Suplementy witaminowe nie chronią przed rakiem? Eksperci nie pozostawiają złudzeń

Witaminowe suplementy to jedne z najczęstszych produktów, po jakie sięgamy, będąc w aptece. Okazuje się, że nie ma wystarczających dowodów, by stwierdzić, że suplementy witaminowe zapobiegają chorobom sercowo-naczyniowym i rakowi – wyjaśniają eksperci z Northwestern Medicine. Jakie witaminy wybierać, a jakich unikać?

Suplementacja a rak i choroby serca

Naukowcy z Northwestern Medicine przeanalizowali 84 badania i na ich podstawie stworzyli nowe wytyczne, które wspierają zalecenia Amerykańskiej Grupy Zadaniowej ds. Usług Prewencyjnych (USPSTF), czyli niezależnego panelu krajowych ekspertów. Nowe zalecania wskazują, iż nie istnieją wystarczające dowody naukowe, że przyjmowanie witamin i suplementów może zapobiegać chorobom układu krążenia i nowotworom u zdrowych osób.

Dr Jeffrey Linder wyjaśnia: "Pacjenci cały czas pytają: 'Jakie suplementy powinienem brać?' Marnują pieniądze i skupiają się na myśleniu, że musi istnieć magiczny zestaw pigułek, które utrzymają je w zdrowiu, podczas gdy wszyscy powinniśmy przestrzegać opartych na dowodach praktyk zdrowego odżywiania i ćwiczeń".

Wyniki analiz skomentował jeden z polskich lekarzy. Dr Bartosz Fiałek wskazuje: "W Polsce rynek suplementów diety (szczególnie witamin i składników mineralnych) kwitnie, a to dlatego, że z roku na rok, Polki i Polacy inwestują w niego coraz więcej pieniędzy".

Jakich suplementów unikać?

Eksperci ostrzegają przed suplementacją kilku popularnych składników diety. Szczególnie odradzają przyjmowanie produktów bogatych w beta-karoten ze względu na większe ryzyko raka płuc u osób, które są w grupie ryzyka.

Z przyjmowaniem witaminy E jest podobnie. Grupa badaczy podkreśla, że suplementacja tej witaminy nie przynosi oczekiwanych korzyści w zakresie zmniejszenia śmiertelności, także w przypadku zachorowań na choroby serca i raka.

Dr Fiałek wyjaśnia: "Ograniczone dowody sugerują, że suplementacja niektórych preparatów może wiązać się z ryzykiem wystąpienia poważnych skutków ubocznych (złamanie biodra w przypadku witaminy A, udar krwotoczny mózgu w przypadku witaminy E oraz wystąpienie kamieni nerkowych w przypadku witaminy C oraz wapnia)".

- Szkoda polega na tym, że rozmawiając z pacjentami o suplementach w bardzo ograniczonym czasie, w którym możemy je zobaczyć, tracimy porady dotyczące tego, jak naprawdę zmniejszyć ryzyko sercowo-naczyniowe, takie jak ćwiczenia lub rzucenie palenia – tłumaczy dr Linder.

Dieta to podstawa

Naukowcy dodają, że wszystkie potrzebne witaminy możemy dostarczyć wraz z pożywieniem – owocami i warzywami, które powinniśmy jeść każdego dnia. Po te produkty powinniśmy sięgać, ponieważ owoce i warzywa mają w sobie mieszankę nie tylko witamin, ale także innych cennych składników odżywczych np. błonnika, które działają synergistycznie i przez to zapewniają konkretne korzyści zdrowotne.

Takie podejście w opinii ekspertów jest rozsądne, ponieważ pozwala utrzymać zbilansowaną dietę oraz nie wydawać niepotrzebnie pieniędzy. A wyizolowane mikroelementy mogą działać w organizmie inaczej niż ich naturalne, lepsze odpowiedniki.

Jakie suplementy wybierać?

Mimo to eksperci wskazują, że w szczególności osoby z niedoborem witamin mogą czerpać określone korzyści z suplementacji. Przede wszystkim zwracają uwagę na dwa mikroelementy – witaminę D oraz wapń.

Wykazano, że zarówno wapń, jak i witamina D zapobiegają złamaniom i prawdopodobnie upadkom u osób starszych.

Nowe wytyczne nie dla każdego

Najnowsze ustalenia naukowców dotyczą osób zdrowych. Jednak kobiety w ciąży oraz te, które próbują zajść w ciążę, nie powinny się do nich stosować.

Lekarka Natalie Cameron podkreśla: "Niektóre witaminy, takie jak kwas foliowy, są niezbędne dla kobiet w ciąży, aby wspierać zdrowy rozwój płodu. Najczęstszym sposobem zaspokojenia tych potrzeb jest przyjmowanie prenatalnej witaminy. Potrzeba więcej danych, aby zrozumieć, w jaki sposób konkretna suplementacja witamin może modyfikować ryzyko niekorzystnych wyników ciąży i powikłań sercowo-naczyniowych podczas ciąży".

Zdrowie odżywianie jest wyzwaniem?

Ekspertka i współautorka analiz, która na co dzień bada aspekt związany z zapobieganiem chorobom przewlekłym w rodzinach o niskich dochodach, wyjaśnia, że w dzisiejszych czasach, wcale nie jest łatwo dbać o zbilansowaną dietę. Szczególnie jeśli mieszka się w Stanach Zjednoczonych i ma się niższe dochody.

Dr. Jenny Jia mówi: "Zdrowa żywność jest droga, a ludzie nie zawsze mają środki, aby znaleźć warunki do ćwiczeń — na zewnątrz może być to niebezpieczne, a może nie stać ich na przeznaczony do tego obiekt".

Patrycja Pupiec