Paraplegia jest jednym z częściowych paraliży – mianem tym określa się stan, w którym u pacjenta dochodzi do porażenia obu kończyn dolnych. Paraliż przybierać może rozmaitą formę – zdarza się, że u pacjenta dochodzi do całkowitego porażenia, ale i możliwe także, że paraliż obejmie tylko pewne konkretne części ciała chorego.
Spis treści
Paraplegia: przyczyny
Doprowadzać do porażenia dwukończynowego mogą rozmaite uszkodzenia struktur układu nerwowego, przede wszystkim uszkodzenia rdzenia kręgowego. Podstawową przyczyną paraplegii są urazy rdzenia pojawiające się w następstwie różnych wypadków – dochodzić do tego problemu może w związku z uczestnictwem w wypadku samochodowym, ale i z powodu uszkodzeń struktur kanału i rdzenia kręgowego wynikających ze skoków do zbyt płytkich zbiorników wodnych.
Urazy nie stanowią jednak jedynej możliwej przyczyny paraplegii – porażenie kończyn dolnych pojawiać się może również i wskutek zachorowania na udar mózgu czy wystąpienia zaburzających transmisję impulsów nerwowych zmian nowotworowych w obrębie rdzenia kręgowego.
Czasami paraplegia bywa spotykana również i u osób ze stwardnienie rozsianym, pojawia się ona jednak raczej u tych pacjentów, u których wystąpią bardzo zaawansowane zmiany demielinizacyjne.
Paraplegia zazwyczaj ma charakter nabyty, zdarzają się jednak sytuacje, gdzie jest ona wrodzona – tak bywa w przypadku dziecięcego porażenia mózgowego, którego jednym z objawów może być właśnie porażenie kończyn dolnych.
Innym jeszcze problemem, gdzie paraplegia ma charakter wrodzony, jest dziedziczna paraplegia spastyczna, której przyczyną są mutacje genetyczne i której objawy pojawiają się w różnym wieku, lecz ostatecznie mają one tendencję do nasilania się wraz z czasem mijającym od wystąpienia pierwszych dolegliwości.
Paraplegia: objawy
Intensywność i charakter związanych z porażeniem kończyn dolnych dolegliwości zależne są przede wszystkim od tego, w którym dokładnie odcinku rdzeń kręgowy zostanie uszkodzony. Ogólnie przyczyna paraplegii tkwi w uszkodzeniu rdzenia w odcinku piersiowym lub lędźwiowym – im uraz zlokalizowany jest wyżej, tym bardziej nasilonych dolegliwości doświadczać może chory.
Objawy paraplegii u różnych pacjentów dotkniętych tym problemem mogą więc być odmienne – ogólnie wśród powiązanych z tego rodzaju porażeniem dolegliwości wymienić można:
- zaburzenia czucia w dolnych częściach ciała (które mogą polegać na całkowitym zniesieniu czucia, ale i na występowaniu niespecyficznych doznań, takich jak np. uczucie mrowienia),
- utrata możliwości poruszania kończynami dolnymi (u części pacjentów dochodzić może także do utraty możliwości kontrolowania czynności mięśni brzucha),
- zaburzenia czynności zwieraczy (skutkujące zaburzeniami kontroli oddawania moczu czy stolca),
- zaburzenia seksualne (w postaci impotencji czy zaburzeń ejakulacji).
Paraplegia: konsekwencje
Już same podstawowe objawy paraplegii wyraźnie utrudniają pacjentom zwyczajne funkcjonowanie. Dodać należy, że nie są to niestety jedyne związane z tą jednostką problemy. W związku z ograniczeniem poruszania się chorzy z porażeniem kończyn dolnych mają zwiększone ryzyko wystąpienia odleżyn, ale i incydentów zakrzepowo-zatorowych.
Dochodzić może u nich także do zaników mięśniowych czy bolesnych przykurczy stawowych.
Wszystkie powiązane z paraplegią objawy i wynikające z tej jednostki zmiany w zwyczajnym funkcjonowaniu prowadzą również i do tego, że pacjent znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia zaburzeń depresyjnych.
Paraplegia: leczenie
Paraplegia, niestety, jest nieuleczalna – uszkodzeń, które do niej doprowadzają, zazwyczaj nie da się odwrócić. Prowadzone są badania nad eksperymentalnymi terapiami (m.in. takimi z wykorzystaniem komórek macierzystych oraz przeszczepianiem fragmentów włókien nerwowych). Terapie te są jednak bardzo kosztowne, a do tego wciąż oszacowywana jest ich skuteczność.
Obecnie większość pacjentów korzysta z metod, które pomagają nie tylko zwiększyć ich ogólną sprawność, ale i zapobiegać mogą wystąpieniu powikłań paraplegii.
Najważniejsza dla chorych z porażeniem kończyn dolnych jest regularna rehabilitacja – dzięki niej u części pacjentów udaje się uzyskać poprawę, oprócz tego zapobiegać ona może chociażby utracie masy mięśniowej.
U niektórych pacjentów z paraplegią wykorzystywane jest leczenie farmakologiczne – stosowane bywają leki o działaniu miorelaksacyjnym (szczególnie w przypadku chorych, u których dojdzie do spastyczności) czy preparaty przeciwbólowe.
U chorych ze znacząco zwiększonym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych wskazane może być stosowanie leków przeciwzakrzepowych.
Warto tutaj dodać, że pacjenci z paraplegią powinni być pod opieką nie tylko fizjoterapeuty, ale i mieć zapewnione wsparcie psychologiczne.
Paraplegia: rokowania
Jak to już nadmieniono powyżej, paraplegia jest nieuleczalna – osoby, u których wystąpi ten problem, zazwyczaj do końca życia wymagają pomocy przy codziennych czynnościach czy korzystania ze specjalistycznego sprzętu, takiego jak wózek inwalidzki.
Czytaj też:
- Tetraplegia - przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
- Porażenie połowicze (paraliż połowiczy) - przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
- Paraliż (porażenie) Todda: przyczyny, objawy, leczenie
- Niedowład - przyczyny. Jakie choroby objawiają się niedowładem?
Porady eksperta
