15 chorób przenoszonych drogą płciową

Choroby przenoszone drogą płciową, zwane też chorobami wenerycznymi, mogą być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Do zakażenia może dojść nie tylko podczas tradycyjnego stosunku, lecz także podczas kontaktów oralnych i analnych. Dowiedz się, jakie są objawy 15 najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową.

Choroby przenoszone drogą płciową (weneryczne) to grupa chorób, którymi można zarazić się na drodze stosunku płciowego: dopochwowego, oralnego lub analnego. W rzadszych przypadkach do zakażenia dochodzi poprzez używanie zainfekowanych przedmiotów – zwłaszcza wilgotnych ręczników, gąbek lub akcesoriów erotycznych.

Do czynników zwiększających ryzyko zapadnięcia na choroby przenoszoną drogą płciową należą m.in. duża liczba partnerów seksualnych, niestosowanie prezerwatyw czy nadużywanie substancji psychoaktywnych, które zwiększają skłonność do podejmowanie ryzykowanych zachowań seksualnych. Udowodniono, że częściej na choroby weneryczne zapadają osoby między 15 a 24 rokiem życia, o niskim statusie materialnym, żyjące w dużych aglomeracjach miejskich, a także mężczyźni o orientacji homoseksualnej niepozostający w stałych związkach.

Przeczytaj, jakie objawy dają najczęściej występujące choroby weneryczne i jak można się nimi zarazić.

Spis treści

1. Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez bakterie
2. Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez wirusy
3. Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez pierwotniaki i grzyby
4. Choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez pasożyty

Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez bakterie

1. Rzeżączka

Rzeżączkę wywołują bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoea). Do zakażenia niemal zawsze dochodzi poprzez kontakt seksualny. Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy chora matka zaraża swoje dziecko podczas porodu. Infekcje pozapłciowe zdarzają się wyjątkowo rzadko i mogą nastąpić w wyniku używania zakażonych przedmiotów, np. wilgotnej gąbki lub ręcznika (bakterie mogą się na nich utrzymywać od 3 do 24 godzin). Rzeżączka u kobiet najczęściej przebiega bezobjawowo, jednak mogą zdarzyć się ropne upławy, bóle podbrzusza, pieczenie okolic intymnych, zaburzenia cyklu miesiączkowego i obfita menstruacja. U mężczyzn choroba objawia się ropnym wyciekiem z cewki moczowej, pieczeniem oraz bólem przy oddawaniu moczu.

2. Kiła

Kiła wywoływana jest przez bakterię krętka bladego. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim na drodze kontaktów płciowych (dopochwowych, oralnych, doodbytniczych). Jeśli bakterie obecne są w gardle osoby zarażonej, możliwe jest zarażenie przez pocałunek. U połowy osób kiła nie daje żadnych objawów, ale nawet w postaci utajonej szkodzi zdrowiu i nieleczona może doprowadzić do uszkodzeń układu nerwowego, układu krążenia, kości, stawów, zaburzeń psychicznych, utraty wzroku. W pozostałych przypadkach może dawać objawy – w pierwszej fazie pojawia się wrzód na genitaliach lub sromie, następnie wysypka na dłoniach i podeszwach stóp, które mijają samoistnie. Dalej choroba przebiega w ukryciu.

3. Chlamydioza

Za rozwój chlamydiozy odpowiada bakteria Chlamydia trachomatis. U 50% mężczyzn i 75% kobiet nie daje żadnych objawów i diagnozowana jest dopiero wówczas, gdy wywołuje powikłania – zapalenie najądrza u mężczyzn lub przydatków u kobiet. Do zarażenia może dojść nie tylko poprzez kontakty seksualne, ale także poprzez uszkodzoną skórę i błonę śluzową. Nieleczona chlamydioza prowadzi do problemów z płodnością.

4. Ziarnica weneryczna pachwin (LGV)

Choroba wywoływana przez bakterie Chlamydia trachomatis. Występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Objawia się owrzodzeniami, pęcherzykami lub grudkami na narządach płciowych, wywołuje stany zapalne węzłów chłonnych, bóle stawów, ropnie.

