Przezcewkowa elektroresekcja przerośniętego gruczołu krokowego (TURP)

Przezcewkowa elektroresekcja przerośniętego gruczołu krokowego (TURP) to zabieg endoskopowy, stosowany w przypadku rozrostu stercza.To małoinwazyjna metoda, uznawana za złoty standard w leczeniu przerostu prostaty. Kiedy można stosować TURP i jak przebiega taki zabieg?

Spis treści

1. Wskazania do TURP
2. Przebieg TURP
3. Powikłania TURP
4. Rekonwalescencja po TURP
5. Przeciwwskazania do TURP

Przezcewkowa elektroresekcja przerośniętego gruczołu krokowego (TURP) polega na wprowadzeniu przez cewkę moczową do środka pęcherza moczowego resektoskopu. Następnie tą drogą, przy pomocy pętli, wykonujemy elektroresekcję, wycinając gruczoł krokowy od środka i pozostawiając jego torebkę.

Dr n. med. Przemysław Dudek, specjalista urologii z krakowskiej SCM clinic podkreśla, że nie jest to radykalne usunięcie gruczołu krokowego.

- Jest to usunięcie gruczolaka, czyli części gruczołowej, która przerosła w sterczu. Pacjent leczony tą metodą powinien mieć świadomość, że nadal musi kontrolować się urologicznie pod kątem ryzyka wystąpienia raka gruczołu krokowego. Część mężczyzn o tym zapomina, myśląc, że tego typu operacja pozbawia ich prostaty. Nie jest to prawda. Torebka gruczołu krokowego pozostaje i ona może być narażona na rozwój nowotworu - wyjaśnia ekspert SCM clinic.

Wskazania do TURP

Istnieje kilka podstawowych powikłań łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, które kwalifikują pacjenta do leczenia operacyjnego:

• zatrzymanie moczu - pacjent z takim objawem doraźne ma zakładany cewnik lub wytworzoną cystostomię, która polega na wprowadzeniu cewnika do pęcherza nie przez cewkę moczową tylko przezskórnie nad spojeniem łonowym
• krwiomocz - to bardzo niepokojący objaw, który może być związany z przerośniętym gruczołem krokowym i który powinien zawsze skłonić pacjenta do pójścia do urologa
• kamica - kamienie mogą pojawić się w pęcherzu moczowym
• uchyłki pęcherza moczowego - przerośnięty gruczoł krokowy stanowi przeszkodę dla strumienia moczu. Strumień moczu stara się go omijać, powodując przerost mięśniówki pęcherza moczowego i powstawanie uchyłków. Uchyłki pęcherza moczowego to workowate uwypuklenia nabłonka pęcherza moczowego wychodzące poza pęcherz. Jakość takiego pęcherza, jako zbiornika na mocz oraz narządu, który następnie wypiera ten mocz jest bardzo niska
• wodonercze obustronne - powstaje zwykle na tle zatrzymania moczu

Wielkość gruczołu krokowego nie stanowi o problemie, jaki może on wywołać u danego pacjenta. Są mężczyźni, którzy mają bardzo duże gruczoły krokowe i nie wymagają operacji, ale jest też taka grupa pacjentów, którzy mimo małych rozmiarów prostaty powinni być operowani. Jest to bardzo indywidualne.

Jak tłumaczy dr n. med. Przemysław Dudek, przy wyborze metody operacyjnej, podstawowym kryterium jest wielkość gruczołu krokowego. 

- Im mniejszy gruczoł krokowy, tym metody operowania są łagodniejsze. Powszechnie uznawaną granicą jest 80 ml. Poniżej tej objętości gruczołu powinniśmy stosować metody przezcewkowe, powyżej raczej metody leczenia operacyjnego otwartego lub też laparoskopowego. Choć dzięki rozwojowi technologii, szczególnie metod laserowych, w medycynie te granice ciągle się zmieniają. Złotym, małoinwazyjnym standardem leczenia jest przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego, w skrócie TURP - wyjaśnia urolog.

Przebieg TURP

Zabieg jest wykonywaniu w znieczuleniu, którego rodzaj wybiera anestezjolog. Po operacji wprowadzany jest cewnik, który jest usuwany następnego dnia.

Samo urządzenie do wykonywania zabiegu składa się z optyki i z części roboczej. Zwykle jest ono mono- lub bipolarne.

Bipolarne nie wymaga specjalnego płynu, który płucze pęcherz moczowy w trakcie zabiegu. Jego zaletą jest to, że powoduje znacznie mniejsze ryzyko wystąpienia zespołu przewodnienia (tzw. zatrucie wodne).

Natomiast zabieg wykonany przy pomocy urządzenia monopolarnego, wymaga stosowania specjalnie przygotowanych płynów, które wchłaniając się przez otwarte naczynia niestety mogą spowodować zespół przewodnienia. Dlatego przy użyciu tego typu urządzenia zabieg powinien trwać do godziny.

