Tego lepiej nie robić. Tak szybciej dojdziesz do formy po cesarce

Weryfikacja

Autor: prof. Marzena Dębska, perinatolożka, ginekolożka, położniczka

Twoja ciąża zakończy się cesarskim cięciem? Dowiedz się, co cię czeka po przyjściu dziecka na świat, będziesz spokojniejsza. Nawet jeśli jesteś nastawiona na poród naturalny, przydadzą ci się informacje o połogu po cesarce. Czasem niemal do samego końca nie wiadomo, że zabieg będzie potrzebny, a jednak spotka cię taka niespodzianka.

Spis treści

1. Planowane cesarskie cięcie przyspiesza powrót do formy
2. Cesarskie cięcie w ostatniej chwili a dochodzenie do siebie po cesarce
3. Jak kaszleć po CC?
4. Pierwsza doba po cesarce. Jak szybko dojść do siebie po cesarce?
5. Wstawanie po cesarce. Po jakim czasie pionizacja i jak wstawać po CC?
6. Jak dbać o siebie po cesarce? Idź do łazienki
7. Jak dojść do siebie po cesarce? Istotna pielęgnacja rany
8. Jak wrócić do formy po CC? Nie ignoruj ochoty na seks
9. Połóg po cięciu cesarskim a powrót do formy
10. Po cesarce - czego nie wolno robić?

Warto pamiętać, że tylko w sporadycznych przypadkach (w Polsce niemal wyłącznie w prywatnych klinikach) operacyjne zakończenie ciąży może być przeprowadzone na prośbę kobiety. Zabiegi przeprowadza się ze wskazań medycznych. Najczęściej decyzję o cesarskim cięciu podejmuje się w ostatniej chwili, w sytuacji zagrożenia zdrowia matki lub jej dziecka.

Planowane cesarskie cięcie przyspiesza powrót do formy

O tym, że czeka cię cesarskie cięcie, czasem możesz dowiedzieć się na kilka dni, a nawet tygodni przed przewidywanym terminem porodu. Jeśli podczas badania USG lekarz stwierdzi, że:

• maluszek jest nieprawidłowo ułożony (np. poprzecznie czy pośladkowo),
• jest wyjątkowo duży w stosunku do rozmiarów twojej miednicy, czyli kanału rodnego, przez który miałby przejść (spodziewana waga urodzeniowa ponad 4 kg),
• niemożliwy jest prawidłowy przebieg porodu (np. z powodu przodującego łożyska),

może zdecydować o konieczności zabiegu i wyznaczyć konkretną datę.

Zazwyczaj jest to w okolicy spodziewanego terminu porodu, nie wcześniej, niż w 39. tygodniu ciąży. Bywa jednak, że planowany zabieg jest już w 37. tygodniu, bo ukończone 36 tygodni w macicy uchodzi już dziś za okres bezpieczny, a ciąża jest szczególnie obciążająca dla kobiety.

Cięcie cesarskie przeprowadza się również np. wtedy, gdy:

• spodziewasz się więcej niż jednego dziecka;
• masz poważne problemy zdrowotne (choroba serca, nerek, jesteś po przeszczepie);
• wysiłek związany z porodem może uszkodzić twój wzrok (decyzja zapada w porozumieniu z okulistą);
• dzidziuś nie spieszy się na świat (ciąża trwa 42 tygodnie, a próba wywołania porodu nie daje efektów);
• poprzedni poród odbył się przez cesarskie cięcie.

Ponieważ wraz z postępem medycyny ryzyko związane z samą operacją jest coraz mniejsze, systematycznie rośnie liczba wskazań do cięcia. Po prostu lekarze wybierają najlepsze rozwiązanie, które pozwala tobie i dziecku cieszyć się zdrowiem.

Jeśli czeka cię planowana cesarka, prawdopodobnie szybciej wrócisz do formy niż kobiety, u których decyzja o zabiegu zapadła dopiero podczas porodu. Unikniesz bowiem dodatkowego bólu i wysiłku związanego z akcją porodową, a także stresu spowodowanego obawami o dziecko. Zabieg najczęściej jest przeprowadzany w tzw. znieczuleniu przewodowym (podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym).

