To "koń trojański" onkologii. Dowiedziono, że nowy lek na raka zmniejsza przerzuty do mózgu

Badanie leku, stosowanego od niedawna m.in. w leczeniu raka piersi dowiodło, że preparat ten jest w stanie zmniejszyć przerzuty nowotworowe do mózgu, a u niektórych pacjentów objętych kuracją nie są już one widoczne w badaniach rezonansem magnetycznym. Być może dzięki temu odkryciu lekarze będą mogli pomóc pacjentom nawet z bardzo zaawansowaną chorobą.

Przedmiotem badania była substancja aktywna trastuzumab deruxtecan wykorzystywana od niedawna m.in. do leczenia zaawansowanego raka piersi HER2+, a także zaawansowanego raka żołądka. Nowe badanie miało na celu sprawdzenie, czy lek ten może zapewnić podobnie skuteczne leczenie w przypadku przerzutów do mózgu w przebiegu raka piersi.

Lek działa jak koń trojański i unieszkodliwia komórki rakowe

Autorami pracy, której wyniki opublikowano w Nature Medicine, są austriaccy onkolodzy m.in. z Uniwersytetu w Wiedniu. Druga faza badania, jak napisano, ujawniła pewne "zdumiewające wyniki w leczeniu raka mózgu".

Badaniem objęto w sumie grupę 15 osób: 14 kobiet i jednego mężczyznę - leczonych z powodu raka piersi HER2 dodatniego z przerzutami do mózgu. Miało ono ocenić skuteczność i bezpieczeństwo stosowania trastuzumabu derukstekanu u takich pacjentów. Sam lek dostępny jest od niespełna roku.

I, jak twierdzi jeden z autorów badania, prof.  Matthias Preusser, działa jak "koń trojański". Jak tłumaczy ekspert w rozmowie z portalem IFL Science, jest on koniugatem przeciwciało-lek (ADC), czyli rodzajem terapii celowanej, zawierającej wzajemnie powiązane chemicznie przeciwciało monoklonalne i czynnik unieszkodliwiający komórki rakowe. Jak wyjaśnił prof. Preusser, przeciwciało odnajduje komórkę rakową, do której następnie wnika lek - po uwolnieniu chemioterapeutyku komórka ta ginie.

Doskonałe wyniki badania dają nadzieję na skuteczne leczenie

Jak poinformował prof. Preusser: "Odkryliśmy, że u 11 na 15 pacjentów przerzuty do mózgu znacznie się skurczyły, dając w ten sposób wskaźnik odpowiedzi na poziomie 73,3 proc. U dwóch pacjentów po kuracji lekiem przerzuty nie były już widoczne na obrazach mózgu uzyskanych za pomocą badania rezonansem magnetycznym."

To, zdaniem naukowca, bardzo dobra wiadomość - badanie udowodniło bowiem, że lek może być skuteczny również w przypadku raka piersi z przerzutami do mózgu, a dzięki temu jest w stanie pomóc nawet pacjentom z bardzo zaawansowaną chorobą.

Taki wynik nie był oczywisty

 „Przewiduję, że więcej badań skupi się teraz na leczeniu ADC różnych rodzajów guzów mózgu, zarówno przerzutów do mózgu z innych nowotworów, takich jak rak płuc, jak i pierwotnych guzów mózgu, takich jak glejak” – powiedział Preusser  w wypowiedzi dla IFL Science. 

Jego zdaniem wyniki tego badania otwierają nowe możliwości badań w dziedzinie leczenia guzów mózgu. Wcześniej bowiem większość naukowców zakładała, że leki tego typu mogą nie być pomocne w leczeniu nowotworów mózgu ze względu na rozmiar cząsteczek.

Bariera krew-mózg, znajdująca się tam, gdzie krew styka się z tkanką mózgową, przepuszcza bowiem cząsteczki mniejsze niż 600 Da (ok. 0,000000000000000000001 gramów). Tymczasem masa cząsteczkowa substancji trastuzumab deruxtekan to ok. 158 000 Da.

Czemu więc w ogóle lek ten był brany pod uwagę? Okazuje się, że obecność przerzutów w mózgu może zaburzać barierę krew-mózg, dzięki czemu do tkanki mózgowej mogą dotrzeć znacznie większe cząsteczki. To, zdaniem naukowców, może częściowo wyjaśniać, czemu badanie dało tak obiecujące wyniki.

Katarzyna Hubicz