Profilaktyczne usunięcie jajników może uchronić także przed rakiem piersi
Profilaktyczne usunięcie jajników zimniejsza do minimum ryzyko wystąpienia raka jajników u kobiet, które są do tego predysponowane. Jak jednak wynika z badań, prewencyjna adneksektomia zmniejsza także ryzyko zachorowania na raka piersi i to aż o 70 proc. Sprawdź, co jeszcze trzeba wiedzieć na temat profilaktycznego usunięcia jajników.
Spis treści
- Profilaktyczne usunięcie jajników może uchronić także przed rakiem piersi
- Profilaktyczne usunięcie jajników - kiedy można wykonać zabieg?
- Profilaktyczne usunięcie jajników - jak wygląda zabieg?
- Profilaktyczne usunięcie jajników - powikłania po zabiegu
- Profilaktyczne usunięcie jajników – skutki uboczne zabiegu
Profilaktyczne usunięcie jajników polega na wycięciu zdrowych jajników razem z jajowodami. Prewencyjna adneksektomia jest rozważana u nosicielek mutacji w genie BRCA1 lub BRCA2, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi i jajników. U nich ryzyko zachorowania na raka jajnika ocenia się na aż ok. 45 proc. Warto wiedzieć, że około 3 proc. wszystkich zachorowań na raka piersi i około 14 proc. wszystkich zachorowań na raka jajnika spowodowanych jest mutacją genu BRCA1.
Profilaktyczne usunięcie jajników może uchronić także przed rakiem piersi
Usuniecie jajników i jajowodów, poza prawie całkowitym wyeliminowaniem ryzyka wystąpienia raka jajnika, przyczynia się także do obniżenia ryzyka zachorowania na raka piersi. Jak wynika z 10-letnich badań specjalistów z Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ryzyko zachorowania na ten najczęściej diagnozowany u kobiet nowotwór zmniejsza się aż o 70 proc.
Profilaktyczne usunięcie jajników - kiedy można wykonać zabieg?
Wskazaniem do profilaktycznego usunięcia jajników jest wykrycie mutacji w badaniach genetycznych. W przypadku kobiet z rozpoznanym rakiem piersi i/lub jajników, a także z tzw. obciążonym wywiadem rodzinnym, badanie podstawowe BRCA1 jest refundowane przez NFZ. Pozostałe osoby mogą wykonać badanie w prywatnych klinikach (koszt to ok. 260 zł).
Zabieg profilaktycznego usunięcia jajników z jajowodami wykonywany jest zwykle między 35. a 40. rokiem życia, po urodzeniu przez pacjentkę planowanej liczby dzieci. Młodsze kobiety powinny znajdować się pod opieką lekarską i regularnie wykonywać badania profilaktyczne. Jeśli mutacja wykrywana jest w późniejszym wieku, wykonanie takiego zabiegu również jest wskazane.
Profilaktyczne usunięcie jajników - jak wygląda zabieg?
Profilaktyczne usunięcie jajników wykonywane jest na tych samych zasadach, co usuwanie macicy. U pacjentki, która znajduje się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym, lekarz wykonuje poziome lub pionowe nacięcie powłok brzusznych. W pierwszej kolejności są usuwane jajniki, a następnie jajowody. Prewencyjna adneksektomię można wykonać także podczas zabiegu laparoskopowego. Wówczas wykorzystuje się rurkę z kamerką i źródłem światła, którą wprowadza się poprzez małe nacięcie w pępku. Wycięte jajniki usuwa się przez niewielkie nacięcie w górnej części pochwy. Niekiedy jajniki rozcina się na mniejsze części, aby ułatwić ich usunięcie.
Profilaktyczne usuniecie jajników i jajowodów zmniejsza wysokie ryzyko rozwinięcia się raka piersi i jajnika, ale nie daje 100 proc. gwarancji, że choroba nie pojawi się. W związku z tym zabieg nie zwalnia z regularnych badań kontrolnych, jakimi są mammografia, USG piersi, rezonans magnetyczny piersi. Ważnym badaniem jest także USG narządów rodnych, ponieważ nowotwór może rozwinąć się po zabiegu z komórek nabłonka otrzewnej, pierwotnych komórek z jajnika, jajowodu i otrzewnej, a także „odprysków” endometriozy jajników po ich usunięciu.
Profilaktyczne usunięcie jajników - powikłania po zabiegu
Po zabiegu usunięcia jajników może pojawić się reakcja alergiczna na podany środek znieczulający czy krwotok wewnętrzny. Może także dojść do powstania zakrzepów, uszkodzenia organów wewnętrznych, jak również do rozwoju infekcji pooperacyjnej.
Profilaktyczne usunięcie jajników – skutki uboczne zabiegu
W pierwszej lub drugiej dobie po zabiegu zwykle pojawiają się objawy związane z przekwitaniem: uderzenia gorąca, kołatanie serca, intensywne poty. Dzieje się tak, ponieważ po usunięciu obu jajników w organizmie kobiety prawie nie ma estrogenów. Dlatego w krótkim czasie po operacji kobieta otrzymuje suplementację hormonalną w celu zastąpienia dotychczas wydzielanych hormonów przez jajniki. Jeżeli podczas zabiegu pozostawiono macicę, kobiecie zostają podane estrogen, progestagen, a czasem i niewielkie dawki androgenu, męskiego hormonu, który wpływa na aktywność życiową i podnosi libido. Terapia trwa do około 51. roku życia. W przeciwnym razie może dojść nie tylko do przedwczesnego starzenia się (jest ono przyśpieszone o 10 lat), lecz także do niedomagania wielu narządów, np. serca (u kobiety bez jajników wzrasta ryzyko wystąpienia zawału serca), wątroby czy trzustki. O wiele wcześniej może rozwinąć się także osteoporoza.
Po zabiegu usuwania jajników nie powinno się całkowicie przechodzić na preparaty z tzw. fitohormonami (aktywnymi związkami pochodzenia roślinnego). Można stosować tylko wtedy, gdy organizm sam jeszcze wytwarza hormony płciowe, np. w okresie, gdy organizm kobiety zbliża się do menopauzy. Wówczas mogą one wyrównać niedobory hormonalne. Dla pacjentki po zabiegu usunięcia jajników są one za słabe.
Porady eksperta
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