Lekarz anestezjolog, poprzez cienki cewnik zakładany do odpowiedniej przestrzeni między oponami pokrywającymi rdzeń kręgowy, poda ci leki, które spowodują czasowo bezwład ciała od pasa w dół. Samo wkłucie nie boli, ale bywa określane jako nieprzyjemne. Później nie będziesz odczuwała żadnego bólu, ale pozostaniesz przytomna, będziesz wiedziała, co się dzieje z tobą i dzieckiem.

Cesarskie cięcie w ostatniej chwili a dochodzenie do siebie po cesarce

Jeśli podczas porodu naturalnego wystąpią komplikacje (np. zaburzenia tętna dziecka, zatrzymanie akcji porodowej, brak odpowiedniego rozwarcia szyjki macicy), często kończy się on operacyjnie. Cesarskie cięcie prawdopodobnie zostanie przeprowadzone w znieczuleniu ogólnym, tzw. narkozie, polegającej na pełnym uśpieniu, bo nie będzie czasu, by przygotować cię do znieczulenia przewodowego.

Kiedy się obudzisz, możliwe, że będzie cię bolało gardło, bo podczas narkozy stosuje się intubację (specjalna rurka zostaje umieszczona w krtani, by umożliwić ci oddychanie). Może cię także boleć glowa, czasem pojawiają się wymioty (jak po każdej narkozie, niezależnie od tego, do jakiego zabiegu jest stosowana).

Przygotuj się również, że możesz czuć się osłabiona. Po narkozie w płucach zalega wydzielina, co prowokuje do kaszlu. To może nasilać ból rany, ale trzeba pozbyć się zalegającej wydzieliny, jeśli chcesz uniknąć infekcji dróg oddechowych. Bardziej komfortowe jest odchrząkiwanie na wydechu. Gdy jesteś zagrożona zakażeniem (przedwcześnie pęknięty pęcherz płodowy, infekcja pochwy, przedłużająca się akcja porodowa), dostaniesz antybiotyki. Jeśli to tylko będzie możliwe, lekarz dobierze takie, które pozwolą ci karmić piersią.

Jak kaszleć po CC?

Kto ma za sobą choć jeden zabieg w okolicy brzusznej, ten wie, że świeże nacięcie sprawia pewien dyskomfort. Zwłaszcza kiedy chcemy kichnąć lub pojawi się odruch kaszlowy. Nie oznacza to jednak, że nie wolno kaszleć. Natomiast w trosce o zdrowie i samopoczucie warto przestrzegać kilku zasad, dzięki którym kresa nie będzie podatna na nadmierne rozciąganie:

• siedząc zadbać, aby sylwetka była wyprostowana,
• jedną dłonią przytrzymać brzuch,
• odwrócić się delikatnie w tył (tak, aby nie naciągać skóry po cesarskim cięciu),
• kaszleć za siebie pamiętając, by jedną dłonią trzymać w tym czasie brzuch.

Jeśli czujesz ból w czasie kaszlu, kichania czy śmiechu, uciśnij brzuch poduszką. Dolegliwości będą się stopniowo zmniejszać. 

Pierwsza doba po cesarce. Jak szybko dojść do siebie po cesarce?

Nasłuchałaś się opowieści o potwornym bólu rany czy pleców po zabiegu? Możesz je między bajki włożyć. Będziesz dostawała leki przeciwbólowe (bardzo silne, a zarazem maksymalnie bezpieczne) domięśniowo, dożylnie lub do cewnika założonego do znieczulenia zewnątrzoponowego.

Mniej więcej po dobie wystarczą już czopki. Zgłaszaj pielęgniarce wszystkie dolegliwości – nie można dopuścić, by ból się „rozhulał”, bo wtedy rzeczywiście może być problem, by go opanować. Jeśli odczuwasz przenikliwe zimno lub drżenie ciała, poproś o koc. To zwykle błyskawicznie rozwiązuje problem.

Ile leży się po cesarce?

