Ospa wietrzna u dorosłych: objawy, leczenie, powikłania ospy u dorosłych

Ospa wietrzna u dorosłych daje podobne objawy jak u dzieci, ale jej przebieg jest z reguły dużo cięższy. W przypadku ospy u dorosłych dużo częściej też dochodzi do poważnych powikłań po ospie - zapalenia opon mózgowych, wątroby, stawów, nerek lub mięśnia sercowego. Jakie są objawy ospy u dorosłych i jak przebiega leczenie ospy? Jakie powikłania po ospie wietrznej u dorosłych są najczęstsze?

Ospa wietrzna u dorosłych pojawia się stosunkowo rzadko. Większość dorosłych (szacuje się, że 90 procent) przeszło ospę w dzieciństwie i ma trwałą odporność. Objawy i leczenie ospy wietrznej u dorosłych nie różnią się od tych u dzieci, ale powikłania po ospie wietrznej u dorosłych występują znacznie częściej i są bardzo poważne.

Spis treści

1. Ospa wietrzna u dorosłych: przyczyny
2. Ospa wietrzna u dorosłych: objawy i przebieg ospy u dorosłych
3. Ospa wietrzna u dorosłych: rozpoznanie
4. Ospa wietrzna u dorosłych: leczenie
5. Ospa wietrzna u dorosłych: jak łagodzić wysypkę
6. Ospa wietrzna u dorosłych: powikłania
7. Ospa wietrzna u dorosłych: szczepienia

Ospa wietrzna u dorosłych: przyczyny

Ospę wietrzną, popularnie zwaną również wiatrówką, wywołuje Varicella zoster virus. Dorosłych, którzy w dzieciństwie nie chorowali na ospę, pierwotne zakażenie tym wirusem  przebiega w postaci ospy wietrznej.

Na ospę wietrzną zachorować mogą szczególnie te osoby, które mają częsty kontakt z dziećmi, a nie chorowały na nią w dzieciństwie. Po chorobie wirus Varicella zostaje w organizmie - konkretnie w zwojach nerwowych. W stanach osłabienia organizmu może dojść do reaktywacji zakażenia i rozwoju półpaśca. Niezwykle rzadko zdarzają się przypadki ponownego zachorowania na ospę, a jeśli już do tego dojdzie, choroba ma zwykle łagodniejszy przebieg.

Ospa wietrzna u dorosłych: objawy i przebieg ospy u dorosłych

Wirus ospy - herpeswirus VZV (Varicella Zoster Virus) przenoszony jest drogą kropelkową. Okres zaraźliwości zaczyna się około 2-3 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa do przyschnięcia wszystkich wykwitów.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Pierwsze objawy ospy pojawiają się średnio po 14 dniach od kontaktu z osobą chorą i przypominają objawy towarzyszące przeziębieniu, z czasem pojawia się gorączka (37°C-40ºC).

Wysypka przy ospie wietrznej jest bardzo swędząca, najpierw pojawia się zwykle na twarzy i tułowiu, by z czasem rozprzestrzenić się na całe ciało - krostki pojawiają się również w nosie czy w jamie ustnej, rzadko na podeszwach czy dłoniach.

Początkowo wysypka ma postać czerwonych plamek, by dość szybko zmienić się w wypukłe krostki wypełnione płynem surowiczym, które zasychając zmieniają się w strup, odpadający po kilku dniach. Wysiew zmian skórnych ma miejsce kilkukrotnie dlatego jednocześnie występują wszystkie ich postacie.

Ospa wietrzna u dorosłych: rozpoznanie

Postawienie diagnozy zazwyczaj nie sprawia problemów, gdyż objawy ospy wietrznej u dorosłych, a zwłaszcza wysypka, są dosyć charakterystyczne. Tym niemniej jednak ospę wietrzną można pomylić np. z półpaścem, rozsianą opryszczką, alergią, ukąszeniem owadów, liszajem czy nawet z infekcją wywołaną przez eneterowirusy.

Dlatego przed postawieniem ostatecznej diagnozy lekarz musi je wykluczyć. W niektórych przypadkach (np. u pacjentów z niedoborami odporności lub po przeszczepach) lekarz przed postawieniem diagnozy może zlecić dodatkowe badania, np. testy serologiczne wykrywające przeciwciała przeciwko VZV, czy testy na obecność materiału genetycznego wirusa.

Ospa wietrzna u dorosłych: leczenie

Leczenie ospy wietrznej u dorosłych polega na podawaniu środków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych oraz przeciwświądowych. U osób z niedoborami odporności a także, gdy ospa wietrzna ma wyjątkowo ciężki przebieg, stosuje się acyklowir (lek przeciwwirusowy), który skraca czas trwania choroby i zapobiega powikłaniom. W niektórych przypadkach chorzy otrzymują przeciwciała przeciwwirusowe, skierowane przeciw wirusowi Varicella. W przypadku pojawienia się powikłań lub u chorych z obniżoną odpornością konieczna jest hospitalizacja. 

Ospa wietrzna u dorosłych: jak łagodzić wysypkę

Wysypka przy ospie jest bardzo swędząca, ale za wszelką cenę należy unikać rozdrapywania krostek, by ich nie nadkazić bakteryjnie. Wysypki NIGDY nie smarujemy pudrami czy papkami - można stosować leki przeciwświądowe. Należy często zmieniać ubrania. Wskazana jest codzienna, krótka kąpiel lub prysznic w ciepłej (nie gorącej) wodzie.

Wysypka przy ospie wietrznej może zająć większość powierzchni skóry:

Ospa wietrzna u dorosłych: powikłania

Ospa u dorosłych wywołuje powikłania stosunkowo często i zwykle są to powikłania bardzo poważne. Najczęściej dochodzi do:

• wtórnego bakteryjnego zakażenie zmian skórnych, co powoduje powstanie blizn
• zapalenie płuc
• zapalenie ucha środkowego
• zapalenie mózgu, w tym ostra ataksja móżdżkowa
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
• zapalenia wątroby (VZV wtórnie hepatotropowy)
• zapalenia stawów
• kłębuszkowe zapalenie nerek
• zapalenia mięśnia sercowego.

Ospa wietrzna u dorosłych: szczepienia

Ze względu na możliwość poważnych powikłań większość lekarzy rekomenduje, by osoby dorosłe, które nie chorowały na ospę wietrzną, poddały się szczepieniu. Jeśli nie pamiętasz, czy chorowałeś w dzieciństwie na ospę wietrzną, przed szczepieniem warto sprawdzić poziom przeciwciał przeciw ospie wietrznej. Przy wyniku ujemnym lub wartości niższej niż ochronna należy się zaszczepić.

Szczepionka przeciw ospie wietrznej podawana jest w dwóch dawkach w odstępie nie mniejszym niż 6 tyg. Szczepionki na ospę wietrzną jest dobrze tolerowana i bezpieczna, rzadko wywołuje niepożądane odczyny poszczepienne. Przeciwwskazaniem do szczepienia na ospę wietrzną są m.in. ostre choroby przebiegające z gorączką, obniżenie odporności humoralnej lub komórkowej, odczyny anafilaktyczne po szczepieniu, chłoniaki i inne nowotwory szpiku lub układu chłonnego, a także leczenie salicylanami, nadwrażliwość na neomycynę oraz ciąża.

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie

Agnieszka Paculanka

Katarzyna Hubicz

Konsultacja: lek. med. Agnieszka Motyl