Upławy - fizjologia czy choroba. Poznaj przyczyny i sygnały ostrzegawcze

Upławy? Spora ilość wydzieliny na bieliźnie nie oznacza zaraz, że problem chorobowy. Jeśli jednak towarzyszy jej nieprzyjemny zapach, niepokoi cię kolor lub serowate grudki, sprawę trzeba wyjaśnić. Nie lekceważ swędzenia czy pieczenia w okolicy pochwy. Czas do ginekologa. Najpewniej masz infekcję wywołaną przez grzyby, pierwotniaki lub bakterie.

Spis treści

1. Naturalna wydzielina czy upławy - jak odróżnić
2. Częste przyczyny upławów: bakteryjne zakażenie pochwy
3. Częste przyczyny upławów: rzęsistkowica 
4. Najczęstsze przyczyny upławów - grzybica
5. Upławy a menopauza i niski poziom estrogenów
6. Przyczyny upławów: to nie muszą być mikroorganizmy

Upławami zazwyczaj martwią się szczególnie bardzo młode kobiety, które jeszcze nie poznały dobrze swojego ciała i każda bardziej obfita wydzielina z pochwy wydaje im się niepokojąca.

Konsystencja, wygląd i ilość wydzieliny jest uzależniona od zmian zachodzących co miesiąc w organizmie kobiety. Nie ma to nic wspólnego z chorobą, a jedynie z prawidłowo funkcjonującym układem hormonalnym.

Jeśli cokolwiek cię niepokoi, zawsze warto skonsultować się z ginekologiem, gdyż kontrole u tego specjalisty są wskazane nawet wtedy, gdy nie masz wyraźnych objawów chorobowych (poważne schorzenia mogą przebiegać bezobjawowo).

Kiedy jednak są sygnały nieprawidłowości, z wizytą nie zwlekaj. Pozornie banalna infekcja może doprowadzić do poważnych konsekwencji w przyszłości, w tym do niepłodności. Problemu nie rozwiążesz samodzielnie jedną kapsułką z reklamy.

Naturalna wydzielina czy upławy - jak odróżnić

Prawidłowa wydzielina z pochwy jest bezwonna, biała lub mlecznobiała, a jej ilość i konsystencja zależą od fazy cyklu. U niektórych pań w okresie okołoowulacyjnym znacząco jej przybywa. Organizm może jej wytworzyć 30 ml (ok. 2 dużych łyżek) dziennie. 

To nie jest problem - wręcz przeciwnie.  Głównym zadaniem wydzieliny jest utrzymanie właściwego pH i wilgotności w pochwie, co chroni przed infekcjami i wspomaga procesy rozrodcze. Dzięki wydzielinie pochwa jest chroniona przed urazami np. podczas stosunku, a zatem przed infekcjami. Stanowi naturalny lubrykant.

Gdy kobieta jest zdrowa, z dróg rodnych wydobywa się wydzielina pochodząca z gruczołów Bartholina i Skenego oraz gruczołów błony śluzowej macicy i jajowodów. Tworzą ją też złuszczone komórki ściany pochwy i śluz szyjkowy. 

Według niektórych potocznych definicji o upławach mówimy także przy prawidłowej wydzielinie. W rzeczywistości specjaliści o upławach mówią wtedy, gdy barwa, zapach i ilość wydzieliny odbiegają od normy.

Jeśli więc zauważysz, że na bieliźnie pojawiły się żółtozielone, serwatkowate, pieniste, zabarwione ropą lub krwią upławy, musisz zgłosić się do ginekologa, bo przyczyn takich zmian może być wiele. Dolegliwości tej nie można lekceważyć, gdyż nieleczone infekcje narządów rodnych mogą nieodwracalnie uszkodzić jajniki, jajowody i macicę, powodując kłopoty z zajściem w ciążę lub nawet niepłodność.

Częste przyczyny upławów: bakteryjne zakażenie pochwy

Większość kobiet zgłaszających się do ginekologa z powodu upławów okazuje się cierpieć na bakteryjne zapalenie pochwy. Przyczyną dolegliwości jest zaburzenie równowagi między bakteriami tworzącymi zdrowe środowisko pochwy, a tymi, które wywołują dolegliwości. 

Infekcjom sprzyja wiek (poniżej 30. roku życia), zaburzenia miesiączkowania, częste kontakty seksualne, czasem niewłaściwe stosowanie tamponów (źle dobrany rozmiar, zbyt długie stosowanie). 

