Rutyna w pracy jest zabójcza dla mózgu. Wyniki nowych badań nie pozostawiają złudzeń

Rutyna w pracy? Nie mamy dobrych wiadomości: to może być jedna z przyczyn zwiększonego ryzyka rozwoju demencji i pogorszenia funkcji poznawczych. Naukowcy są zgodni, że dzięki drobnym zmianom, można byłoby co najmniej części przypadków demencji zapobiegać.

Mózg lubi pracować 

Nawet o blisko 40 proc. można by zmniejszyć liczbę przypadków demencji – sugerują naukowcy. Jak utrzymują, w tym celu jest potrzebna jedna, nieznaczna zmiana. Co zrobić, aby zadbać o swój mózg?

Okazuje się, że zmotywowanie umysłu do pracy, może sprzyjać zachowaniu pełni zdolności poznawczych na dłużej i przełożyć się na zmniejszone ryzyko zaburzeń demencyjnych.

Rutynowa praca zwiększa ryzyko zaburzeń funkcji poznawczych

Badania wskazują, że zbyt słaba stymulacja umysłu, wiążąca się z wykonywaniem rutynowej pracy, u badanych w wieku 30, 40, 50 i 60 lat, mogła zwiększać aż o 66 proc. ryzyko łagodnych zaburzeń funkcji poznawczych, zwiększając przy tym o 37 proc. ryzyko demencji po 70-tce.

Wyniki badań ustalono na podstawie porównanie z pracą o wysokich wymaganiach poznawczych i interpersonalnych. Jak stwierdziła główna autorka badania, dr Trine Edwin ze Szpitala Uniwersyteckiego w Oslo w Norwegii, „nasze wyniki pokazują wartość wykonywania zawodu wymagającego bardziej złożonego myślenia, aby zachować pamięć i myślenie na starość. Miejsce pracy jest naprawdę ważne w promowaniu zdrowia poznawczego”.

Naukowcy zauważyli też, że dłuższy czas spędzony w kolejnych szkołach czy na studiach nieznacznie może zmniejszać ten niekorzystny wpływ powtarzalnej pracy, ale nie jest w stanie go całkowicie zniwelować.

Nie chcesz doświadczyć demencji? Ucz się przez całe życie 

„Aktywne zaangażowanie w życie, utrzymywanie poczucia celu, uczenie się nowych rzeczy i pozostawanie aktywnym społecznie to potężne narzędzia chroniące przed pogorszeniem funkcji poznawczych w miarę starzenia się” – skomentował z kolei dr Richard Isaacson, dyrektor ds. badań w Instytucie Chorób Neurodegeneracyjnych na Florydzie, cytowany przez CNN.

„Podobnie to badanie pokazuje, że zaangażowanie poznawcze w pracy może również przynieść ogromne korzyści w walce z demencją” – dodał dr Isaacson, który osobiście nie był zaangażowany w nowe badanie.

„Tak, jak możemy wykorzystać ćwiczenia fizyczne do rozwoju i utrzymania mięśni, ćwiczenia mózgu poprzez bardziej angażujące zadania w pracy i ciągłe interakcje w gronie znajomych również wydają się pomagać w walce z demencją” - podsumował dr Isaacson.

Badania potwierdzają: ciekawa praca jest zdrowsza dla mózgu

Badanie, którego wyniki opublikowano na łamach "Neurology", flagowego pisma Amerykańskiej Akademii Neurologii, zwrócono uwagę na fakt, że zawody wymagające powtarzalnej pracy fizycznej, bez możliwości wykonywania trudniejszych zadań umysłowych mogą zwiększać ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i demencji.

W celu badawczym przeanalizowano dane zdrowotne i zawodowe 7 000 Norwegów, których obserwowano od 30. roku życia do przejścia na emeryturę po 60. roku życia.

„W wielu innych badaniach na ten temat uwzględniano najnowsze zawody, jakie wykonywali ludzie”, powiedziała dr Edwin, „ale dzięki krajowej bazie danych, którą mamy w Norwegii, mogliśmy śledzić ludzi przez większą część ich życia”.

Aby przeprowadzić analizę, Edwin i jej zespół sklasyfikowali wymagania poznawcze w 305 zawodach w Norwegii. Rutynowe prace często wiązały się z powtarzalnymi zadaniami fizycznymi i umysłowymi, typowymi dla pracy w fabryce, w budowlance czy księgowości.

Jakie zawody najbardziej stymulują mózg? 

Zawody bardziej wymagające poznawczo nie opierały się na rutynowych zadaniach, chociaż czasami wymagane było ich powtórzenie. Codzienne obowiązki częściej obejmowałyby kreatywne myślenie, analizowanie informacji, rozwiązywanie problemów oraz wyjaśnianie innym pomysłów i informacji. W tego typu zawodach stymulujących umysłowo wymagane są także umiejętności interpersonalne. 

„W tej grupie byli prawnicy, lekarze, księgowi, inżynierowie techniczni i osoby pracujące w służbie publicznej, ale najczęstszym zajęciem było nauczanie” – powiedziała dr Trina Edwin. „Nauczyciele często kontaktują się z uczniami i rodzicami, muszą wyjaśniać i analizować informacje".

- Wiele osób objętych badaniem przez całe życie zawodowe pracowało na stanowiskach o tym samym stopniu złożoności. Ta spójność była mocną stroną badania, ponieważ umożliwiła badaczom zbadanie wpływu rodzaju pracy na przestrzeni czasu -podkreśliła dr Trina Edwin.

Nieużywany mózg zanika? 

„Jak to mówią, jeśli czegoś nie użyjesz, stracisz to. To samo dotyczy zaangażowania poznawczego przez całe życie” – skomentował dr Isaacson w korespondencji z CNN. - Dalsze badania pomogą wyjaśnić, które konkretne zajęcia przynoszą korzyści najbardziej zdrowe dla mózgu korzyści” – dodał dr Isaacson.

Specjalista wskazał przy tym na istotne czynniki mogące realnie przekładać się na zmniejszenie ryzyka osłabienia funkcji poznawczych. Jako zdrowy styl życia dla mózgu wskazano takie kryteria jak:

• zdrowa dieta bez używek
• kontrolowanie czynników ryzyka chorób naczyniowych, takich jak ciśnienie krwi, cukrzyca czy wysoki poziom cholesterolu
• regularna ocena i leczenie ewentualnej utraty słuchu i wzroku
• zapewnienie odpowiedniej ilości snu
• optymalne radzenie sobie ze stresem

Katarzyna Głuszak, redaktorka