PCOS - zespół policystycznych jajników - przyczyny, objawy i leczenie schorzenia

Zespół policystycznych jajników, czyli PCOS, niesie ze sobą wiele niepokojących objawów. Jeżeli twoja miesiączka jest nieregularna (co 3-4 miesiące), tyjesz, choć jesz niewiele, przy tym na twarzy i plecach pojawił się trądzik, a pod nosem wąsik, wybierz się do ginekologa-endokrynologa. Jeśli zdiagnozuje PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, powinnaś zacząć leczenie, bo schorzenie to bywa przyczyną niepłodności.

Spis treści

1. Zespół policystycznych jajników - objawy
2. Zespół policystycznych jajników - badania
3. Zespół policystycznych jajników - leczenie
4. Zespół policystycznych jajników a ciąża

PCOS (zespół policystycznych jajników) może być przyczyną niepłodności. Kobiety chorujące na zespół policystycznych jajników mają zwykle zaburzoną równowagę hormonalną.

Za wysoki poziom LH (lutropina, hormon luteinizujący) i zachwiane proporcje FSH (hormonu folikulotropowego) do lutropiny właśnie (oba hormony produkowame są przez przysadkę mózgową) sprawiają, że w jajnikach zwiększa się ilość drobnych, niedojrzałych pęcherzyków Graafa i nie dochodzi do owulacji. W efekcie nie może powstać ciałko żółte i nie wzrasta ilość progesteronu we krwi.

Niedobór progesteronu odpowiada za nieregularne miesiączki, a zbyt dużo pęcherzyków, które produkują androgeny - za nadmierne owłosienie (hirsutyzm). Kolejne pęcherzyki rosną i obumierają, nie uwalniając jajeczek. Jajniki pełne są takich pęcherzyków, które zamieniają się w torbielki, czyli cysty - stąd nazwa zespół policystycznych jajników lub wielotorbielowatość.

Lekarze oceniają, że na PCOS cierpi około 12 procent młodych kobiet. U niemal 40 procent z nich zespół policystycznych jajników jest powodem niepłodności (ze względu na stały lub okresowy brak owulacji). Nie do końca wiadomo, co jest jego przyczyną. Jedna z teorii mówi, że to schorzenie uwarunkowane genetycznie.

Zespół policystycznych jajników - objawy

Gdy stwierdzisz u siebie kilka z wymienionych objawów, nie zwlekaj i zgłoś się do ginekologa.

• nieuzasadnione tycie (zwłaszcza w talii)
• skąpe lub nieregularne miesiączki
• nasilony trądzik - także na klatce piersiowej, plecach
• nadmierne owłosienie na twarzy, udach, pośladkach, plecach
• przerzedzone włosy (tzw. zakola)
• nadciśnienie
• podwyższony poziom cukru we krwi
• mikrotorbiele w jajnikach (widoczne podczas USG)
• kłopoty z zajściem w ciążę

Zespół policystycznych jajników - badania

Lekarz ginekolog-endokrynolog najpierw zleca badanie poziomu hormonów we krwi i USG przezpochwowe. Jeśli kobieta choruje na PCOS, na zdjęciach USG jajniki są okolone wiankiem pęcherzyków.

Przyjmuje się, że na policystyczne jajniki wskazuje 12 lub więcej pęcherzyków (2-9 mm) w każdym jajniku i/lub objętość jajnika ponad 10 ml w badaniu USG.

Zespół policystycznych jajników - leczenie

Leczenie tego schorzenia jest trudne. Niegdyś lekarze usuwali część jajnika (lub jajników), by ograniczyć produkcję androgenów i ułatwić mechanicznie owulację. Teraz walczy się raczej ze skutkami PCOS.

Zwykle terapię rozpoczyna zalecenie zrzucenia nadwagi, bo tkanka tłuszczowa - choć w niewielkim stopniu - jednak produkuje hormony (także androgeny). Jeżeli kobieta pali, powinna zerwać z nałogiem, ponieważ nikotyna pobudza organizm do produkcji większej ilości androgenów.

W leczeniu zespołu policystycznych jajników niezbędna może być hormonoterapia. Lekarz ordynuje zazwyczaj preparaty, które mają przywrócić regularność cyklu. Zwykle są to środki antykoncepcyjne. Dzięki "uśpieniu" na jakiś czas jajników w organizmie obniża się stężenie androgenów i poziom LH, w jajnikach przestają pojawiać się torbiele, a same jajniki zmniejszają swoją objętość.

Zespół policystycznych jajników a ciąża

Leczenie hormonalne zespołu policystycznych jajników trwa często wiele lat. Jeśli jednak młoda kobieta planuje ciążę, po kilku miesiącach terapię się przerywa. Bywa, że ten czas wystarcza, żeby stan hormonalny na tyle się poprawił, by doszło do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej i do zapłodnienia.

Czasem jednak konieczne jest podanie leków stymulujących jajeczkowanie.

Młoda kobieta, której lekarz po rozpoznaniu zespołu policystycznych jajników od razu zaleci leczenie, ma spore szanse na ciążę i urodzenie dziecka. Z terapią nie ma co zwlekać, bo objawy zespołu policystycznych jajników nasilają się z wiekiem i później można mieć problemy z poczęciem. Z tego powodu lekarze sugerują kobietom z zespołem policystycznych jajników, by starały się o dziecko przed 25. rokiem życia.

Zdarza się też tak, że młoda kobieta z wielotorbielowatością jajników zachodzi w pierwszą ciążę i rodzi dziecko, a gdy po jakimś czasie usiłuje mieć drugiego potomka, ma z tym kłopoty. Dlatego, by nie zaprzepaścić szans na macierzyństwo, trzeba jak najwcześniej rozpocząć leczenie.

miesięcznik "Zdrowie"

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie