Oto sekret niemal idealnego wykrywania kłamstw. Nie chodzi o mowę ciała

Znamy wiele wskazówek dotyczących wykrywania kłamstw. W praktyce wygląda to jednak tak, że nie zawsze jesteśmy w stanie dostrzec, że ktoś kłamie. Według ekspertów, skuteczność dotychczasowych metod można ocenić na 50 proc. Nowe badanie pochyla się nad zjawiskiem kłamania i rzuca inne światło na proces wykrywania oszustwa.

Jak poznać, że ktoś kłamie?

Nowe badanie opublikowane w "Human Communication Research" wykazało, że proces aktywnego przesłuchiwania przyniósł niemal doskonałe wyniki. 97,8 proc. kłamców zostało zdemaskowanych.

Proces ten nie ma nic wspólnego z popularnymi, rzekomymi informacjami, które można wyczytać z mowy ciała, takimi jak unikanie kontaktu wzrokowego czy pocenie się. Metoda ta jest związana ze sposobem, w jaki przesłuchuje się podejrzanego.

Technika Reida

W serii badań uczestnicy grali w grę, w której potajemnie oferowano im możliwość oszukiwania. W jednym eksperymencie 12 proc. uczestników oszukiwało, a w kolejnym oszukiwać zdecydowało się prawie 45 proc. badanych. Następnie przeprowadzono wywiady z uczestnikami przy użyciu różnych aktywnych technik zadawania pytań.

Członkowie jednej z grup zostali przesłuchani przy użyciu Techniki Reida, która jest stosowana przez wielu specjalistów organów ścigania w Ameryce Północnej. Obejmuje taktyki, takie jak zakładanie, że podejrzany jest winny, odsuwanie winy od podejrzanego i zadawanie wielu pytań, takich jak „Czy to zaplanowałeś, czy to się po prostu wydarzyło?”

Ta technika była w 100 proc. skuteczna, a wszyscy 33 winni uczestnicy przyznali się do „przestępstwa”.

Druga grupa była przesłuchiwana przez amerykańskich agentów federalnych z dużym doświadczeniem w przesłuchaniach. Udało im się wykryć 97,8 proc. przypadków oszustwa.

Krytycy techniki Reida twierdzą, że może to prowadzić do fałszywych zeznań. Uczestnicy tego badania nie mieli wiele do stracenia przyznając się do winy. 

Aktywne przesłuchanie

W różnych rodzajach przesłuchań ważnym czynnikiem było to, że przesłuchanie było aktywne i wyglądało tak, jak w przypadku prawdziwych przesłuchań. Profesor Timothy Levine z Michigan State University, który prowadził badanie, powiedział:

"Te badania sugerują, że skuteczne zadawanie pytań ma kluczowe znaczenie dla wykrywania oszustwa”.

Zadawanie niewłaściwych pytań może w rzeczywistości zmniejszyć szansę na wykrycie kłamstwa, a uczciwi ludzie mogą wyglądać na winnych.

Ma to ogromne implikacje dla wywiadu i organów ścigania. Profesor Levine uważa, że ​​kłamstwa są częściowo trudne do wykrycia, ponieważ w normalnym, codziennym życiu mamy domniemanie uczciwości.

Domniemanie niewinności

Założenie, że rozmówca jest uczciwy umożliwia efektywną komunikację. Jednak domniemanie uczciwości sprawia, że ​​ludzie są podatni na okazjonalne oszustwa. Kluczem do wykrycia kłamstw może być zatem założenie, że ktoś kłamie, a następnie zakwestionowanie go.

Marcelina Dzięciołowska