Po cesarskim cięciu pacjentka przewożona jest do sali przejściowej, a później do pooperacyjnej. Mama po CC leży od 6 do 12 godzin, wiele zależy od jej stanu i zasad danego szpitala.

Wstawanie po cesarce. Po jakim czasie pionizacja i jak wstawać po CC?

Skończyły się czasy, gdy kobiety po cesarce przez kilka dni leżały plackiem. Po narkozie (jeśli tylko pozwala na to twoje zdrowie) możesz stanąć na nogi już kilka godzin po zabiegu, a po znieczuleniu przewodowym – zwykle po kilkunastu. W tym drugim przypadku wielu lekarzy zaleca profilaktycznie pozycję leżącą, bez unoszenia głowy, przez pełne 24 godziny, by zminimalizować ryzyko wystąpienia bardzo silnego bólu.

Taki dyskomfort występuje u kilku procent kobiet po znieczuleniu przewodowym i może się utrzymywać (z malejącym natężeniem) nawet do dwóch tygodni. Nie oznacza to jednak, że do pierwszego spaceru masz być niczym kłoda. Kiedy poczujesz, że odzyskujesz władzę w nogach, postaraj się ruszać stopami. Kręć nimi kółka – to poprawi krążenie w nogach i zapobiegnie zatorom naczyniowym.

Gdy przyjdzie na to czas, opiekująca się tobą położna pomoże ci usiąść. Po odczekaniu dłuższej chwili, dzięki jej wsparciu, wstaniesz. Nie rób tego sama, bo może ci się zakręcić w głowie! Pierwsze kroki bywają trudne, ale dolegliwości miną szybciej, niż myślisz.

Ile czasu w szpitalu po cesarce?

To kwestia mocno indywidualna, natomiast zazwyczaj pobyt w szpitalu po cesarskim cięciu wynosi średnio od 4 do 5 dni, chociaż są placówki, które pozwalają na powrót do domu po 2 dobach.

Jak dbać o siebie po cesarce? Idź do łazienki

Nie bój się wody! Gdy staniesz na nogi, możesz wziąć prysznic. Staraj się nie moczyć opatrunku na ranie, natomiast resztę ciała możesz myć. Po zdjęciu opatrunku miejsce cięcia także możesz myć bez obaw. Wybierz łagodne kosmetyki hipoalergiczne, bezpieczne dla dzidziusia. Kiedy jesteście blisko, zapach i niektóre składniki normalnych mydeł mogą go drażnić. W wielu szpitalach w kabinie prysznicowej jest dzwonek alarmowy. Nie wahaj się go użyć, jeśli poczujesz się słabo. Możesz także wykorzystać specjalny taboret i umyć się na siedząco.

Jeśli brakuje takich "luksusów", lepiej myć się przy otwartych drzwiach od łazienki, gdy w sali jest ktoś jeszcze. Co ważne, prysznic to także doskonała okazja do zrobienia pierwszego siusiu. Powinnaś oddać mocz w jak najkrótszym czasie od wyjęcia cewnika (zrobi to bezboleśnie położna przed pierwszą próbą wstania). Czasem kobiety mają z tym problem, ale szum wody zazwyczaj pomaga.

Kłopoty z wypróżnieniem będą tym mniejsze, im szybciej wstaniesz, bo pozycja pionowa sprzyja pracy jelit. Gdy będziesz mogła już normalnie jeść (zwykle w 3. dobie), włącz do diety suszone śliwki lub rodzynki. Zawierają błonnik i zapobiegają zaparciom. Jeśli sprawa będzie się przedłużać, dostaniesz czopek przeczyszczający. Przy bólach od nagromadzonych gazów ulgę przynosi częsta zmiana pozycji i kołysanie się w bujanym fotelu.

Jak dojść do siebie po cesarce? Istotna pielęgnacja rany

Nie musisz w żaden szczególny sposób pielęgnować krocza. Wystarczy częste mycie i zmiana podkładów, bo na początku odchody są obfite. Staranniej zaopiekuj się raną na brzuchu. Jest niewielka (do 15 cm) i zwykle szybko się goi. Staraj się jej nie urażać: noś bawełniane, luźne majtki lub jednorazowe majteczki poporodowe (cena: 2–4 zł za sztukę). Są przewiewne i na tyle wysokie, że gumka nie uraża rany.

