Złamanie zmęczeniowe - przyczyny, objawy i leczenie

Złamanie zmęczeniowe nie jest związane z nagłym urazem, jak zwykłe złamanie kości. Do złamania zmęczeniowego dochodzi stopniowo, nawet kilka tygodni. Na ten rodzaj złamania najbardziej narażeni są biegacze, choć możne do niego dojść także u osób wykonujących wielogodzinną pracę w pozycji stojącej. Jakie są przyczyny i objawy złamania zmęczeniowego? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Złamanie zmęczeniowe - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Złamanie zmęczeniowe – objawy
3. Złamanie zmęczeniowe – diagnostyka
4. Złamanie zmęczeniowe – leczenie

Na złamanie zmęczeniowe narażeni są także lekkoatleci, siatkarze, wioślarze, koszykarze, tenisiści i piłkarze.

Złamanie zmęczeniowe to inaczej złamanie przeciążeniowe, stresowe, powolne lub marszowe. Złamanie zmęczeniowe może być zlokalizowane w wielu miejscach układu kostno-stawowego, jednak najczęściej dotyczy piszczeli. Poza tym często dochodzi do niego w kości śródstopia, kości piętowej i strzałkowej.

Złamanie zmęczeniowe - przyczyny i czynniki ryzyka

Złamanie zmęczeniowe nie jest wynikiem nagłego, pojedynczego urazu - jak w przypadku zwykłego złamania. Do złamania zmęczeniowego przyczyniają się niewielkie, ale często i długo powtarzane, mikrourazy kości, a także nadmierne obciążenia więzadeł i zmęczenie mięśni. W związku z tym na złamanie zmęczeniowe najbardziej narażone są osoby, które regularnie uprawiają sport (a zwłaszcza biegacze), jednak robią to w sposób niewłaściwy.

Do złamania zmęczeniowego u osób uprawiających sport może dojść wtedy, gdy:

• nie przygotują się odpowiednio do treningu (brak rozgrzewki);
• mają źle ułożony trening, który zakłada zbyt duże obciążenie i zbyt długi czas trwania wysiłku;
• zbyt często trenują, a co za tym idzie - nie poświęcają odpowiedniej ilości czasu na regenerację kości, stawów i więzadeł po wysiłku;
• ćwiczą na twardym podłożu i w źle dobranym obuwiu, które nie absorbuje wstrząsów;
• uprawiają kilka sportów obciążających układ kostno-stawowy jednocześnie (np. bieganie i squash lub tenis);
• stosują nieprawidłową dietę (zwłaszcza ubogą w wapń i witaminę D – substancje, które są potrzebne kościom);
• zmagają się z otyłością;

CZYTAJ TEŻ: Złamania kości - udowej, ramiennej, śródstopia i innych. Przyczyny

Ponadto złamanie zmęczeniowe dotyczy osób wykonujących wielogodzinną pracę w pozycji stojącej, a także tych pracujących z użyciem narzędzi wibracyjnych, jak również tancerzy (w tym baletnice).

Z kolei czynnikami zwiększającymi ryzyko złamań zmęczeniowych są deformacje pourazowe kości, choroby układu kostno-stawowego (np. reumatoidalne zapalenie stawów) i operacje (np. osteotomia korekcyjna). Warto wiedzieć, że kobiety są 12 razy bardziej niż mężczyźni narażone na złamanie zmęczeniowe, a ryzyko to wzrasta wraz z zburzeniami miesiączkowania.

Złamanie zmęczeniowe – objawy

Początkowo lekkie dolegliwości bólowe pojawiają się po wysiłku. Jednak później ból narasta, a dodatkowo pojawia się również w trakcie treningu, a nawet podczas codziennych czynności. Z czasem ból jest dobrze umiejscowiony, a na kości może się pojawić wyczuwalne zgrubienie.

Złamania zmęczeniowe sugeruje utrzymujący się kilkanaście dni ból kości, mimo braku urazów.

Złamanie zmęczeniowe – diagnostyka

W przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego wykonuje się rentgen kości lub USG, jednak badania te mogą się okazać niewystarczające, jeśli złamanie jest we wczesnej fazie (gdyż jest po prostu niewidoczne). Wówczas zwykle wykonuje się scyntygrafię kości.

Złamanie zmęczeniowe – leczenie

Zwykle zaleca się odciążenie chorej kończyny do czasu zagojenia się kości. Konieczna jest także rehabilitacja. Pomocna może być fizykoterapia (laseroterapia, ultradźwięki) – jak w przypadku zwykłego złamania. Do aktywności fizycznej (np. biegania) można wrócić po około trzech miesiącach rehabilitacji.

W przypadku przemieszczenie się odłamów kostnych wskazane jest leczenie operacyjne.

Monika Majewska