Czeka nas epidemia raka w Europie? "Podczas pandemii pominięto milion diagnoz"

Naukowcy ostrzegają przed epidemią raka, która może dotknąć Europę. Eksperci podkreślają, że jeśli pilnie nie zostaną podjęte odpowiednie kroki, doprowadzi to do cofnięcia wyników leczenia nowotworów o prawie dekadę. Jedną z głównych przyczyny takiej sytuacji jest pandemia COVID-19.

Raport opublikowany w prestiżowym czasopiśmie "The Lancet" został stworzony przez szerokie grono ekspertów. European Groundshot Commission został przygotowany w oparciu o dokładne, aktualne dane i wskazuje na konkretne – obecne i przyszłe – wyzwania oraz luki związane z diagnozowaniem i leczeniem nowotworów w Europie.

Eksperci wskazują, że badania nad rakiem na Starym Kontynencie powinny bardziej koncentrować się na pacjencie, a nie na podejściu technocentrycznym. Główny autor badania prof. Mark Lawler z Queen's University Belfast zaznacza, że w obliczu pandemii COVID-19, Brexitu i ataku Rosji na Ukrainę, poprawa profilaktyki, diagnozowania, leczenia i jakości życia pacjentów po przebytej chorobie nowotworowej, powinno być kluczowe.

Wpływ pandemii COVID-19 na diagnozowanie i leczenie raka

Pandemia utrudniła prace i badania kliniczne nad rakiem. Prof. Lawler zaznacza, że podczas pandemii COVID-19 w Europie pominięto ok. miliona diagnoz raka. - Ścigamy się z czasem, aby znaleźć te zaginione nowotwory – podkreśla specjalista.

Po przeanalizowaniu danych dt. wpływu pandemii COVID-19, eksperci doszli do wniosku, że:

• lekarze widzieli mniej o ok. 1,5 miliona pacjentów z rakiem podczas pierwszego roku pandemii,
• jeden na dwóch pacjentów onkologicznych nie otrzymał operacji ani chemioterapii w terminowy sposób,
• pominięto 100 milionów badań przesiewowych w kierunku raka, a nawet milion Europejczyków może mieć niezdiagnozowanego raka z powodu zaległości w leczeniu.

Wojna w Ukrainie odbija się na badniach klinicznych nad rakiem

Kolejnym problem i zagrożeniem, jakie widzą eksperci, jest wojna w Ukrainie. Rosja, która zaatakowała Ukrainę, to dwa największe europejskie podmioty, które wnoszą wkład w badania nad rakiem na świecie, zwłaszcza w badania kliniczne sponsorowane przez przemysł. Obecny konflikt sprawia, że wiele z badań klinicznych jest opóźnionych.

Ale to nie jedyne zagrożenia wynikające z konfliktu. Naukowcy zauważają, że przemysł może uznać przeprowadzenia badań klinicznych nad rakiem w krajach graniczących z Ukrainą za zbyt ryzykowane. Utrata tych inwestycji byłaby ogromnym ciosem dla tego obszaru badawczego.

- W europejskich badaniach nad rakiem już teraz pogłębia się przepaść między Wschodem a Zachodem i bardzo ważne jest, aby wojna rosyjsko-ukraińska nie spowodowała pogłębienia tej przepaści - podkreśla dr Andreas Charalambous, prezes Europejskiej Organizacji ds. Walki z Rakiem.

Brexit i problem z finansowaniem badań to kolejne wyzwania

European Groundshot Commission przewiduje, że Brexit także negatywnie wpłynie na badania nad rakiem w Europie. Wynika to przede wszystkim z ograniczeń, z jakimi muszą mierzyć się naukowcy podczas współpracy z europejskimi partnerami. Richard Sullivan - profesor Cancer & Global Health w Institute of Cancer Policy, King's College London – wyjaśnia: "Badania nad rakiem w Wielkiej Brytanii w świecie po Brexicie stoją na rozdrożu, gdzie strategiczne decyzje zadecydują o tym, czy będziemy nadal prosperować i współpracować na arenie międzynarodowej, czy też izolacjonizm obniży naszą pozycję światową".

Specjaliści zauważają, że finansowanie badań nad rakiem zmalały w ostatnim czasie. W szczególności ten problem obserwuje się w zakresie profilaktyki. Dlatego eksperci wzywają do zmiany priorytetów w zakresie badań przesiewowych w kierunku nowotworów oraz badań wczesnego wykrywania raka dla obywateli Europy. Tylko w ten sposób pacjenci, którzy otrzymają diagnozę raka, będą mieli możliwość skorzystania z większej ilości zasobów i najlepszych metod leczenia.

- Szacuje się, że 40% przypadków raka w Europie można by zapobiec, gdyby strategie profilaktyki pierwotnej lepiej wykorzystywały naszą obecną wiedzę na temat czynników ryzyka raka. Istnieją już oparte na dowodach i opłacalne interwencje w zakresie profilaktyki raka i chcemy zobaczyć skuteczniejsze wdrażanie i informowanie o nich w całej Europie – wyjaśnia Anna Schmutz z Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem we Francji.

Rak stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów obywateli Europy powyżej 65. roku życia. W Polsce choroby onkologiczne zajmują 2. najczęstszą przyczynę zgonów. Z powodu raka co roku umiera ok. 100 tys. Polaków.

Patrycja Pupiec