Od czasu do czasu daj też ranie "pooddychać" i zrezygnuj z bielizny. Rana z czerwonej stanie się różowa, a w końcu nieco jaśniejsza niż twoja skóra, niemal niewidoczna. Gdybyś jednak zauważyła, że czerwienieje, robi się opuchnięta, bardziej bolesna, sączy się z niej wydzielina lub ropa, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Także wtedy, gdy pojawi się gorączka. Konieczna będzie prawdopodobnie kuracja antybiotykowa.

Jeśli lekarz, który cię operował, użył do szycia skóry zwykłych szwów (w środku stosuje się nowoczesne, wchłanialne), zostaną zdjęte w gabinecie zabiegowym po 6–8 dniach. Usuwanie szwów trwa parę sekund i nie boli. Po miesiącu rana nie powinna sprawiać większych kłopotów. Blizna może pobolewać, a później swędzieć przez kilka tygodni. Niektóre mamy czują, że jej okolica jest lekko odrętwiała jeszcze po kilku miesiącach.

Na powierzchni rany czasem tworzą się niegroźne zgrubienia, zwane bliznowcem. Jeśli ci przeszkadzają (oprócz ciebie nikt ich nawet nie dostrzeże), porozmawiaj z chirurgiem, jak pozbyć się blizn. Tworzeniu tych zmian zapobiegają maści wygładzające. Możesz je stosować, jak tylko z rany zejdą strupki.

Jak wrócić do formy po CC? Nie ignoruj ochoty na seks

Twoja pochwa nie ucierpiała podczas porodu, toteż szybciej będziesz mogła podjąć współżycie, niż mamy po porodzie naturalnym. Powinnaś odczuwać większą przyjemność, bo mięśnie nie zostały rozciągnięte i w pochwie nie ma luzu. Możesz się kochać już 6 tygodni po porodzie (część lekarzy uważa, że wystarczy 4-tygodniowa wstrzemięźliwość). Odchody połogowe, wydzielane z pochwy po cesarce, nie różnią się wyglądem od tych normalnych – przypominają krwawienie miesiączkowe: najpierw są czerwone, potem różowe, brązowe i wreszcie bezbarwne.

Utrzymują się jednak krócej – przez 3–4 tygodnie (po porodzie naturalnym do 8 tygodni). Jeśli okażą się bardzo skąpe lub w ogóle zanikły, zgłoś się do lekarza. Może to oznaczać, że doszło do ich zatrzymania i konieczne są leki obkurczające macicę lub udrożnienie kanału szyjki. Zwykle po pół roku – zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie – macica i brzuch są wygojone, a ty w dobrej formie. Czasami ogrom obowiązków i zmiany hormonalne odbierają apetyt na figle, ale to normalne i w końcu minie.

Połóg po cięciu cesarskim a powrót do formy

Jeśli zastanawiasz się kiedy wrócisz do formy po cesarskim cięciu, to nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Lekarze często zaznaczają, że jednej pacjentce zajmuje to trzy miesiące, a innej nawet pół roku. Wiele zależy od kondycji fizycznej przed i w trakcie ciąży oraz od tego, czy w pierwszych dwóch tygodniach po cesarskim cięciu wykonywaliśmy wskazane ćwiczenia. Tutaj należy zaznaczyć, że dobór ćwiczeń może być spersonalizowany w odniesieniu do każdej pacjentki. Wystarczy zasięgnąć rady i skorzystać z wiedzy i pomocy fizjoterapeuty.  

Po cesarce - czego nie wolno robić?

Po CC zdecydowanie nie wolno:

• podnosić głowy przez 3-4 godziny od zabiegu,
• podnosić ciężarów,
• wykonywać intensywnych czynności (sprzątanie).

Należy także unikać gorących kąpieli, ponieważ mogą spowodować krwotok poporodowy. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z położną oraz ginekologiem.

Eliza Dolecka

prof. Marzena Dębska, perinatolożka, ginekolożka, położniczka