Jak przebiega wizyta u onkologa? Dr Waśko-Grabowska: "Pacjenci pytają, czy z rakiem będą atrakcyjni dla pracodawcy"
Nie jest łatwo otrzymać diagnozę raka. Lecz taką informację słyszy każdego dnia setki ludzi na całym świecie. Już samo przygotowanie do wizyty z onkologiem może wzbudzać niepokój i strach. Dr n. med. Anna Waśko-Grabowska, Z-ca Ordynatora Oddziału Onkologii Klinicznej i Chemioterapii Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock, wyjaśnia, jak przebiega wizyta z onkologiem i jak się do niej przygotować.
Choroby nowotworowe stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) tylko w 2020 r. nowotwory były przyczyną 10 milionów zgonów. Oznacza to, że odpowiadały prawie za jeden na sześć zgonów. W czołówce najczęściej diagnozowanych nowotwór na świecie są rak piersi, rak płuc, rak jelita grubego oraz rak prostaty.
Rak to temat, który może być przerażający dla każdego. Wiele o nowotworach już wiemy. Znamy np. czynniki związane z ich rozwojem, ale przede wszystkim są już metody, dzięki którym dzisiaj raka się leczy, a nie tylko na niego umiera.
Choroba nowotworowa może powodować ból, utrudniać wykonywanie codziennych zadań, a nieleczona – zabijać. Dzięki postępowi medycyny istnieje wiele skutecznych metod walki z rakiem. Kluczową rolę w leczeniu i przezwyciężaniu skutków związanych ze stosowanymi terapiami odgrywa onkolog.
To właśnie onkolog towarzyszy pacjentowi w drodze do pokonania choroby.
Kiedy należy udać się do onkologa?
Onkolog na podstawie badań jest w stanie określić, jakie części ciała zostały objęte nowotworem, a także jak rak może się rozprzestrzeniać na inne tkanki i narządy. Onkolog jest specjalistą, który ściśle współpracuje z innymi lekarzami, wszystko po to, by indywidualnie dobrać odpowiednie zasoby i metody leczenia. Do tego specjalisty nie potrzebujemy również skierowania od lekarza pierwszego kontaktu.
Ale jeśli nie mamy diagnozy, a np. na podstawie posiadanych objawów podejrzewamy, że możemy mieć nowotwór, warto najpierw odwiedzić lekarza internistę. - Najpierw sugerowałabym odwiedzić lekarza pierwszego kontaktu, zanim udamy się do onkologa. Wizyta z onkologiem wiąże się z ładunkiem emocjonalnym, a może okazać się na podstawie prostych badań, że za symptomy, jakie zauważamy u siebie, odpowiada niegroźna choroba. Pamiętajmy o tym, że diagnostyka dolegliwości leży w kompetencjach lekarzy pierwszego kontaktu – wyjaśnia dr n. med. Anna Waśko-Grabowska z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.
A co w przypadku, kiedy na raka chorują nasi bliscy? Dr Waśko-Grabowska wyjaśnia: "Jeśli u pacjenta stwierdzono obciążenie rodzinne i została u niego wykryta mutacja genetyczna, to powinien być pod opieką poradni genetycznej, która wskazuje jakie badania należy wykonywać i jak często".
Przygotowanie do wizyty z onkologiem
Osoby, które walczą z rakiem, lub już te walkę wygrały, mówią, że diagnoza zmienia wszystko. Często informacja o chorobie spada na pacjenta i jego bliskich zupełnie niespodziewanie. Pojawia się wiele wątpliwości i pytań.
Już samo przygotowanie do wizyty onkologicznej może przytłaczać. Wizyta także może wiązać się z dużym obciążaniem psychicznym, dlatego warto się do niej przygotować.
- Najważniejsze jest to, by pacjent miał pełną dokumentację ze sobą. Wizyta z onkologiem wymaga takiego samego przygotowania jak każda inna. Trzeba wiedzieć, na co się choruje i jakie schorzenia występują w rodzinie, jakie leki się przyjmuje, na co jest się uczulonym. To wystarczy – zaznacza onkolog.
Jak wygląda pierwsza wizyta z onkologiem?