5. Wrzód weneryczny

Wrzód weneryczny, zwany inaczej miękkim, dużo częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Przyczyną jego powstania są bakterie Haemophilus ducreyi. Jego podstawowy objaw to bolesne owrzodzenie na narządach płciowych, które wyglądem przypomina ziarno soczewicy z jasnoczerwoną obwódką. Towarzyszy mu powiększenie węzłów chłonnych. W Europie do zakażenia wrzodem wenerycznym dochodzi rzadko, choroba ta jest bardziej rozpowszechniona w krajach rozwijających się.

6. Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU)

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej to choroba częściej spotykana u kobiet. Powoduje ją w większości przypadków bakteria Chlamydia trachomatis (30% przypadków), rzadziej bakterie rzęsistka pochwowego, Ureaplasma urealyticum lub Mycoplasma genitalium. Objawy mogące pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn to parcie na pęcherz oraz ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. Dodatkowo u kobiet mogą wystąpić upławy o nieprzyjemnej woni, a u mężczyzn ropna wydzielina z cewki moczowej.

Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez wirusy

7. AIDS

AIDS to ostatnie stadium zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV). W fazie początkowej choroba nie daje żadnych objawów i może pozostawać w ukryciu nawet przez 10 lat. Dopiero w zaawansowanym stadium AIDS powoduje zwiększoną zapadalność na choroby takie jak zapalenie płuc, gruźlica, nowotwory. Kontakty seksualne są najczęstszą przyczyną zakażenia, ale może dojść do niego także przez krew (np. w przypadku użycia niesterylnych narzędzi medycznych) oraz podczas porodu, gdy matka infekuje swoje nowo narodzone dziecko. Osoby, które utrzymują stosunki seksualne z wieloma partnerami powinny regularnie wykonywać testy na obecność wirusa HIV, ponieważ brak objawów może powodować nieświadome zarażanie innych osób.

8. Opryszczka narządów płciowych

Za rozwój opryszczki narządów płciowych odpowiedzialny jest wirus HSV-2. Powoduje on powstawanie niewielkich skupisk bolesnych pęcherzy wokół narządów płciowych lub odbytu. Zmiany chorobowe powiększają się przez okres 1-2 tygodni, a następnie pękają i przekształcają się w płytkie owrzodzenia. Leczenie polega na podawaniu preparatów doustnych lub smarowaniu zakażonych miejsc maściami przeciwzapalnymi. U kobiet w ciąży, które są nosicielkami wirusa opryszczki wskazany jest poród przez cesarskie cięcie, aby wyeliminować ryzyko zarażenia noworodka.

9. Wirusowe zapalenie wątroby

Do wirusowego zapalenia wątroby typu B dochodzi głównie poprzez krew, ale możliwe jest również zakażenie na drodze kontaktów seksualnych. Ryzykowny jest nie tylko sam stosunek, lecz także bezpośredni kontakt ze spermą czy wydzieliną z pochwy osoby chorej. Zakażeniu zapobiega (choć nie w 100%) używanie prezerwatyw.

10. Kłykciny kończyste (HPV)

Kłykciny kończyste to choroba przenoszona drogą płciową, którą wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Objawia się pod postacią grudek i brodawek zlokalizowanych w okolicach odbytu i narządów płciowych (zarówno na zewnątrz, jak i w środku, np. w pochwie). W rzadszych przypadkach kłykciny mogą występować w jamie ustnej – na języku, na jamie śluzowej gardła, krtani, wargach. Nieleczone wykwity z czasem przekształcają się w kalafiorowate twory o białawym zabarwieniu. Leczenie polega na stosowaniu maści, kremów oraz krioterapii (wymrażanie). W przypadku dużych zmian konieczny jest zabieg chirurgiczny lub wycinanie laserem.

