasercowych niebezpiecznie spada ciśnienie krwi. Połączenie alkoholu z kwasem acetylosalicylowym, ibuprofenem lub paracetamolem grozi uszkodzeniem żołądka, wątroby i nerek. Alkohol hamuje też wchłanianie wapnia. Regularne picie drinków i przyjmowanie witaminy A może zakończyć się uszkodzeniem wątroby, a witaminy E – jej stłuszczeniem. W czasie kuracji najlepiej całkowicie zrezygnować z trunków, zwłaszcza mocnych. A jeśli musisz stale przyjmować jakieś leki, dopytaj lekarza, czy możesz od czasu do czasu pozwolić sobie na drinka.

Soki cytrusowe

Zawierają cenne flawonoidy, które jednak zakłócają metabolizm lekarstw w wątrobie lub jelicie cienkim. Szczególnie bogaty w te substancje jest sok grejpfrutowy i z czerwonych pomarańczy. W efekcie stężenie leku we krwi wzrasta nawet kilkakrotnie, a to może skończyć się zatruciem. Połączenie soków (owoców) z lekami przeciwhistaminowymi grozi zaburzeniem rytmu serca, z preparatami stosowanymi w leczeniu schorzeń kardiologicznych, tzw. blokerami kanału wapniowego – gwałtownym obniżeniem ciśnienia krwi i bólami głowy.
W interakcje z sokiem grejpfrutowym mogą wejść niektóre specyfiki obniżające poziom cholesterolu we krwi, leki uspokajające. Popijanie sokiem cytrusowym cyklosporyny czasem prowadzi do drastycznego wzrostu ciśnienia i napadu drgawek.
Najlepiej nie pić soku z grejpfrutów ani nie jeść cytrusów 4 godziny przed i po przyjęciu lekarstwa, a w trakcie kuracji nie brać preparatów zawierających wyciąg z grejpfruta lub pomarańczy. Ale jeżeli leki, które przyjmujesz, nie wchodzą w interakcje z cytrusami, nie eliminuj tych owoców z diety. Są one doskonałym źródłem witaminy C oraz minerałów niezbędnych dla zdrowia.

Kofeina

Występuje nie tylko w kawie czy herbacie, ale również w wielu napojach typu cola oraz energetyzujących. Ta pobudzająca substancja potrafi wielokrotnie nasilić reakcję organizmu na niektóre preparaty. Dotyczy to zwłaszcza leków zawierających kofeinę. Połączenie napojów o dużej zawartości kofeiny z tymi lekami prowadzi do pobudzenia, bezsenności, przyśpieszenia bicia serca, bólu głowy.
Jeżeli wypijasz 2–3 filiżanki kawy dziennie i zażyjesz lek zawierający teofilinę (m.in. podaje się je w astmie oskrzelowej, przewlekłym zapaleniu oskrzeli), nie dziw się, jeśli będzie cię bolała głowa, odczujesz kołatanie serca i będziesz mieć bezsenną noc. Kofeina może zwiększyć działanie przeciwbólowe kwasu acetylosalicylowego i aminofenazonu, preparatów stosowanych w infekcjach górnych dróg oddechowych, bólach, gorączce. Aby tego uniknąć, w czasie kuracji należy znacznie ograniczyć napoje z kofeiną i koniecznie zachować przynajmniej 2-godzinny odstęp między wypiciem napoju a zażyciem leku.