Podczas pierwszej konsultacji, onkolog przeprowadza dokładny wywiad i badanie. Z pewnością zapyta o historię zdrowia i historię rodzinną pacjenta. Wszystko po to, by dobrać najlepszą strategię leczenia. - Pierwsza wizyta u onkologa trwa nieco więcej czasu, czyli ok. 40 minut. Wynika to z faktu, że to dopiero początek długiego procesu. Jeśli pacjent już w nim funkcjonuje, trwa to szybciej – wyjaśnia dr Waśko-Grabowska.
Podczas wizyty lekarz omawia z pacjentem jego obawy, cele i potrzeby. Skupi się również na możliwościach leczenia, jakie ma dany pacjent. Onkolog wyjaśni, które z nich są dostępne, a także dokładnie omówi ich skuteczność oraz skutki uboczne. - Na pierwszej wizycie onkolog oprócz szerokiego wywiadu, przeprowadza badanie fizykalne, które nie różni się od normalnego badania przeprowadzanego przez lekarza pierwszego kontaktu – uspokaja lekarka.
Jeśli pacjent zapomni o coś spytać w trakcie wizyty, ma możliwość skontaktowania się z ośrodkiem, w którym odbywała się wizyta. - Jeżeli ze strony pacjenta występują jakiekolwiek wątpliwości, pytania, może zadzwonić na infolinię i zgłosić swoje obawy. Wtedy zazwyczaj umawiany jest na szybką wizytę, a jeśli istnieje taka możliwość, połączony bezpośrednio z lekarzem – dodaje.
O co onkologa najczęściej pytają pacjenci?
Zapytaliśmy dr Waśko-Grabowską, jakie pytania zadają jej pacjenci. - Może to być zaskakujące, ale pytanie "ile czasu mi zostało?", pojawia się coraz rzadziej – wyjaśnia ekspertka.
- Zazwyczaj pacjenci pytają o to, jakie mają opcje, co proponuje im Narodowy Fundusz Zdrowia, a z czego mogą skorzystać dodatkowo. Pacjent dopytuje także, jak będzie się czuć, czy będzie bardzo źle, czy będzie mógł pracować, czy dla pracodawcy nadal będzie atrakcyjny, czyli czy będzie zdolny do pracy. Dla kobiet ważny będzie także temat zachowania płodności – dodaje dr n. med. Anna Waśko-Grabowska.
Na wizytę z onkologiem warto zabrać bliską osobę
Onkolog podkreśla, że sporadycznie zdarza się, że na wizytę ktoś przychodzi sam. - Zazwyczaj jest druga osoba towarzysząca, a nawet całe grono wsparcia – wyjaśnia ekspertka. Czasami sama obecność bliskiej osoby, złapanie za rękę może dodać otuchy i zmniejszyć stres związany z wizytą.
Onkolog jest przyzwyczajony do tego, że pacjentowi może towarzyszyć bliska osoba. Jednak jak zaznacza dr Waśko-Grabowska: zawsze najważniejszy powinien być pacjent.
- Obecność osób towarzyszących nie przeszkadza w pracy lekarza, ale jeśli widzę, że chory jest wyręczany w odpowiadaniu na pytania przez rodzinę, to muszę reagować, nawet jeśli pacjent czuje się przytłoczony. Oczywiście to wynika z dobrych chęci, z tego, że bliscy chcą dopilnować wszystkiego, ale pacjent jest najważniejszy i musi mieć możliwość wypowiedzenia się – dodaje dr n. med. Anna Waśko-Grabowska.
Jeśli podejrzewasz, że możesz chorować na nowotwór, nie zwlekaj i udaj się do lekarza. Im szybciej choroba nowotworowa zostanie wykryta, tym większe szanse na skuteczne leczenie.
Z-ca Ordynatora Oddziału Onkologii Klinicznej Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock, Klinika Onkologii Klinicznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, specjalista onkologii klinicznej. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. Ukończyła specjalizację z onkologii klinicznej w Klinice Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. Jest absolwentka studiów doktoranckich w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie.
Autorka i współautorka publikacji z dziedziny onkologii, wykładowca podczas ogólnopolskich sympozjów onkologicznych. Współbadacz w badaniach klinicznych w terapeutycznym obszarze raka prostaty, raka piersi, pęcherza moczowego oraz nerek. Absolwentka studiów podyplomowych medycyny bólu w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Główne zainteresowania dr Waśko-Grabowskiej to leczenie systemowe nowotworów przewodu pokarmowego. Prywatnie pasjonatka kajakarstwa oraz jazdy na rolkach, szczególnie w formie wypraw krajoznawczych.
