Choć niektóre wstrząśnienia mózgu prowadzą do utraty przytomności, to jednak nie jest to wszechobecną zasadą. Osoba, która doświadcza łagodnej formy urazowego uszkodzenia mózgu, najczęściej zmaga się z bólem głowy, niewyraźnym widzeniem, czy zawrotami. Nie oznacza to jednak, że sygnałów nie może być więcej. Dlatego poniżej wyjaśniamy, na co zwrócić uwagę także w kontekście dzieci.
Czy wstrząs mózgu powoduje utratę słuchu?
Na skutek wstrząśnienia mózgu dochodzi do zmian, których część jest w stanie się zagoić, a niektóre stanowią trwały ślad. Powodów może być kilka, a w tym to jak rozległe są zmiany i jaki obszar obejmują. Poza tym nie ma co ukrywać, że istotny jest także wiek, u dzieci, zwłaszcza malutkich wstrząśnienie mózgu może narobić znacznie więcej szkód aniżeli u osoby dorosłej.
Jednym z objawów i konsekwencji wstrząśnienia mózgu są zaburzenia słuchu. Pacjent może skarżyć się na nadwrażliwość na głośne dźwięki, uporczywe dzwonienie w uszach, czy trudności ze słuchem. Do takich sytuacji może dojść zarówno w przypadku dziecka jak i osoby dorosłej. Powodem mogą być takie zdarzenia jak:
- upadek,
- wypadek samochodowy,
- jazda na rowerze, deskorolce, rolkach bez kasku,
- jazda konna.
Przykładów może być znacznie więcej, a wśród nich nawet bliskie potkanie ze ścianą czy kuchenną szafką, łączy je jednak jedno, a mianowicie uderzenie w głowę. Choć nie każdy upadek i uderzenie musi kończyć się wstrząśnieniem mózgu, to jednak warto pamiętać, że uprawiając aktywności sportowe przede wszystkim, należy zadbać o bezpieczeństwo i założyć dobrze dobrany kask, który nie może być zbyt luźny, ponieważ wówczas nie spełnia swojej funkcji.
Jak uderzenie w głowę może uszkodzić słuch?
Żeby lepiej zrozumieć, w jaki sposób wstrząśnienie mózgu może uszkodzić słuch, należy przyjrzeć się dokładnie budowie uszu. Otóż wewnątrz znajdują się niewielkie komórki włoskowate. Ich zadaniem jest zmiana energii z wibracji błony bębenkowej i kosteczek ucha środkowego na energię elektryczną. Dzięki temu może być przesyłana przez układ nerwowy do mózgu, gdzie ulega przetworzeniu.
A teraz wyobraźmy sobie, że te małe komórki włosowate przypominają trawnik. Młode zielona źdźbła nagle tratuje niewielki człowiek, np. dziecko uczące się chodzić. Część z tej trawy podniesie się, ale część zostanie tuż przy ziemi, bo uległo uszkodzeniu, zostało połamane.
Tak samo wygląda moment, w którym dochodzi do wstrząśnienia mózgu, komórki włoskowate obecne w uchu, które na skutek uderzenia w głowę uległy uszkodzeniu nie są w stanie się zregenerować. To z kolei sprawia, że nie są już w stanie wysyłać do mózgu określonych sygnałów.
Skutkiem tych zmian są zaburzenia słuchu, więc pacjent może uskarżać się na:
- szumy uszne,
- wrażliwość na hałas,
- trudności z rozumieniem czyjejś mowy zwłaszcza w głośniejszym otoczeniu.
Tę ostatnią zależność potwierdzają badania opublikowane na łamach Seminars in Hearing, przeprowadzone na grupie sportowców, którzy doświadczyli wstrząśnienia mózgu. Początkowo uczestnicy słuchali prostego zdania takiego jak: Cukier jest słodki. Następnie tę samą frazę powtarzano w coraz bardziej hałaśliwym otoczeniu. Wyniki obserwacji wykazały, że im zastosowany szum tła był głośniejszy, tym uczestnicy mieli coraz większy problem z rozróżnieniem poszczególnych słów.
Z kolei inne testy wykazały, że sportowcy, u których wystąpiło kiedyś wstrząśnienie mózgu byli także bardziej wrażliwi na dźwięki i mieli problem ze zrozumieniem zbyt szybkiej mowy.
Objawy wstrząśnienia mózgu u dzieci
Szczególnie trudne w ocenie mogą być wstrząśnienia mózgu wśród niemowląt i małych dzieci głównie ze względów komunikacyjnych. Ta grupa pacjentów często jeszcze nie może i nie potrafi opisać samopoczucia. Dlatego specjaliści z Mayo Clinic wskazują, na co należy zwrócić szczególną uwagę.
- Oszołomienie.
- Apatia i łatwe męczenie się.
- Drażliwość i marudność.
- Utrata równowagi i niestabilny chód.
- Nadmierny płacz.
- Zmiany w nawykach jedzenia lub snu.
- Brak zainteresowania ulubionymi zabawkami.
- Wymioty.
Poza tym jeżeli tylko doszło do urazu głowy, zarówno w przypadku dziecka jak i osoby dorosłej zaleca się konsultację z lekarzem w ciągu maksymalnie dwóch dni od zdarzenia. Natomiast jeżeli wystąpiły poniższe okoliczności, konieczna jest konsultacja w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym (SOR) lub niezwłoczna wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. A oto objawy, których nie wolno lekceważyć:
- Powtarzające się wymioty lub nudności.
- Utrata przytomności trwająca dłużej niż 30 sekund.
- Ból głowy, który nasila się z czasem.
- Wyciek płynu lub krwi z nosa albo uszu.
- Zmiany widzenia lub wyglądu oczu (np. znacznie powiększone lub nierówne rozmiary źrenic).
- Dzwonienie w uszach, które nie ustępuje.
- Osłabienie rąk lub nóg.
- Zmiany w zachowaniu.
- Dezorientacja (osoba może nie rozpoznawać ludzi lub miejsc).
- Bełkotliwa mowa.
- Zmiany w koordynacji fizycznej (np. potykanie się, niezdarność).
- Napady padaczkowe.
- Drgawki.
- Zawroty głowy, które nie ustępują lub ustępują i powracają.
- Nasilenie objawów z czasem
Nie należy lekceważyć dużych siniaków i guzów na głowie, w okolicach oczu, czy za uszami. Pomocy należy szukać zwłaszcza kiedy uraz głowy dotyczy niemowląt poniżej 12. miesiąca życia.
