Autyzm i Parkinson mogą być powiązane. Co odkryli naukowcy?

Nowe badania rzucają światło na związek między spektrum autyzmu a ryzykiem rozwoju choroby Parkinsona. Choć na pierwszy rzut oka to dwa zupełnie różne schorzenia, naukowcy odkrywają coraz więcej wspólnych cech zarówno na poziomie genetycznym, jak i neurologicznym.

Osoby z autyzmem narażone na rozwój choroby Parkinsona?

Zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego przez Karolinska Institutet, opublikowanego na łamach JAMA Neurology, osoby z rozpoznanym spektrum autyzmu mogą być bardziej narażone na rozwój choroby Parkinsona.

Analiza została przeprowadzona na podstawie danych ponad dwóch milionów osób urodzonych w Szwecji w latach 1974-1999. Uczestników obserwowano od momentu ukończenia 20. roku życia aż do końca 2022 roku.

Celem było sprawdzenie występowania zależności między diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD), które wpływają na sposób myślenia, zachowania oraz relacje społeczne, a chorobą Parkinsona w młodszym wieku, która wiąże się z zaburzeniami ruchu i kontroli motorycznej.

Co ujawniło badanie?

Z analizy danych wynika, że osoby, u których zdiagnozowano autyzm, są aż cztery razy bardziej narażone na rozwój choroby Parkinsona w porównaniu do ludzi zdrowych. Co istotne, zależność ta utrzymywała się nawet po uwzględnieniu czynników potencjalnie zakłócających, takich jak status społeczno-ekonomiczny, predyspozycje genetyczne do zaburzeń psychicznych, inne czynniki środowiskowe i zdrowotne.

To wskazuje na to, że mogą istnieć wspólne czynniki biologiczne leżące u podłoża ASD i choroby Parkinsona

- stwierdziła główna autorka badania, Weiyao Yin, badaczka z Wydziału Epidemiologii Medycznej i Biostatystyki Instytutu Karolinska.

Eksperci biorą pod uwagę kilka możliwych wyjaśnień.

Jedna z hipotez mówi, że w obu przypadkach dotknięty jest układ dopaminowy mózgu, ponieważ neuroprzekaźnik dopamina odgrywa ważną rolę w zachowaniach społecznych i kontroli ruchu

- wyjaśnili.

W przebiegu choroby Parkinsona dochodzi do postępującego zaniku neuronów odpowiedzialnych za produkcję dopaminy. Wcześniejsze badania sugerują, że zmiany w poziomie tego neuroprzekaźnika mogą odgrywać znaczącą rolę w powstawaniu objawów autyzmu.

Okazuje się również, że osoby z autyzmem często stosują leki przeciwdepresyjne. Równie powszechne jest zażywanie środków przeciwpsychotycznych, które mogą powodować działania niepożądane przypominające objawy choroby Parkinsona.

Kiedy badacze uwzględnili te czynniki w analizie, zaobserwowana wcześniej silna korelacja pomiędzy zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) a zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby Parkinsona uległa osłabieniu. Mimo to ryzyko zachorowania na tę chorobę pozostało dwukrotnie wyższe niż w grupie osób bez diagnozy ASD.

Mamy nadzieję, że nasze wyniki ostatecznie pomogą w wyjaśnieniu przyczyn leżących u podstaw zarówno ASD, jak i choroby Parkinsona

- powiedziała dr Yin.

Paula Komendarczuk