Objawem zapalenia bakteryjnego są zazwyczaj upławy o żółtawym lub mlecznym zabarwieniu i nieprzyjemnym zapachu. Swędzenie i pieczenie bywa trudne do zniesienia. 

Nieprawidłowe leczenie grozi nawracającym zapaleniem pochwy, błony śluzowej, jajników, zaś w czasie ciąży – poronieniem lub przedwczesnym porodem.

Poza doraźnym leczeniem niejednokrotnie wskazane jest stosowanie probiotyków ginekologicznych, by ustabilizować naturalną mikroflorę w pochwie. Dotyczy to wszelkich infekcji i profilaktyki.

Kalendarz badań ginekologicznych - od nastolatki do seniorki

Zobacz galerię 8 zdjęć

Częste przyczyny upławów: rzęsistkowica 

Rzęsistkowica to choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana przez pierwotniaka – rzęsistka pochwowego (łac. Trichomonas vaginalis).

W przedsionku pochwy, kanale szyjki macicy i pęcherzu moczowym kobiet pierwotniak znajduje dobre warunki do życia. U mężczyzn najchętniej kolonizuje cewkę moczową, gruczoł krokowy i pęcherzyki nasienne. 

O ile u mężczyzn rzęsistkowica przebiega najczęściej bezobjawowo, tak u kobiet pojawiają się upławy szarawe, pieniste lub żółto-zielone o intensywnym, nieprzyjemnym zapachu. Pojawia się też swędzenie i pieczenie warg sromowych i silny ból podczas stosunku.

Leczenie zarażenia rzęsistkiem musi być prowadzone przez specjalistę. Choroba nie mija po stosowaniu płukanek czy globulek dostępnych bez recepty.

Najczęstsze przyczyny upławów - grzybica

Grzybica pochwy, powszechnie określana jako kandydoza lub drożdżyca, jest jedną z najczęstszych intymnych dolegliwości dotykających kobiety. Wywoływana zwykle przez grzyb Candida albicans (ale też np. przez Candida glabrata czy Candida krusei) może prowadzić do przykrych objawów, takich jak swędzenie, pieczenie i obfite upławy.

Do zakażenia często dochodzi drogą płciową, ale siedliskiem drożdżaków mogą być również ręczniki, mydła w kostce oraz gąbki. Rozwojowi choroby sprzyja brak higieny, ale również częste lub długie stosowanie antybiotyków oraz doustnej antykoncepcji.

Objawem sygnalizującym zakażenie jest swędzenie i ból pochwy oraz warg sromowych. Występują gęste, kremowe upławy, które wyglądają jak twaróg, czasem pachną drożdżami.

Nawracająca grzybica jest trudna do wyleczenia, a niedoleczona będzie uparcie powracać, stąd lepiej poradzić się lekarza. 

Upławy a menopauza i niski poziom estrogenów

Menopauza lub zbyt niski poziom estrogenów z innego powodu sprzyjają upławom. To przede wszystkim skutek nieprawidłowości w błonie śluzowej macicy – staje się ona cieńsza i przez to podatniejsza na wszelkie infekcje.

Kobiety mierzące się z zaburzeniami hormonalnymi, prowadzącymi nawet do zmian zanikowych w błonie śluzowej, są atakowane przez różne mikroorganizmy. Upławy są wodniste, żółtawe lub zielonkawe, często podbarwione krwią. 

Leczenie polega nie tylko na zwalczeniu infekcji, ale przede wszystkim stabilizacji poziomu hormonów, zapobieganiu dalszym zmianom. Możliwa jest też regeneracja pochwy z pomocą medycyny regeneracyjnej.

Przyczyny upławów: to nie muszą być mikroorganizmy

Przyczyną obfitych upławów, którym towarzyszy dokuczliwe swędzenie i zaczerwienienie sromu, bywa alergia.

Organizm może tak zareagować na proszki i płyny, w których pierzemy bieliznę, mydła oraz na niektóre płyny do higieny intymnej.

Alergenem może być również mocno chlorowana woda, lateks w prezerwatywach czy perfumowane podpaski. Podstawą terapii jest unikanie kontaktu z alergenami.

Eliza Dolecka

Konsultacja: prof. Marzena Dębska, perinatolożka, ginekolożka, położniczka