Przy użyciu bipolarnego sprzętu, ten zabieg może trwać nieco dłużej i jest bezpieczniejszy.

Powikłania TURP

Ewentualne powikłania przezcewokwej resekcji łagodnego rozrostu gruczołu krokowego są bardzo rzadkie (mniej niż 1 proc.).

Należą do nich powikłania pozabiegowe w postaci uszkodzenia zwieracza. Powodują one późniejsze nietrzymanie moczu lub też zaburzenia potencji.

Mogą wystąpić również powikłania śródoperacyjne, takie jak krwawienia, perforacje pęcherza moczowego, uszkodzenia ujść moczowodów, które mogą wymagać doraźnej interwencji śródoperacyjnej, konieczności otworzenia brzucha i pęcherza moczowego oraz naprawy takich uszkodzeń.

Odległymi powikłaniem może być również zwężenie cewki moczowej, która imituje odrośnięcie gruczołu krokowego. Jest to związane z samą techniką zabiegu, czyli z przeprowadzaniem instrumentu przez cewkę moczową.

Czasami może dojść do niewidocznego uszkodzenia tej cewki moczowej, w wyniku przepływu prądu lub też energii cieplnej czy też mechanicznego urazu, co może prowadzić do zwężenia cewki moczowej.

Dr n. med. Przemysław Dudek dodaje, że należy pamiętać o możliwości pojawiania się wytrysku wstecznego po zabiegu, co jest szczególnie ważne dla młodych mężczyzn.

- W wyniku techniki tego zabiegu może dochodzić do wytrysku wstecznego i to dotyczy ok. 80% mężczyzn. Nasienie podczas stosunku nie wypływa przez cewkę moczową tylko wpada do pęcherza i jest wydalane przy pierwszej porcji moczu. Młodzi mężczyźni, którzy chcą zachować zdolność prokreacji mają nadal taką szansę, ale jest to nieco bardziej skomplikowane.

Rekonwalescencja po TURP

Po wyjęciu cewnika pacjent może opuścić szpital.

W ramach rekonwalescencji należy przez kilka dni prowadzić ostrożniejszy tryb życia.

Operowany nie powinien dźwigać dużych ciężarów, nie może przez ok.7-14 dni kąpać się w gorącej wodzie.

Na początku może budzić zaskoczenie szerokość strumienia moczu, częstość oddawania moczu, która jest większa, ale w ciągu kilku tygodni te dolegliwości ustępują.

Przeciwwskazania do TURP

Przeciskania do takich zabiegów są głównie anestezjologiczne.

Pacjent nie może mieć żadnej infekcji, a także zaburzenia krzepnięcia krwi powinny być wyrównane.

Przed zabiegiem należy upewnić się, jaka jest pojemność pęcherza moczowego chorego, czy np. nie ma on podwyższonego PSA, co mogłoby świadczyć o nowotworze gruczołu krokowego.

Nowotwór sam w sobie nie jest przeciwwskazaniem do wykonania tego zabiegu. Natomiast jego występowanie powinno zakwalifikować pacjenta do innych metod leczenia - radykalnego usunięcia gruczołu krokowego, a nie tylko samej elektroresekcji.

Nasz ekspert

Dr n. med. Przemysław Dudek - specjalista urologii z krakowskiej SCM clinic (www.scmkrakow.pl)

W 1996 roku ukończył Akademię Medyczną w Warszawie. Po zdaniu europejskiego egzaminu urologicznego otrzymał tytuł FEBU (Fellow European Board of Urology). Bierze czynny udział w Kongresach naukowych Polskiego Towarzystwa Urologicznego, a także Europejskiego Towarzystwa Urologicznego oraz licznych towarzystw regionalnych oraz stowarzyszeń lekarskich. Interesuje się urologią onkologiczną oraz leczeniem kamicy układu moczowego ze szczególnym naciskiem na metody małoinwazyjne: endourologiczne leczenie kamicy moczowej zarówno górnego jak i dolnego piętra układu moczowego oraz laparoskopowe usuwanie guzów nerek moczowodów oraz pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. W zakresie zainteresowań doktora leży także endoskopowe oraz laparoskopowe leczenie przerostu gruczołu krokowego, leczenie uchyłków pęcherza moczowego, a także wad układu moczowego u dorosłych. Od 2012 r pracuje w Klinice Urologii i Urologii Onkologicznej w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie (kierowanej przez Pana Profesora Piotra Chłostę). Aktualnie pełni funkcję zastępcy Ordynatora Kliniki.

Konsultacja: dr n. med. Przemysław Dudek , urolog, SCM clinic Kraków

Joanna Siemińska