11. Mięczak zakaźny

Mięczak zakaźny wywoływany jest przez wirus ospy Poxviridae. U dorosłych najczęściej przenosi się drogą kontaktów seksualnych, rzadziej poprzez styczność z zainfekowanymi przedmiotami. Charakterystycznym objawem tej choroby jest pojawianie się twardych, półprzezroczystych guzków w kolorze cielistym, perłowym lub żółtym, które w środku wypełnione są kaszkowatą substancją. U mężczyzn zmiany rozlokowane są na członku, a u kobiet na wzgórku łonowym, wargach sromowych, w pachwinach, w okolicy odbytu. Mięczak zakaźny nie jest groźny i zazwyczaj wywołane nim zmiany ustępują samoistnie po kilku miesiącach. Zazwyczaj jednak wdraża się leczenie z użyciem maści, kremów, preparatów doustnych. Większe zmiany wycina się, usuwa laserowo lub poprzez elektrokoagulację.

Czytaj też:

• Grzybica penisa. Przyczyny, objawy i leczenie grzybicy penisa
• HIV - jak uchronić się przed zakażeniem wirusem HIV
• Swędzenie pochwy - przyczyny. Jak wyleczyć swędzenie pochwy?

Choroby przenoszone drogą płciową wywoływane przez pierwotniaki i grzyby

12. Rzęsistkowica

Rzęsistkowicę wywołuje pierwotniak Trichomonas vaginalis. Główną drogą zakażenia jest współżycie, rzadziej kontakt z zainfekowanymi przedmiotami (zwłaszcza dotyczy to przyborów toaletowych, które zatrzymują wilgoć, np. ręczników, gąbek). Objawy rzęstistowicy pojawiają się głównie u kobiet (w przypadku mężczyzn choroba przebiega zazwyczaj bezobjawowo) i obejmują żółtozielone, pieniste upławy, świąd i pieczenie pochwy, bóle w okolicach cewki moczowej, silne parcie na mocz.

13. Kandydoza narządów płciowych

Kandydoza, czyli zakażenie grzybicze narządów płciowych, najczęściej wywoływana jest przez drożdżaki Candida albicans. Na rozwój choroby bardziej narażone są osoby przyjmujące antybiotyki i osoby, których skóra uszkodzona jest w wyniku w wyniku tarcia, różnego rodzaju urazów lub kontaktu z detergentami. U kobiet kandydoza powoduje uciążliwe swędzenie okolic intymnych, pieczenie oraz serowate upławy. Choroba rzadko dotyka mężczyzn, ale gdy już się rozwinie daje objawy takie jak pieczenie i świąd genitaliów, czerwone plamki i pęcherzyki na napletku, dyskomfort podczas stosunku.

Choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez pasożyty

14. Świerzb okolic intymnych

Świerzb okolic intymnych wywoływany jest przez zewnętrznego pasożyta – świerzbowca ludzkiego. Pierwsze objawy choroby pojawiają się po 1-2 miesiącach od rozpoczęcia bytowania pasożyta w organizmie. Należy do nich przede wszystkim silny świąd skóry – u mężczyzn w okolicach worka mosznowego i prącia, a u kobiet warg sromowych i wzgórka łonowego. Pasożyty są niewidoczne gołym okiem i rozmnażają się budując w naskórku kanaliki (korytarze świerzbowe), gdzie składają jaja. Leczenie świerzbu polega na smarowaniu zarażonych miejsc specjalnymi preparatami.

15. Wszawica łonowa

W przebiegu wszawicy okolic intymnych na włosach łonowych bytuje specyficzny gatunek wszy. Powoduje on przewlekły świąd obejmujący nie tylko genitalia, ale także wzgórek łonowy, brzuch, pachwiny, uda. Do zarażenia tym typem wszawicy dochodzi zazwyczaj podczas kontaktów seksualnych, ale równie dobrze pasożyty mogą przenieść się w okolice łonowe z odzieży, pościeli czy ręczników należących do zarażonej osoby. Leczenie wszawicy polega na stosowaniu specjalnych maści, płynów i szamponów.

Czytaj też: Prezerwatywy: rodzaje i rozmiary. Jak założyć prezerwatywę?